Geography and Environmental planning, 27 th year, vol. 61, No. 1, April 2016 Reconstructing Over a Century of Minimum Monthly Temperature of Cold Seasons from Quercus Persica tree Rings in Zagros Forests (Case Study of Dena Region) S. Movahedi Assistant professor of Climatology, University of Isfahan, Isfahan, Iran Extended abstract: 1. Introduction One of the most important challenges in climatic studies of Iran is the lack of access to longterm climatic data for all regions; among such regions, one can point to Dena region. This region is in in the central Zagros, parts of Isfahan province, ChaharMahal and Bakhtiari, Fars province and Kohkiluyeh and Boyer-Ahmad province. The longest reported climatic report of the weather stations of the region is less than 30 years. On the other hand, dendroclimatology field provides information on temperature and rainfall of past periods through addressing climatic effects existing in annual rings of trees. This attempts aims to reconstruct minimum monthly temperature of the past 131 years of Dena region based on the growth style of annual growth rings of Quercus Persica. 2. Methodology This study is divided into two parts: 2.1. Calculating the tree rings response to monthly temperature of cold seasons: to achieve this goal, first, 3 dominant sites of Quercus Persica in the region were selected and 52 growth samples were extracted from trees. Applying TSAP and ARSTAN, the index of sites' chronology was prepared and the residual chronology was taken as the standard chronology and the statistical profile of this chronology was calculated. Then, applying Pearson moment correlation, the response of growth rings to minimum monthly temperature of cold seasons was specified for three stations of Yasooj, Pataveh and Dashte Room. 2.2. Reconstructing minimum monthly temperature of cold seasons from trees' growth rings: in this section, applying a simple linear and quadratic regression, we reconstructed minimum monthly temperature of cold months of the year (September-January) and the validity and reliability of this construction was checked with the control station of Shahrekord which is out of Dena region. 3. Discussion The statistical features of the residual chronology of sites showed that the extracted samples worth dendroclimatology studying. Some of such features include: internal correlation of samples (0.529-0.574), the sensitivity of growth rings to minimum monthly temperature (0.296-0.649), signal to noise ratio (9/52-10/16), and population signal (0.905-0.910). Also, the results of Pearson correlation showed that the sensitivity of growth rings width to the minimum monthly temperature of cold months is significant with positive correlation coefficient and it is between 45 to 65 percent. In reconstruction stage, the mean coefficient of determination of linear regression of reconstructed models, with confidence level above 95%, was between 0.362 and 0.600 for the minimum monthly temperature for the stations except for February. Based on the reconstructed temperature, minimum temperature of October,
Geography and Environmental planning, 27 th year, vol. 61, No. 1, April 2016 November, January and February of the last three decades has shown an increase of 1.7, 0.1, 0.3 and 0.2, respectively, in comparison to the previous century and the minimum temperature of December has decreased about a tenth of a degree (-0.1). In addition, the accuracy of reconstructed data of the region was confirmed with the control station (Shahrekord). 4. Conclusion The following conclusions are made based on this study: Quercus Persica worth dendroclimatology study. Quercus Persica is sensitive to the minimum of cold seasons of the year and this sensitivity was significant with positive correlation coefficient. Comparing the minimum monthly temperature of the cold seasons to the reconstructed data of the previous century, it was found that the coldness of the cold months has been decreased to some extent. Studies show that the area of Quercus Persica forests of Dena region has been decreased significantly in the last three decades and the results of this study show that due to the direct correlation of minimum temperature with growth rings width, minimum temperature probably has no significant effect on the decrease of the area of these forests. It is probable that other climatic parameters and human interventions have more significant role in the decrease of Dena forests' area, which needs more investigations in this field. Reconstructing the minimum temperature of cold months of the year helps completion of the climate database of Dena region and the country. Keywords: Dendroclimatology, Regression analysis, Chronology, Quercus Persica
جغافياااابنم ب اااا ياااايط ي اااا سااب 27 پياابپ 61 شااب 1 مهااب 1395 بازسازی بیش از یک قن کمینه دمای ماهانه نیمه سد سال از وی حلقههای دختی بلوط ایانی persica) (Quercus د جنگلهای زاگس )مطالعه مودی منطقه دنا( مقدمه چکیده سعید موحدی:استبديباقليمشنبس دا شگب اصفهبن اصفهبن ايان وصول: 1393/5/6 پذیش: 1393/9/19 صص: 147-162 دا شاقليمشنبس دخت مب حکدناثاتاقلي وجوددحلق هبطسبليب دختبن شنبختعنبصاقلي ادناگذشت امويژ ماط نبطق ک ازداد هبطاقلي کوتب دت مخودا د فاهم سبزد.ازجل اين نبطق ن ق د باست.م هيندليلداين بلع اقدامم مبزسبزط يب گينکين د بط بهب ي سدسب ن ق د ب م کک پهنبط حلق هبط سبليب گو ملوط ايا توسط گسيون خ سبد ن دج دن شد است.مب اين هدف س اتفبع نيش دجنگلهبط ن ق د با تخببن 52 و نيش از 26 پبي دخت استخاجنپهنبطدناينيش سبليب آ هب توسط مافيااتوکدمبدقت 3 يکننا داز گيطشد د.معداز حل ت بمقز ب ماطحذفاثاتغياقلي تب پبا تهبط اقلي نسطز ب حلق هبطنيش استب دادشد د.از يبن چهبگب شنبس تهي شد توسط م افيا ARSTAN گب شنبس مبقيب د ) RES (مبکين د ب ط دن 1361-1390 ناسنج نهبستگ عنبدا ثبت د بمب پهنبطدناينيش تأييدشد.ماسبسنامطنهبستگ مينگبشنبس مبقيب د نداد هبطاقلي دن آ بط شتک کبمبزسبزطکين د بط بهب ميشاز 131 سب گذشت ن ق ا جبمن شخصشددس ده اخي کين د بط بهب ي سدسب سبتم يکقنقبلازخود يکن دافيايش اداشت نتبحدندطازس بطفصلسدکبست شد است. واژه های کلیدی:اقليمشنبس دخت ت ليلگسيو گب شنبس گو ملوطايا تغييات ي ن تغيهبط اقلي هتين عب ل د توزيع گيبهبن )سب ن هکبان 2010 ص 1080 ( ن پاکندگ گو هبط تنوع گيبه د نبطق ختلف هستند. مب بلع پبا تهبط فيييک دختبن توان تغييات اقليم ا د طو ز دگ دخت مبزسبزط ود )لود ن هکبان 2007 2 Loder E-mail:s.movahedi@ltr.ui.ac.ir : 1 Sahney ويسند سؤن
( ص 148 فصل 3 (.هچنينحلق هبطدخت توا نددادهبط پبلئوکليبي اماطدنهبطز ب فبقدداد فاهم بيند )سوآز ن هکبان 2009 بلعبت ا جبم شد ثبمت شد ک ا واع جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 184(. طبق ملوط ازش بلعبتاقليمشنبس دخت ادخود دا د)پن نهکبان 1997 ص 78 (. دس ح جهبن بلعبت گستد اط داتببط مب مبزسبزط تغيهبط اقلي مب استفبد از دا ش اقليم شنبس دخت صوت گفت است. د آ يکبط شبل م نيژ د ن ق آپبالش کوههبط اک ن غب آ يکب )نيلسون اسپي 2011 د اين بحي )فيتي ن الکن 2002 فالن ن ن ييخشکسبل هبط ل ن ن ق اط 1962 آيگو ن هکبان 1999( بلعبت زيبدط ا جبم شد است. آ هب توا ست ا ددنهبطخشکسبل ل د بهبط بهب فصل ن سبال ا مب استفبد از اين دا ش مبزسبزط بيند. بلعبتآ هب شبن دهد نبطق ک دااط حداقل هبط د بط پبيين هستند حداکثهبط د بط ن ق مبپهنبطدناينيش هبستگ ثبتخواهد داشت. هچنين ت قيقبت تعددط د چين ن فالت تبت دايناتببطصوتگفت استک کبهبط ليب گ الکن )2008( فبن توانم ن هکبان) 2007 ( يب گ مالت ن ن هکبان) 2008 2010 ( ليو م ن هکبان) 2010 ( هبط اشب کد. از جل ن هکبان) 2011 ( دستبندهبط آ هب توان م مبزسبزط د بط تبمستبن ماط حوض ندخب يب گتس د فالت تبت د يک دن 379 سبل مبزسبزط د بط حداکث ژنئن-جوالط ماط جنوب غب يوکبن ط 300 سب گذشت مبزسبزط د بط سبال د کو هبط هنگدنان کيط چين مس تغيي پذيط د بط آگوست از 1585 يالدط د جنوب شق تبت مس تغيي پذيط د بط آگوستازسب 1385 يالدطدجنوبشق فالت تبت مب استفبد از دناي نيش دخت اشب ود. آ بنعقيد دا دک ده هبط 1810 1860 1880 ن 1960 ده هبطسدنده هبط 1780 1850 1940 ن 1960 ندنده اخيازده هبطگم ن ق مود ا د ن ن د گ بيش قن 20 د شش قن گذشت سبمق مود است. هچنين توان از بلعبت جبکوم ن هکبان) 2004 ص 303 ( بم مد ک اقدامم مبزسبزطد بنام آنمب وسبنده 15 آام مب استفبد از حلق هبط دخت دختبن کهنسب ملوط ماط جياي کويل)نسي ) ط يک دن 400 سبل ود ا دن شبنداد د مينشبخصحلق هبط دخت ن يب گين ميشين د بط تبمستبن)خداد- شهيو( مبالتين هبستگ عنبدا نجود داد. فا ک ن اسپي) 2005 ص 1437 ( يي اقدام م 12 Liu 13 Hai 14 Jacoby 15 Pacific Decadal Oscillation 16 Oak 17 Correlation 18 Frank 3 Suarez 4 Pan 5 Wilson 6 Flower and Esper 7 Fritts 8 Arrigo 9 Liang 10 Youngblut and Luckman 11 Fan
149 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس مبزسبزط ن قبيس د بط ثبت شد مب داد هبط م دستآ د ازطيقشبک اطازگب شنبس دناي نيش دآلپ ود ا د.آ هبتوا ستند يب گيند بط ن ق ود بلع ا ماط دن ق ع ز ب ژنئنآگوست ن آنيل- سپتب ب تب سب 1600 مب استفبد از نش گسيو مبزسبزط کنند ن يب ن هکبان) 2011 ص 438 ( )کوس ن گب 2012( )آگم 2011 ( مب ا جبم يک ت ليل گسيو اقدامم مبزسبزطمبش -ژنئنندن هبطخشکن طوبن يي مبزسبزطد ب د غب آ بتول ود د. ازجل کبهبطا جبمشد دايان توانم کب تبمبن) 1368 (د ن ق ک ب شب جهب ببزطنهکبان ) 1380 (د ن ق چهب ب نمختيبط پوستيپ )1384( د ن ق چهب مبغ گگبن سوسن ن هکبان ) 1387 ( د جنگل هبط مدآمبد خم آمبد مبالپو ن هکبان) 1387 ( د جنگل هبط دند شکت کب چوب جليلو د ن کبظ ) 1387 ( د شب ايان پوطهبس ن هکبان ) 1387 ( د زاگس اشب ود ک مب استفبد از يک ت ليل گسيو ن ضايب هبستگ پيسون اقدام م بلع نيشق طنحج تن دختبنملوطن يي م تأثيد بنمبشنام ميننيشق ط سنن اتفبع دختبن پداخت ا د از جل کبهبط ديگ ا جبم شد توان م بلعبت صفبط ن هکبان) 1390 (د ن ق تليمندتنکبمناشب کد ک مب استفبد از ضايب هبستگ پيسون اقدام م بلع اث تغيهبط اقلي م نيژ مب دگ د ب ن طومت سب محلق هبطنيش چوبگو ملوط پداخت ا د.آ هبعقيد دا دک يبنمبشآذ د بط دط مهن ن اسفند ب ن پهنبط دناي نيش يک ام عنبدا نف نجود داد.کم زاد ن هکبان )1390( يي مب استفبد از ضايب هبستگ پيسون د ن ق ط سانان گيالن م يک ام عنبداط مين د ب ن مبش ن شد عض حلق هبط نيش سيد ا د آ بنم ام ثبت مينمبشد بهبط اديبهشت تب تي ن م ام اط نف يبن حداکث د بط تي ن حداقل د بط آمبن مب پهنبط نيش حلق هبط دخت ملوط اشب داشت ا د. هچنين توان م کبهبط جف ن هکبان) 1390 ( ا يچخبق ن سهام )1389( عيييط ن هکبان) 1391 ( اسال نهکبان) 1391 ( اشب ود. اين بلعبت ميشت د جنگل هبط زاگس صوتگفت است.اين ققين ييمباستفبد ازيک ت ليلگسيو نضايبهبستگ پيسون اقدام م بلع نامط نيش- اقليم ود ا د. از دستبندهبطآ هب توانم مبزسبزطتغيياتمبش اکتب- استبن ک ب شب مب استفبد از حلق هبط 23 دخت ملوط بزندا مب دگ مبزسبزط تغييات د ب ن زاگس يب مباستفبد ازحلق هبطدخت ملوطاشب ود.آ بنضن شخصکدنده هبط خشکن طوب ن ق ط 300 سب گذشت م اين 23 Quercus Infectoria 19 Chronology 20 KÖse 21 KÖSE,N.,GüNER 22 OGM
150 تيج سيد ا دک دده هبطپبيب قن 20 مبش ن ق م طو سوس کبهش يبفت است ن د بط حداکث ن ق يکن دصعودطداشت است.هچنين آ بن پبيينتين ن مبالتين د بهبط حداکث ن ق ا ييمبزسبزط ود ا د. عدم اطالع کبف از نضعيت اقليم گذشت ميگتيننيشگب گو ملوطايا د ن ق د بم دليل د دست بودن دادهبط ملند دت اقلي فق بلعبت اقليم شنبس دخت د ن ق بلع گستد نمبزسبزطپبا تهبطاقلي گذشت ن ق ا طلبدک اين بلع داستبطايناهدفاست. جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 2 -مواد و وشها ن ق د بمب وقعيت 51/12 تب 51/88 طو شق ن 30/51 تب 31/30 عضشبل مب سبحت حدند 4500 کيلو ت مع دقستزاگس کيط مخش هبي از استب هبط اصفهبن چهب ب ن مختيبط فبسن استبنکهکيلوي نموياحدادمگفت است )شکل 1 (. پست تين اتفبع ن ق از س ح ديب 1345 ت ن ملندتين ق ط آن 4407 تاست.اتفبع توسط ن ق 2150 تاست. ماط مبزسبزط کين د بط بهب داد هبط 3 ايستگب هواشنبس پبتبن دشت نم ن يبسوج د داخل ن ق ا تخبب ن دادهبط 30 سبل 1361( آ هب ) 1390 - ود تجيي ن ت ليل قا گفت است. شکل 1. موقعیت منطقه دنا ایستگاه های هواشناسی و ویشگاه های نمونه بدای يب گين يب گينميشين نکين طد بط ن ق م تتيب 14 23 ن 5/3 دج سب ت گاد ن يب گين جوع مبش 30 سبل ن ق 643 يل تاست. 25 24 د طبق مندط د بتن ن آ بژ ن ق د ب د اقليم ي طوب تب ي طوب سد قا گفت است. 24 DeMartonne 25 Emberger
- 151 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس ا ني جدول 1. مشخصات ویشگاهی جنگل های بلوط ایانی منطقه دنا بلع م دن مخش تقسيم شد است. د قست خست ناکنش حلق هبط دخت م تغيهبطاقلي مس شد ندمخشدنم اقدام م مبزسبزط د بط بهيب ي سد سب از نط حلق هبط نيش شد است. مب اين هدف س نيشگب غبلبگو ملوطد ن ق ا تخبب)جدن 1 (ن 52 و نيش ددنماطجغافيبي جنوب غم نشب شق دق مامسين ) 130 سب ت تطتن ( عودمتن دخت مباستفبد از ت سب 26 سنج اتفبعازس حديب طو جغافيبي )دج اعشبط( عضجغافيبي )دج اعشبط( ماطدا ن دصدشيب د ز بن حداکث شد ن و گيب د تبمستبن)شهيو ب ( 1390 استخاجشد د. پس ازاسکن و هب شبشنا داز گيط حلق هبط سبليب م کک م افيا اتوکد ن يي دستگب ا داز گيط LINTAB5 ک جهي م م افياTSAPاست مبدقت 01 / 0 يل تازست پوستم غيا داز گيطشد.هخوا ز ب 27 دن و از ه دخت ن تب دختبن نيشگب مب استفبد از مافياTSAPا جبمشد. نيشگب س سخت از آز ون عال ت ) )GLK 28 ماط ازيبم ييان هبهنگ ن ت بمق ز ب مين ن ن هبط نيش دختبننيشگب م ککام ) 1 (استفبد شد)کوک 1985 (: ) 1 ( د اينجب GLK دصد ت بيق نايب س و عال ت اختالف مين قبدي پهنبط حلق هبط نيش دسب i. y و x نيشگب يند قدا GLK 2230 0<=GLK<=100 2025 سبتم سب قبلخودد ودا مين صف تب 100 دصد است هچ قدااينآ ب ميشت مبشد حکبيتازهبهنگ ميشتمين و هباست. نيش سبليب حلق هبط ه دخت عالن م اقليم ت ت تأثي فبکتوهبي ظي سن دخت ن عوا ل غي اقلي ديگط يي قا داد. منبم اين ماطحذفگايشبتغياقلي حلق هبطنيش توسط م ب ARSTAN نيشگب يبسوج 1760 51/511 51/513 30/725-30/727 51/2806-51/2808 31/104-31/105 51/461-51/462 30/825-30/826 جنوبغم جنوبغم جنوبغم 10 15 5 استب دادسبزط شد د )کوک 1985 (.ازمينچهبگب شنبس ) RES,STD 28 Gleichlaeufigkeit 26 Increment borer 27 Cross dating
152 جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 )RAW,ARS سبخت شد توسط م ب ذکو گبشنبس مبقيب د )RES( مکب گفت شد. اين گب شنبس سيگنب هبط مسيب ضعيف ا م خوم د سطز ب حلق هبطنيش حفظ کندنماط بلعبتاقليمشنبس دخت نبسباست)کوک 1985(. کن ولوژط مبقيب د ) RES ( يب گين مبقيب د د خودگسيو سطهبط استب داد شد است. هچنين کن ولوژط مبقيب د فبقد ن دهبط طوال دت بش از هبستگ دن نيشسبال است م هيندليلدازيبم نامط نيش-اقليم از اين گبهشنبس استفبد شد است. ماط گب شنبس سبخت شد يب گين حسبسيت ). M.S ( سبت سيگنب م اغتشبش ) SNR (ن ييان سيگنب تجع ) EPS ( )ليونهکبان 2011 ( 29 يي مباستفبد ازام هبطزي بسب شد. يب گين حسبسيت از ام هبط) 2 ن 3 ( بسب شود: ) 2 ( = ( 3 ) MS= قداSNRازام 4 بسب شود: داينجب )4 ) SNR=t SNR t تعداددختبن سبتسيگنب م اغتشبش يب گينضيبهبستگ ميندختبننيشگب قداEPSازام 5 بسب شود: EPS (t) = ) 5 ( د اينجب EPS تجع سيگنب t تعداد دختبن ن يب گين ضايب هبستگ مين دختبن است..مبال مودن قدا سيگنب تجع ) EPS ( حکبيت از آن داد ک تعداد و هبط استخاج شد ماط بلع اقليمشنبس دخت ن ق کبف م سند. ظ معدازتهي گبشنبس نبسبنيشگب د حل ناسنج مباستفبد از مافياSASنمباستفبد از هبستگ پيسون م ام يبن گبشنبس مبقيب د )RES( نيشگب هب مب يب گين کين د بط بهيب ي سد سب ايستگب هبط هواشنبس i داينجب: حسبسيتحلق سبليب تعلقم سب ن ق ط يکدن شتک 30 سبل پداخت شد)جدن 2 (. ) 1982-2011 ( MS يب گينحسبسيتيک و )دناقعسنجش استازتفبنت سب دپهنبطميندنحلق جبن( پهنبطحلق نيش دسب i هچنين ماط حذف ن د احتبل د داد هبط اقلي نا کبن قبيس سطز ب حلق هبطنيش مب تغيهبطاقلي داد هبطدج حات بهيب ايستگب هبط ن ق ييماسبسام 6 استب داد شد د)فيتي 1976 (. 29 Expressed population signal
1260 1265 1270 1275 1280 1285 1290 1295 1300 1305 1310 1315 1320 1325 1330 1335 1340 1345 1350 1355 1360 1365 1370 1375 1380 1385 1390 153 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس mx t يب گينملند دتکين دج حاتنsx Zt = ) 6 ( قدا ا اف يب گين کين دج حات د اينجب zt قدا استب داد شد کين دج هستند. حاتدز بنt xکين t دج حاتدز بن جدول 2. مشخصات ایستگاه های هواشناسی مود مطالعه د منطقه دنا ايستگب اتفبع طو جغافيبي عضجغافيبي 30/958 51/ پبتبن 266 1540 30/566 51/ دشتنم 516 2105 30/682 51/ يبسوج 584 1821 سپسمبتوج م تبيجحبصل اقدامم مبزسبزط کين د بط بهب ن ق ازنطپهنبطدناينيش شد است. د ادا اعتبب داد هبط مبزسبزط شد مب يک ايستگب هواشنبس خبج از ن ق ود ازيبم قاگفت است. 3 -نتایج و بحث 1-3: همبستگی پهنای حلقه های ویشی با کمینه معدازا جبمفايندت بمقز ب ماطدن و از ه دخت ن يب گينگيط از آ هب ن ن نيش تبمدختبننيشگب هبازسب 1260 تب 1390 م دست آ د. از نط ن ن هبط نيش شبخص گبشنبس نيشگب هب تهي گديد. د شکل 2 ن ن يب گينشبخصگب شنبس بسب شد س نيشگب شبنداد شد است. دمای ماهیانه نیمه سد سال منطقه 350 300 250 200 150 100 50 0. شکل 2. نمایش میانگین شاخص گاه شناسی ویشگاه های سی سخت میمند و یاسوج د جنگل های بلوط ایانی منطقه دنا د شته کوه های زاگس مکزی ایان طی 131 سال گذشته) 1260-1390 (.
154 جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 a EPS b c d )YAGU و یاسوج)کد )MYQU.. شکل 3 : نمایش گاهشناسی باقیمانده ویشگاه سی سخت )کد )SSQU میمند )کد تعداد نمونه های استفاده شده د مطالعه اقلیم شناسی دختی منطقه دنا د شته کوه های زاگس مکزی ایان توس نم افزا b a.arstan و c گاه شناسی باقیمانده ویشگاه سی سخت مدت 136 سال پیکان قمز نگ آستانه میمند و یاسوج از سال 1876 تا 2011 به ا سال 1881 نشان داده است d تعداد نمونه های استخاج شده )18 نمونه ویشی بای ه ویشگاه( می باشند که 17 نمونه ی آن د گاه شناسی باقیمانده) RES ( شکت کده اند جدول 3. محاسبه میزان هماهنگی و تطابق زمانی بین گاه شناسی نمونه های استخاجی ویشگاه های سی سخت میمند و یاسوج منطقه دنا با استفاده از آزمون عالمت )GLK( و استخاج ازشب شق تن دخت EPS. و نيشگب يبسوج استخاج ازجنوبغم تن دخت نيشگب يند نيشگب س نيشگب يبسوج نيشگب يند سخت نيشگب س سخت %GLK دخت %GLK دخت %GLK دخت %GLK دخت %GLK دخت %GLK دخت 79/ 1 89/ 1 1 87 2 75/ 1 8 84/ 1 4 1 90/ 2 4 2 84 2 82/ 9 2 86/ 8 2 80/ 2 2 84/ 5 2 84/ 1 3 78/ 3 3 88/ 1 3 82/ 6 3 83/ 7 3 82/ 7 3 84/ 5 4 89/ 1 4 83/ 6 4 80/ 6 4 78/ 9 4 85/ 8 4 81/ 4 5 85/ 5 5 83/ 8 5 86/ 8 5 80/ 6 5 86/ 2 5 86/ 8 6 86/ 9 6 84/ 5 6 83/ 2 6 90/ 3 6 80/ 6 6 85/ 1 7 86/ 8 7 81/ 7 7 79/ 8 7 86/ 5 7 84 7 81/ 0 8 83/ 5 8 82/ 3 8 91/ 9 8 86/ 8 8 79/ 6 8 91/ 5 9 92/ 6 9 84/ 9 - - 9 89/ 9 9 80/ 6 - - قداعددطاين آزمون بین 0 تا 100 است معنی دا د سطح 0/01
0 155 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس د شکل 3 ن ن گب شنبس مبقيب د قدا آستب نضيبEPSنتعداد و هبطاستخاج مکبگفت شد داين بلع شبنداد شد است. هچنيندجدن هبط 3 هبهنگ مين و هبط استخاج توسطآز ونعال ت) GLK ( شبنداد شد است.اينهبهنگ دتب نيشگب هب مين حداقل 75/4 تبحداکث 92/6 بسب شد است مبا جبم بسببتذکشد د هبيتنيژگ هب ن شخصبتآ بطگب شنبس مبقيب د س نيشگب استخاج شد ک تبيج آن د جدن 4 شبن داد شد است.جدول 4. سبت سيگنب م اغتشبش 9/52 ویژگی ها و مشخصات آمای گاه شناسی باقیمانده) RES ( گونه بلوط ایانی ویشگاه های سی سخت میمند و یاسوج منطقه دنا د جنگل های زاگس مکزی ایان با استفاده از نم افزا. ARSTAN خود هبستگ 10 / 0 - ا اف عيب 0/111 يب گينسيگنب تجع 905 / 0 يب گين حسبسيت 296 / 0 يب گينهبستگ مين و هب 529 / 0 طو گب شنبس 1261-1390 تعداددخت / و 9/17 10/16 042 / 0 0/303 910 / 0 9/17 1261-1390 649 / 0 345 / 0 نيشگب س سخت يند 1261-1390 8/13 يبسوج 0/574 0/299 10/036-0/039 0/25 0/909 عن دادس ح 01 /. 0.80 - - - 0.60 0.40 0.20 0.00 عن دادس ح 0/1 عن دادس ح 0/05 عن دادس ح 0/01 شکل 4. ابطه میان کمینه دمای نیمه سد سال با گاه شناسی ویشگاه های منطقه دنا 30 م اسبس تبيج هبستگ پيسون اتببط يبن پبا تهبط اقلي ن پهنبط دناي نيش )شکل 4 ( مين 45 تب 65 دصد مب ضايب اث ثت عن دا مود است. تبيجم نجودام اط عنبدا ستقيم يبن کين د ب د ي سد سب )قبل از فصل نيش(مبپهنبطدناينيش اشب دا د.صفبطن هکبان) 1390 ص 112 ( شنعشدگو ملوطا مب حداقل د بط 10 دج د ب دا ست ا د ثبمت )1382 ص 42 ( ن هبج) 1385 ص 91 ( يي م حدندايند باشب ود ا د 30 Pearson Correlation Coefficient
0-0 156 جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 9.0 7.0 5.0 3.0 1.0-1.0-3.0-5.0 شکل 5. مقایسه کمینه دمای ماهانه نیمه سد سال د سه دهه اخی نسبت به یک قن قبل از خود د منطقه دنا د ي سدسب )پبييينز ستبن( دهز بن د بط حداقل افيايش پيدا کد پهنبط حلق هب يي ن دافيايش داشت است.هچندد ي سدسب شدگيب توقفاستنل گيب دطو اين دت علذخي سبزط وادغذاي اا جبمداد ک اثآن د طو فصل نيش بيبن شود )زاعبن ن هکبان 2014 (.م هيندليلدهز ب ک د ب افيايشيبمد علذخي سبزطمهتصوت گيد دناقعمبافيايشد بدز بنقبلازنيش گيب زندت از خواب ميدا شد ن فصل شد زندت فا سد.منبماينام يبنپهنبطدناينيش مب کين د بط بهب ي سدسب ستقيممود است. 31 2-3: بازسازی کمینه دمای ماهانه نیمه سد سال از وی پهنای حلقه های ویشی ویشگاه ها داين حل مباستفبد ازيکت ليلگسيو خ سبد ندج دن پبا تهبطاقلي م عنوان تغينامست نپهنبطدناينيش نيشگب هب م عنوان تغيهبط ستقلد ظگفت شد دن د هبي مآندکين د بط بهب ي سدسب ماط 31 Reconstruction ايستگب هبطهواشنبس ن ق تهي شدک تبيجآن دشکل 5 آند شد است. يب گين ضيب تعيين گسيون خ د هبط فوق د س ح اعتبد مبالط 95 دصد ماط کين د بط بهب ايستگب هبط ن ق م جياسفند ب مين 0/362 تب 0/600 بسب شد است. الزم م ذک است ک از يبن شش ب ي سد سب م علت ضيبتعيينپبيين د مآندد بطاسفند ب از مبزسبزطکين د بطآنصف ظشد است. ماسبسد بهبطمبزسبزطشد کين د بط ه آمبن دطنمهن ب س ده طاخي سبتم يک قن قبل از خود م تتيب 1/7 0/1 0/3 ن 2 / دج سب ت گاد افيايشا شبن دهدنکين د بطآذ ب س ده طاخي سبتم يکقنقبل از خود يک کبهش حدند يک دهم دج 0/1( دج (اداشت است)شکل 5 (.د جوعم اسبس تبيجد بهبطمبزسبزطشد دطو 131 سب گذشت )شکل 6 ( پبيينتينکين د بط ه ب د سب هبط 3/8(1371 دج ) ن 4/3(1368 دج ( مبالتينکين د بط ه ب دسب هبط 11/9(1311 دج (ن 11/1(1329 دج ( مود است.پبيينتين کين د بطآمبن ب دسب هبط 1311 ) دج (ن
1260 1265 1270 1275 1280 1285 1290 1295 1300 1305 1310 1315 1320 1325 1330 1335 1340 1345 1350 1355 1360 1365 1370 1375 1380 1385 1390 1881 1886 1891 1896 1901 1906 1911 1916 1921 1926 1931 1936 1941 1946 1951 1956 1961 1966 1971 1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006 2011 1260 1265 1270 1275 1280 1285 1290 1295 1300 1305 1310 1315 1320 1325 1330 1335 1340 1345 1350 1355 1360 1365 1370 1375 1380 1385 1390 1881 1886 1891 1896 1901 1906 1911 1916 1921 1926 1931 1936 1941 1946 1951 1956 1961 1966 1971 1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006 2011 1881 1886 1891 1896 1901 1906 1911 1916 1921 1926 1931 1936 1941 1946 1951 1956 1961 1966 1971 1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006 2011 157 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس 11.0 9.0 7.0 5.0 3.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 3.0 2.0 1.0 0.0-1.0-2.0-3.0-4.0 1.5-0.5-2.5-4.5-6.5-8.5-10.5 1.0-1.0-3.0-5.0-7.0-9.0. شکل 6. مقدا کمینه دمای ماهانه بازسازی شده ب اساس گاه شناسی باقیمانده سه ویشگاه سی سخت میمند و یاسوج جنگل های منطقه دنا د اتفاعات زاگس مکزی ایان طی یک دوه 131 ساله )1260-1390(
1 1334 1336 1338 1340 1334 1336 1338 1340 1342 1344 1346 1348 1350 1352 1354 1356 1358 1360 1362 1364 1366 1368 1370 1372 1374 1376 1378 1380 1382 1384 1342 1344 1346 1348 1350 1352 1354 1356 1358 1360 1362 1364 1366 1368 1370 1372 1374 1376 1378 1380 1382 1384-5 5 2 - - 1 - - 0-2 - - 1334 1336 1338 1340 1342 1344 1346 1348 1350 1352 1354 1356 1358 1360 1362 1364 1366 1368 1370 1372 1374 1376 1378 1380 1382 1384 158 جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 5.0 0.0 R2=0.214 R2=0.228-5.0-10.0-15.0 3.0-2.0-7.0-12.0-17.0-22.0 R2=0.439 R2=0.546 0.0 R2=0.428 R2=0.496-5.0-10.0-15.0 شکل 7. مقایسه کمینه دمای ماهانه نیمه سد سال منطقه دنا با کمینه دمای ماهیانه ایستگاه سینوپتیک شهکد به عنوان ایستگاه شاهد طی 50 سال گذشته) 1334-1384 ( داده های واقعی مشتک دو ایستگاه از سال 1361 تا 1384 داده های واقعی ایستگاه شهکد با داده های بازسازی شده منطقه دنا از سال 1334 تا 1360. 1369 ) دج ( مبالتينکينا د ابطآمابن اب د 4 -اعتبا سنجی مدل ها سب هابط 1375 ) 7 / دجا (ن 1319 ) 2 / دجا ( داينجبماطص ت د هبطمبزسبزطشد کين خداد است.پبيينتينکين د بطآذ ب دسب د بط ي سد سب قبيس اط يبن کين د بط هاابط 1389 ) 3/6 دجاا (ن 1311 ) 3/5 دجاا ( مبزسبزطشد ايستگب هبط ن ق مبداد هبطايستگب مبالتينکين د بطآذ ب دسب هبط 1364 ) 9 / سينوپتيک شهکدک تقيبب از ظ شايط اقلي ن دج (ن 1380 ) 4 / دج ( اتفبقافتبد است.پابيين توپوگاف شببهتزيبدطمب ن ق د بداشت ن سبت تينکين د بطدياب دساب هابط 1387 ) 9/2 م ن ق ود بلع ازداد هبطاقلي ملند دت دج (ن 1386 ) 8/5 دج ( مابالتينکينا د ابط مخودا است)م عنوان ايستگب شبهد( صوت ديااب دسااب هاابط 1378 ) 1 / دجاا (ن 1373 گفت ک اين هبستگ ماط آذ دط ن مهن ب دج ( مآندشد است.پابيينتاينکينا ميشت بيبنمود ک دشکل 7 تبيجآن شبنداد 0/8( د بطمهن ب دسب هابط 1368 ) 9/4 دجا (ن شد است. الحظ شودک ن د بهب د بماط 1371 ) 7/6 دج ( مبالتينکين د بطمهان اب هدنايستگب تقيبب دااطيکهبستگ يديکمب دسااب هاابط 1364 ) 2 / دجاا (ن 1383 ) 0/8 يکديگ است. قدا آ-اسکوآ) R( 2 سب هبط دج ( مود است شتکدنايستگب )طفاستخطق ي عودط دشکل 7 (مب قداآند سب هبط ناقع ايستگب
159 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس شبهد ن سب هبط مآند ايستگب هبط ن ق )طف چپخطق يعودطدشکل 7 ( تقيبب م يکديگ يديک مود است. منبم اين توان م داد هبط مبزسبزطشد اعتبد ود 5 -نتیجه گیی ازاين بلع تبيجزيحبصلشد است: - شخصبتگب شنبس نيشگب هبم نيژ يب گين حسبسيتن سبتسيگنب م اغتشبش و هب شبن داد د ک گو ملوط ايا ازش بلعبت اقليم شنبس دخت ادخودداد. - گو ملوط ايا م کين د بط ي سد سب حسبس مود ن اين حسبسيت مب ضيب اث ثبت عنبداشد است.يعن افيايشد بدز بنهبطقبل از فصل نيش وجب مهبود شد د سب جبط نيش شد است. - اخي سبتم داد هبطمبزسبزطشد يکقنقبلاز خود شخصشدک دس ده طاخي تبحدندط ازس بط ي سدسب کبست شد است. بلعبت شبن دهددس ده طاخي سبحت جنگلهبطملوط ن ق د بم وچشگيط کبهش يبفت است تبيجاين بلع شبن دهد م دليل ام ستقيمکين د بمبپهنبطدناينيش احتبال کين د ب قشقبملتوجه دکبهش سبحتاين جنگلهب داشت است. -مب قبيس کين د بط بهب ي سد س ده ط -شبيد سبي پبا تهبط اقلي شيوع ا واع ميبطهبط گيبه ن هچنين دخبلت هبط ا سب قش پ گ تط د کبهش سبحت جنگل هبط ن ق د ب داشت ا د ک يبز م بلع ميشت د اين ز ين هبا طلبد. - مبزسبزطکين د بط ي سدسب ن ق وجب تکيل مب ک اطالعبت اقلي کشو ن ن ق د ب خواهدشد. منابع اسال سان عييايطقبسامنخاوش اخاالقفا از :)1391( مبزسابزطتغييااتد ابطحاداکثاساتبن ک ب شاب ماباساتفبد ازحلقا هابطدختا جلا جغافيبن خبطات ي شب ان صاص 110 -.97 ا يچخابق اگسنساهام ه اي) 1389 (: ناکنشحلق هابطدختا ملاوطايا ا ) مسا Quercus )Persica مباستفبد ازاقلايمشنبسا دختا انلاين کنفا سپژنهش نبمعطبيع سنندج ايان. مبالپوشسالدين اسادپوحياد جليلو ادحيادن ائين ود) 1387 (:مس تأثي تغيهبطاقلي منطشدسابليب دخاتملاوطدجنگالهابط دند دييتشکت کبچوب انلينهبيشمين اللل تغيياقليمنگبهشنبس دخت داکوسيساتم هبطخيط 25 ن 26 اديبهشت 1387 سبط ايان. پوستيپالدن) 1384 (:مس اقليمشنبس گو ا هابط اس) polycarpos Juniperus (نانط) Quercus macranthera (د ن ق چهبمبغگگابن پبيابن ب ا کبشنبسا اشاد دا شاکد نابمعطبيعا دا شاگب تهان 90 صف. پوطهبساا کااب بيي پبساابپژن دانند هاابج اانط دضابنعلا احادکانطساودام ) 1387 (: ازيابم نياششاعبع دختابناس) Juniperus Polycarpos C.Koch (دسا نيشاگب اياانماب
( 160 استفبد ازدا شگب شنبس دخت فصلنب علا - پژنهش ت قيقبتجنگالنصانوماياان جلاد 16 شب 2 ص 327-342. تبمبناسکند) 1368 (:مس نيشق طدختبنملاوط غبنمن جل جنگلن تع ج 4 ص 7 تب 11. ثبمت حبيباهلل) 1382 (:جنگلهب دختبنندختچ هابط ايان ييد دا شگب ييد چبپسوم 876 ص. جليلو ادحيادنکابظ سايد اود) 1387 (:نقابيع گبطاقلي ازنطحلقا هابطنيشا دخات انلينهبيشميناللل تغييااقلايمنگاب شنبسا دختااا داکوسيساااتمهااابطخااايط 25 ن 26 اديبهشت 1387 سبط ايان. جهب بابزطگوجاب حسان يمابدينعليضابنطابلب سيد ود) 1380 (:مسا نتعياين ياياننياش جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 ق طLindel Quercus brantii داستبنچهب ب نمختيبط جل ت قيقبتجنگلنصنومايان ص 10 تب 32. سوسن جواد سپهو داصغ عبدل کب اننساهمدينا الهبم) 1387 (:مس تأثيخشکسبل ا تهبطدها 80 د يياننيشق طدختبنشبخ زادملوطايا ا ( بلع ودطجنگلهبط ن ق مادآمبدشهساتبن خمآمبد( انلينهبيشماينالللا تغييااقلايمن گبهشنبس دخت داکوسيستمهابطخايط 25 ن 26 اديبهشت 1387 سبط ايان. صفبط سن ايوم اماهيم مخش ضبنکيبئ جيد ) 1390 (:مس اث تغيهبطاقلي ماحلقا هابط نيشااا چاااوبگو ااا ملاااوط) Quercus Castaneaefolia ( ) بلع ودططاحتلايمند تنکبمن( فصلنب علاومنفناون نابمعطبيعا ساب ششم شب دنم تبمستبن 1390 صص 105 تب 113. عيييطقبسم اسال سانن ياب جتبا ) 1391 (: مبزسبزطتغيياتمبشاکتب- شهک ب شب طا دن 1705-2010 مباستفبد ازحلقا هابطدختا جل پژنهشهبطجغافيبططبيع شب 79 صاص 37-53. کامزاد ساخوش پومبمابي حساننتاکنجاواد ) 1390 (:اقليمشنبس دخت ) Dendroclimatology ( ملند بزند ن ق سانانگيالن فصلنب ت قيقابت جنگلنصنومايان جلد 19 شب 1 صاص 26-15. هاابج اانط اادضا) 1385 (:جنگاالشنبساا ن پنشجنگل ا تشباتدا شگب تهاان چابپدنم 383 ص. جفا فهابد پوطهبسا کاب بيينکيا آ) 1390 (: بلع اقليمشنبس دخت ملوط ابزندا) Quercus Infectoria دغبايان انلينکنفاا سپاژنهش نبمعطبيع سنندج ايان. Arrigo, D., Jacoby, R.D., Free, G.C.M and Robock, A., (1999). Northern Hemisphere annual to decadal temperature variability for the past three centuries: Tree-ring and model estimates. Clim Change (42): P 663-675. Cook, E.R., (1985). A time series analysis approach to tree-ring standardization; Unpublished Ph.D. Dissertation, University of Arizona, Tucson, AZ, USA, P. 171. Fan, Ze- Xin., Brauning, A., and Cao, Kun- Fang., (2008). Annual temperature reconstruction in the Central Hengduan Mountains, China, as deduced from tree rings. Dendrochronologia, v (26): P 97-106. Fan, Ze-Xin., Brauning, A., Tian, Qin-Hua., Yang, Bao., and Cao, Kun-Fang., (2010). Tree ring recorded May-August temperature variations since A.D. 1585 in the Gaoligong Mountains, southeastern
161 مبزسبزطميشازيکقنکين د بط بهب ي سدسب ازنطحلق هبطدخت ملوطايا دجنگلهبطزاگس Liu, J., Yang, B., and Qin, C., (2011). A Treering based annual precipitation reconstruction since AD 1480 in south central Tibet. Quaternary International 236, 75-81. Liu, J., Yang, B., and Chun, Q., (2010). Treering Based Annual precipitation Reconstruction of Since AD 1480 in South central Tibet, Quaternary Research, v (75): No 3: P438-450. Loder, N., Danny, M., Mary, G., Iain, R., and Risto, J., (2007). Stable Isotopes as Indicators of Ecological Change, Chapter three, Elsevier Inc. OGM., (2011). Orman varĺiğimiz, TC Ҫevre ve Orman Bakanĺİğİ, Orman Genel Müdürlüğü Bulten, Accessed 15 July 2011. Pan, C., Tajchman, S.J., and Kochenderfer, J.N., (1997). Dendroclimatoligical analysis of major forest species of the central Appalachians, Forest Ecology and Management (1): P77-88. Sahney, S., Benton, M.J., and Falcon-Lang, H.J., (2010). Rainforest collapse triggered Pennsylvanian tetrapod diversification in Euramerica. Geology 38 (12): P1079-1082. Suarez, G., M.A., Butler, C.J., and Baillie, M.G.L., (2009). Climate signal in tree-ring chronologies in a temperate climate: A multi-species approach, ELSEVIER, Dendrochronologia (27)183-198. Wilson, R.J.S., Luckman, B.H., (2002). Treering reconstruction of maximum and minimum temperatures and the diurnal temperature rang in British Columbia, Canada Dendrochronologia, v (20/3): P1-12. Youngblut, D., Luckman, B., (2008). Maximum June-July temperature in the Southwest Yukon over the last 300 years reconstructed from tree rings, Dendrochronologia, v (25): P153-166. Zarean, H., Yazdanpanah, H., Movahedi, S., Jalilvand, H., Momeni, M., and Yarali, N., (2014). Chronological study of Quercus Persica Growth Ring Response to Climatic variables of Precipitation and Temperature Tibetan Plateau. PALAEO, v (296): P 94-102. Flower, A., Esper, D.J., (2011). A dendroclimatic reconstruction of June-July means temperature in the northern Canadian Rocky Mountains.Dendrochronologia, v (29): P 55-63. Frank, D., Esper, J., (2005). Temperature reconstructions and comparisons with Instrumental data from a tree-ring network for the European Alps. Int. J. Climatol, v (25): P 1437-1454. Fritts, H.C., (1976). Tree Rings and Climate. Academic Press, London, UK: 576PP. Fritts, H.C., (1962). The relation of growth ring widths in American beech and white oak to variations in climate, Tree-Ring Broullentin (25(1-2)): P2-10. Hai, F. Z., Xue, M.S., Zhi, Y.Y., Peng, X., Yan, X., and Hua, T., (2011). August temperature variability in the southeastern Tibetan Plateau since A.D.1385 inferred from tree rings. PALAEO, v (5): P703. Jacoby, G., Solomina, O., Frank, D., Eremenko, N., and Arrigo, R.D., (2004). Kunashir (Kuriles) Oak 400-year reconstruction of temperature and relation to the Pacific Decadal Oscillation, PALAEO, v (209): P303-311. KÖse, N., Akkemik, Ü., Dalfes HN., and Özeren MS., (2011). Tree-ring reconstructions of May-June precipitation of Western Anatolia Quat Res (75): P438-450. KÖSE, N., GüNER, T.H., (2012). The effect of temperature and precipitation on the intraannual radial growth of Fagus orientalis Lipsky in Artvin, Turkey, TüBİTAK, Turk J Agric For 36(2012),501-509. Liang, E., Xuemei, S., and Ningsheng, Q., (2007). Tree - ring based summer temperature reconstruction for the source region of the Yangtze River on the Tibetan Plateau. Global and Planetary Change, v (16): P313-320.
162 جغافيبنم ب ييط ي سب 27 پيبپ 61 شب 1 مهب 1395 in Zagros Forests (Case study of Dena Region), J. Appl. Environ, Biol. Sci., 4(4)1-1.