PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO: 4º E.S.O MATERIA: LATÍN

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO: 4º E.S.O MATERIA: LATÍN 1.- CARACTERÍSTICAS DO CENTRO 1. CARACTERÍSTICAS DO CENTRO a. Situación e centros adscritos:o noso instituto está ubicado na cidade de Monforte de Lemos, no interior da provincia de Lugo, recibindo alumnado non só do núcleo urbano senón tamén da zona rural, especialmente dos concellos de Sober e Pantón (onde se ubican os dous únicos colexios adscritos ó noso instituto), en moitas ocasiones integrados en familias deprimidas economicamente. b. Características singulares: Nace este centro como Instituto de Formación Profesional número 2 de Monforte o 1 de outubro de 1983. Coa entrada da LOXSE convértese en Instituto de Ensino Secundario. Pasa a impartir a ESO e o Bacharelato de Ciencias da Natureza e da Saúde e o de Humanidades e Ciencias Sociais. Na actualidade o IES A PINGUELA conta coas seguintes instalacións: 6 aulas de informática, pavillón polideportivo, aula de música, de tecnoloxía, de debuxo, biblioteca, comedor, talleres de perruquería e de estética, laboratorios de física e de bioloxía, invernadoiro escolar ademais de servizo de cafetería, estando rodeado de case 2 hectáreas de terreo que desde o ano 1987 se converteron nun xardín botánico onde medran, entre outras, gran parte de especies arbóreas e arbustivas autóctonas de Galicia. Tamén, desde o ano 1991, conta cun planetario, moi visitado xunto co xardín botánico, ademais de polo noso alumnado, por alumnado e profesorado doutros centros así como por distintas asociacións culturais da zona. Dispón tamén dunha estación meteorolóxica da cal se recollen todos os días datos que son enviados a unha base situada en Washington- dentro do Programa Internacional Globe. 1

2. CARACTERÍSTICAS DO ALUMNADO a. Lingua materna dominante: Utilízase habitualmente o galego. A maioría do alumnado é galego-falante, especialmente aquel que procede do medio rural. b. Alumnado con NEAE no curso actual: Non temos casos especiais neste curso, nin con adaptación nin con apoio. c. Problemas sociais destacados: (abandono escolar, poboación emigrante, absentismo, violencia e/ou acoso escolar, etc.) Se ben o número de inmigrantes nos grupos é baixo, nos últimos anos estamos a notar un progresivo aumento de alumnado inmigrante en idade de ensinanza obrigatoria (e incluso en FP Básica e ciclos) que se incorpora as aulas, procedente dos países do Leste de Europa y Centroamérica, normalmente con grandes dificultades de aprendizaxe e por debaixo do nivel que lle correspondería pola súa idade. d. Outras características: - 2.- OBXECTIVOS (adaptados ó contexto do centro e do alumnado) O Decreto 86/2015 indica os obxectivos que, en termos de capacidades, deben conseguir os/as alumnos/as nesta materia desta etapa educativa, e que, á súa vez, son instrumentais para lograr os xerais da ESO: a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan 2

discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. m) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito. n) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona. 3

3.- SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN DOS CONTIDOS Avaliación 1ª Avaliación 4 UNIDADES DIDÁCTICAS REFERENCIA Temporalización Tema Bloque Contido LIBRO TEXTO Mes Nº sesións B1 BLOQUE 1: O latín, orixe das linguas romances B1.1 Marco xeográfico da lingua. B1.2 O indoeuropeo. Linguas indoeuropeas e familias lingüísticas. 3 B1.3 Linguas de España: linguas romances e non romances. B1.4 Palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. 1 B1.5 Nocións básicas de evolución fonética, morfolóxica e semántica do Set. Todo o curso latín ao galego e ao castelán. B2 BLOQUE 2. Sistema de lingua latina: elementos básicos B2.1 Orixes da escritura. Sistemas de escritura. 3 B2.2 Orixes do alfabeto latino. B2.3 Pronuncia do latín. B3,4,5,6 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. e 7 Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables B3.3 Concepto de declinación e conxugación B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes 2 (A 1ª declinación) Out./ 15 B3.5 Flexión verbal ( Enunciado e conxugacións verbais. O verbo sum. O Nov. presente de indicativo activo) B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración (Suxeito e predicado) B4.2 Casos latinos (Funcións básicas do nominativo) Probas avaliación

B4.3 Concordancia (verbo suxeito) B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.1 Períodos da historia de Roma (A fundación de Roma e a Monarquía) B6 Textos B7 Léxico x B3,4,5,6 e 7 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables (As preposicións (I)) B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (A 2ª declinación. Os adxectivos da 1ª clase) B3.5 Flexión verbal (O imperfecto de indicativo activo) 3 B4 Sintaxe Nov./ B4.1 Elementos da oración (Os complementos circunstanciais (I).Complementos de lugar) Dec. 17 B4.2 Casos latinos ( Funcións do xenitivo. O complemento predicativo) B4.3 Concordancia (A concordancia do adxectivo-substantivo) B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.1 Períodos da historia de Roma (A República e o Imperio) B6 Textos B7 Léxico x B3,4,5,6 e 7 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (A 3ª declinación.temas en consoante. Características) 5

2ª Avaliación B3.5 Flexión verbal (O futuro imperfecto de indicativo activo) B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración (A aposición) B4.2 Casos latinos ( Funcións do dativo.o dativo posesivo.funcións do 4 ablativo) B4.3 Concordancia B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B4.5 Oración composta: oracións coordinadas (As conxuncións de coordinación) B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.2 Organización política e social de Roma. B6 Textos B7 Léxico B3,4,5,6 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. e 7 Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (A 3ª declinación.temas en i. Parisílabos e temas mixtos) B3.5 Flexión verbal (O imperativo) 5 B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración. Xan. 10 Feb. 11 6 B4.2 Casos latinos ( O vocativo) B4.3 Concordancia B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B4.5 Oración composta: oracións coordinadas. B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.3 A familia romana. B6 Textos B7 Léxico x

3ª Avaliación B3,4,5,6 e 7 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (Os adxectivos da 2ª clase) B3.5 Flexión verbal (O Pretérito perfecto de indicativo activo) 6 B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración. Mar. 12 B4.2 Casos latinos B4.3 Concordancia B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B4.5 Oración composta: oracións coordinadas. B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.4 Mitoloxía e relixión (I) B6 Textos B7 Léxico x B3,4,5,6 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. e 7 Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables (As preposicións (II)) B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (A 4ª e 5ª declinación) 7 B3.5 Flexión verbal (A voz pasiva no tema de presente de indicativo) Abril 11 B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración (Complementos circunstanciais (II)) B4.2 Casos latinos (O complemento axente) B4.3 Concordancia B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. 7

3ª Avaliación B4.5 Oración composta: oracións coordinadas. B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.4 Mitoloxía e relixión (II) B6 Textos B7 Léxico B3,4,5,6 e 7 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables (O adverbio) B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (Os demostrativos) B3.5 Flexión verbal (O infinitivo) B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración (Complementos circunstanciais (III). 8 B4.2 Complementos Casos latinos de tempo) B4.3 Concordancia Maio 12 B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B4.5 Oración composta: oracións coordinadas. B4.6 Construcións de infinitivo e de participio máis transparentes (Sintaxe e funcións das oracións de infinitivo concertado) B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.5 Vida cotiá: vivenda, alimentación e indumentaria. B6 Textos B7 Léxico x B3,4,5,6 e 7 BLOQUES 3, 4, 5, 6 e 7. Morfoloxía. Sintaxe. Textos. Léxico. Roma: historia, cultura e civilización. B3 Morfoloxía B3.1 Formantes das palabras B3.2 Tipos de palabras: variables e invariables 8

B3.4 Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes (Os pronomes persoais. Os posesivos. O anafórico. Os pronomes de identidade) B3.5 Flexión verbal (O participio) B4 Sintaxe B4.1 Elementos da oración. B4.2 Casos latinos: Usos e funcións dos pronomes. 9 B4.3 Concordancia Xuño 10 B4.4 Oración simple: oracións atributivas e predicativas. B4.5 Oración composta: oracións coordinadas. B4.6 Construcións de infinitivo e de participio máis transparentes (Sintaxe do participio) B5 Roma: historia, cultura e civilización B5.6 Espectáculos públicos: teatro, circo e anfiteatro. B6 Textos B7 Léxico x 9

1ª, 2ª e 3ª Avaliación Anexo 1 Anexo 2 B6 B6.1. B6.2. B6.3. B6.4. B6.5. B7 B7.1. B7.2. B7.3. BLOQUE 6. Textos Análise morfolóxica e sintáctica. Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias. Iniciación ás técnicas de tradución. Lectura comprensiva de textos latinos orixinais, adaptados ou traducidos. Produción de pequenos textos propios en lingua latina. BLOQUE 7. Léxico Vocabulario básico latino: léxico transparente; palabras de maior frecuencia. Composición e derivación culta: lexemas, prefixos e sufixos. Locucións latinas de uso actual. Todo o curso Todo o curso Todo o curso Todo o curso 10

4.- RELACIONAR ASPECTOS CURRICULARES PARA CADA UNIDADE 1ª Aval. Estándares de aprendizaxe avaliables/indicadores de logro Criterios de cualificació n e instrumentos de avaliación Temas transversais Tema UD 1 Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar B1.1 B1.1 LAB1.1.1 CMCCT CCEC CSC B1.2 B1.2 LAB.1.2.1 CMCCT B1.3 LAB.1.3.1. CSC B1.3 B1.4 LAB1.4.1. CSC B1.4 B1.5 LAB.1.5.1. B1.5 B1.6 LAB.1.6.1 Compet. clave Estándares de aprendizaxe Sinala sobre un mapa o marco xeográfico no que se sitúa en distintos períodos a civilización romana, delimitando o seu ámbito de influencia e situando con precisión puntos xeográficos, cidades ou restos arqueolóxicos coñecidos pola súa relevancia histórica. Define o indoeuropeo e recoñece as linguas indoeuropeas e as súas familias, delimitando nun mapa a zona de orixe e as zonas de expansión. Identifica as linguas que se falan actualmente en Europa, diferenciando pola súa orixe entre indoeuropeas e non indoeuropeas, clasifica as primeiras en familias lingüísticas e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan. Identifica as linguas que se falan en España, diferenciando pola súa orixe as romances e as non romances, e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan. Identifica e diferencia palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos, en relación co termo de orixe. Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán aplicando as regras fonéticas de evolución. Grao mínimo conseución Peso cualificuac. 5% Instrumentos Temas transversais Prob Pro Cad Rúb Proba CL EOE CA TIC EMP EC PV Escr. oral indv grupo Clase Libro 60% B2.1 B2.1 LAB2.1.1 CCEC Recoñece diferentes tipos de escritura e clasifícaos consonte a súa natureza e a súa función. B2.2 B2.2 LAB2.2.1 Explica a orixe do alfabeto de diferentes linguas partindo do abecedario latino, sinala as principais adaptacións que se producen en cada unha delas, recoñece os tipos de alfabetos usados actualmente en Europa e relaciona cada un coas linguas que os empregan. B2.3 B2.3 LAB2.3.1 Le en voz alta textos latinos de certa extensión coa pronuncia correcta. 5% 30% B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT 11 Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de

Tema UD 2 Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.3 B3.3 LAB3.3.1. B3.4 B3.4 LAB3.4.1 LAB3.4.2 Compet. clave B3.5 B3.5 LAB3.5.1. LAB3.5.2. B3.6 LAB3.6.1 LAB3.6.2 LAB3.6.3 Estándares de aprendizaxe Grao mínimo conseución Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Define o concepto de declinación e conxugación. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. grupo Cad Clase Rúb Proba Libro 60% 60% 80% LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 12

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B5.1 B5.1 LAB5.1.1. CSC CSIEE LAB5.1.2 LAB5.1.3 LAB5.1.4 Compet. clave CCEC CSC CMCCT CSC CCEC Estándares de aprendizaxe redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Distingue as etapas da historia de Roma e explica os seus trazos esenciais e as circunstancias que interveñen no paso de unhas a outras. Sabe enmarcar determinados feitos históricos no período histórico correspondente. Pode elaborar eixes cronolóxicos nos que se representan fitos históricos salientables, consultando diferentes fontes de información Describe algúns dos principais fitos históricos da civilización latina, e explica a grandes liñas as circunstancias en que teñen lugar e as súas principais consecuencias. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro 10% Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV x x 3 B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 LAB3.4.2 B3.5 B3.5 LAB3.5.1. LAB3.5.2. Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. 60% 60% B3.6 LAB3.6.1 Identifica correctamente as principais formas derivadas 13

Tema UD 3 Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar LAB3.6.2 LAB3.6.3 Compet. clave Estándares de aprendizaxe de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B5.1 B5.1 LAB5.1.1. CSC CSIEE LAB5.1.2 LAB5.1.3 LAB5.1.4 CCEC CSC CMCCT CSC CCEC Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Distingue as etapas da historia de Roma e explica os seus trazos esenciais e as circunstancias que interveñen no paso de unhas a outras. Sabe enmarcar determinados feitos históricos no período histórico correspondente. Pode elaborar eixes cronolóxicos nos que se representan fitos históricos salientables, consultando diferentes fontes de información Describe algúns dos principais fitos históricos da civilización latina, e explica a grandes liñas as circunstancias en que teñen lugar e as súas principais consecuencias. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro 80% Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV x x 14

2ª Aval. Estándares de aprendizaxe avaliables/indicadores de logro Criterios de cualificació n e instrumentos de avaliación Temas transversais Tema UD 4 Identific. contidos 15 Identific. criterios Identific. Estándar B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 LAB3.4.2 Compet. clave B3.5 B3.5 LAB3.5.1. LAB3.5.2. B3.6 LAB3.6.1 LAB3.6.2 LAB3.6.3 Estándares de aprendizaxe Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. Grao mínimo conseución Peso cualificuac. Instrumentos Temas transversais Prob Pro Cad Rúb Proba CL EOE CA TIC EMP EC PV Escr. oral indv grupo Clase Libro 60% 60%

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Compet. clave Estándares de aprendizaxe Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B4.5 B4.5 LAB4.5.1 CMCCT B5.2 B5.2 LAB5.2.1. CSIEE CSC LAB5.2.2 CSIEE CSC CCEC Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Compara e clasifica tipos de oracións compostas, e diferénciaas das oracións simples Describe os trazos esenciais que caracterizan as sucesivas formas de organización do sistema político romano. Describe a organización da sociedade romana e explica as características das clases sociais e os papeis asignados a cada unha delas, en comparación cos actuais. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% 80% Peso cualificuac. Instrumentos Temas transversais Prob Pro Cad Rúb Proba CL EOE CA TIC EMP EC PV Escr. oral indv grupo Clase Libro 5 B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 LAB3.4.2 B3.5 B3.5 LAB3.5.1. Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu 60% 80% 10% 10% 16

Tema UD 5 Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe enunciado. LAB3.5.2. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. B3.6 LAB3.6.1 Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. LAB3.6.2 Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. LAB3.6.3 Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B4.5 B4.5 LAB4.5.1 CMCCT B5.3 B5.3 LAB5.3.1. CSC CCEC practica o seu uso. Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Compara e clasifica tipos de oracións compostas, e diferénciaas das oracións simples Identifica e explica os papeis que desempeña dentro da familia cada un dos seus membros, e analiza a través deles os estereotipos culturais da época en comparación cos actuais. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro 60% 80% Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV x 17

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe Grao mínimo conseución B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 6 B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 18 LAB3.4.2 B3.5 B3.5 LAB3.5.1. LAB3.5.2. B3.6 LAB3.6.1 LAB3.6.2 LAB3.6.3 Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da 60% 60% 80%

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT Compara e clasifica tipos de oracións simples, e CCA identifica as súas características B4.5 B4.5 LAB4.5.1 CMCCT B5.4 B5.4 LAB5.4.1 CCEC B5.5 LAB5.5.1 CCEC Compara e clasifica tipos de oracións compostas, e diferénciaas das oracións simples Identifica os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina, sinala os trazos que os caracterizan e establece relacións entre os deuses máis importantes. Recoñece e ilustra con exemplos o mantemento do mítico e da figura do heroe na nosa cultura, e sinala as semellanzas e as principais diferenzas que se observan entre ambos os tratamentos. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Prba Libro Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 19

3ª Aval. Estándares de aprendizaxe avaliables/indicadores de logro Criterios de cualificació n e instrumentos de avaliación Temas transversais Tema UD 7 Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 LAB3.4.2 B3.5 B3.5 LAB3.5.1. LAB3.5.2. B3.6 LAB3.6.1 LAB3.6.2 LAB3.6.3 Compet. clave Estándares de aprendizaxe Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. Grao mínimo conseución Peso cualificuac. Instrumentos Temas transversais Prob Pro Cad Rúb Proba CL EOE CA TIC EMP EC PV Escr. oral indv grupo Clase Libro 60% 60% LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que 80% 20

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B4.5 B4.5 LAB4.5.1 CMCCT B5.4 B5.4 LAB5.4.1 CCEC B5.5 LAB5.5.1 CCEC Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Compara e clasifica tipos de oracións compostas, e diferénciaas das oracións simples Identifica os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina, sinala os trazos que os caracterizan e establece relacións entre os deuses máis importantes. Recoñece e ilustra con exemplos o mantemento do mítico e da figura do heroe na nosa cultura, e sinala as semellanzas e as principais diferenzas que se observan entre ambos os tratamentos. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 8 B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 LAB3.4.2 B3.5 B3.5 LAB3.5.1. Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu 60% 21

Tema UD 8 Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe enunciado. LAB3.5.2. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. B3.6 LAB3.6.1 Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. LAB3.6.2 Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. LAB3.6.3 Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B4.5 B4.5 LAB4.5.1 CMCCT B5.5 B5.6 LAB5.6.1 CCEC CSC CSIEE Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Compara e clasifica tipos de oracións compostas, e diferénciaas das oracións simples Distingue e describe o modo de vida en Roma no ámbito privado, analizando os tipos de vivenda, alimentación, vestimenta e coidado persoal e contrástaos cos da actualidade. Grao mínimo conseución Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro 60% 80% x Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 22

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 9 B3.1 B3.1 LAB3.1.1 CMCCT B3.2 B3.2 LAB3.2.1 B3.4 B3.4 LAB3.4.1 23 LAB3.4.2 B3.5 B3.5 LAB3.5.1. LAB3.5.2. B3.6 LAB3.6.1 LAB3.6.2 LAB3.6.3 Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación. Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto. LAB3.6.4 Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas. B4.1 B4.1 LAB4.1.1 CMCCT Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con 60% 60%

Tema UD Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar Compet. clave Estándares de aprendizaxe flexión e explicando as funcións na oración. B4.2 B4.2 LAB4.2.1 Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración. LAB4.2.2 Traduce correctamente á súa lingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. B4.3 B4.3 LAB4.3.1 Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, B4.4 B4.4 LAB4.4.1. CMCCT CCA B4.5 B4.5 LAB4.5.1 CMCCT B5.6 B5.7 LAB5.7.1 CSC CSIEE CMCCT CCEC onde practica o seu uso. Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica as súas características Compara e clasifica tipos de oracións compostas, e diferénciaas das oracións simples Describe as características dos tipos de espectáculos públicos celebrados no teatro, no circo e no anfiteatro, valora o seu mantemento no mundo actual e sitúa nun mapa os teatros, os circos e os anfiteatros conservados máis importantes. Grao mínimo conseución B6 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 30% B7 VER TÁBOA DA PÁXINA 25 10% Peso cualificuac. Prob Escr. Pro oral indv Instrumentos grupo Cad Clase Rúb Proba Libro 80% x Temas transversais CL EOE CA TIC EMP EC PV 24

1ª, 2ª e 3ª Aval. Estándares de aprendizaxe avaliables/indicadores de logro Criterios de cualificació n e instrumentos de avaliación Temas transversais Tema UD Anexo 1 : Textos Identific. contidos Identific. criterios Identific. Estándar B6.1 B6.1 LAB6.1.1 B6.2 B6.2 LAB6.2.1 B6.3 B6.3 LAB6.3.1 B6.4 B6.4 LAB6.4.1 CCEC LAB6.4.2 Compet. clave CMCCT Estándares de aprendizaxe Utiliza adecuadamente a análise morfolóxica e sintáctica de frases de dificultade graduada e textos adaptados, para efectuar correctamente a súa tradución ou retroversión. Utiliza mecanismos de inferencia para comprender textos de forma global, relacionando estruturas latinas con outras equivalentes nas linguas que coñece. Utiliza correctamente os manuais e o dicionario, analizando a información que proporcionan, para traducir pequenos textos. Realiza comentarios sobre determinados aspectos culturais presentes nos textos seleccionados, aplicando para iso os coñecementos adquiridos previamente nesta ou noutras materias. Elabora mapas conceptuais e estruturais dos textos propostos, localizando o tema principal e distinguindo as súas partes. B6.5 B6.5 LAB6.5.1 Redacta frases sinxelas ou pequenos textos en latín sobre un tema proposto B6.6 LAB6.6.1 Mantén un sinxelo diálogo en latín sobre a base dun tema previamente acordado. Grao mínimo conseución Peso cualificuac. Instrumentos Temas transversais Prob Pro Cad Rúb Proba CL EOE CA TIC EMP EC PV Escr. oral indv grupo Clase Libro 30% x Anexo 2: Léxico B7.1 B7.1 LAB7.1.1 Deduce o significado de termos latinos non estudados, partindo do contexto ou de palabras da lingua propia. LAB7.1.2 Identifica e explica as palabras transparentes e de maior frecuencia. B7.2 B7.2. LAB7.2.1 CMCCT Identifica e explica os principais prefixos e sufixos, analizando o seu mantemento na propia lingua. B7.3 LAB7.3.1 Identifica a etimoloxía de palabras de léxico común da lingua propia e explica a partir desta o seu significado. B7.3 B7.4 LAB7.4.1 Coñece o significado das principais locucións latinas CSC de uso actual e sabe empregalas no seu contexto CCEC axeitado, cando se expresa na súa propia lingua. 10% 80% 25

LENDA COMPETENCIAS Competencia lingüística LENDA TRANSVERSAIS: CL Comprensión lectora CMCCT Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía EOE Expresión oral e escrita Competencia dixital CA Comunicación audiovidual Competencia aprender a aprender TIC Tecnoloxía da información e comunicación CSC Competencias sociais e cívicas EMP Emprendemento CSIEE Sentido de iniciativa e espíritu emprendedor EC Educación cívica CCEC Conciencia e expresións culturais PV Prevención da viiolencia 26

5.- METODOLOXÍA 1.-ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS A metodoloxía pretende ser activa, creativa e participativa. Nos primeiros días do curso fárase unha introducción á historia de Roma, a sua fonética e os primeiros conceptos básicos de morfosintaxe. Os temas iranse desenvolvendo coa explicación do profesor e con exposicións orais dos alumnos que apoiaranse no material bibliográfico que lle facilitará o profesor. Os medios audiovisuais que agora están o alcance de calquer docente utilizaranse de acordo co tratado no momento. A lectura de algunha obra ou párrafos escollidos axudará a que o alumno tenga unha maior soltura oral e escrita. A medida que nos adentramos nos temas de morfoloxía poderemos iniciarnos no mundo da traducción, aumentando a complexidade do traducido paralelamente ao paso do tempo. Para o coñecemento de nosa propia lingua, non existe exercicio máis rentable que o traballo coa etimoloxía, que ademáis de ser ameno lles resulta beneficioso para o conxunto dos seus estudos. A metodoloxía desta programación terá en conta o seguinte: Carácter integral da materia que imparte: lingua e cultura están absolutamente imbricadas. Gradación na selección dos contidos: do máis sinxelo ao máis complexo, do concreto ao abstracto. Motivación: tratar en todo momento de provocar a motivación intrínseca. Isto contribuirá a aproveitar a bagaxe coa que os alumnos/as cheguen aos distintos cursos (se cursaron Cultura Clásica, as súas lecturas, as súas afeccións, etc ). Avaliación formativa: aprender dos erros, a perfección non existe por iso os erros serán indicativos e formativos. Transversalidade: a través da cal se manifestarán no estudio do grego os valores fundamentais que a educación intenta inculcar no alumnado. Interdisciplinariedade: aproveitar en todo momento o estudio paralelo de Grego e Latín, e doutras materias como as linguas, a filosofía e as ciencias sociais, para facer comparación lingüística e cultural. Utilización das T.I.C.: nesta altura parece xa fora de lugar manifestar que esta programación declárase aberta ó seu uso tanto para apoio das explicacións (ordenador con canón de video, pizarra electrónica, etc.) como para realizar actividades co alumnado na rede (procura de información, exercicios de reforzo, ampliación ou autoavaliación, etc.). En definitiva para informarse, aprender, comunicarse e para utilizar con sentido crítico, como recurso formativo, materiais de procedencia diversa. Organización do traballo na aula Os aspectos máis importantes desta proposta se resumen no seguinte: - A materia de Latín na etapa da ESO ten como principal finalidade, segundo a LOMCE, introducir o alumnado no coñecemento dos aspectos esenciais da lingua e da cultura latinas, facendo fincapé ao mesmo tempo no papel que estas desempeñan en tanto que orixe e fundamento das linguas romances e da cultura occidental, o que coñecemos como herdanza clásica. - Realizar un estudo previo necesario da morfoloxía antes de entrar nas técnicas de tradución. - Unir a morfoloxía e a sintaxe, posto que as palabras non aparecen soas, senón relacionadas segundo a súa forma e función. - Dar o estudo da cultura relevancia, como un contexto necesario para a comprensión do mundo e dos autores latinos. Para isto se proporá a lectura de textos xa traducidos onde se reflicten os contidos tratados. - Relacionar o home de hoxe cos seus antepasados romanos e ver a influenza destes nos diversos campos da cultura occidental. Como elementos de motivación inicial, se propón a constatación dos coñecementos previos do alumnado respecto dos contidos da unidade, do seu interese e expectativas por medio de debates, cuestionarios, etc; e a utilización dos recursos de material complementario do que se dispoña: mapas, diapositivas, secuencias o películas relacionadas co tema, asistencia a representacións de teatro, viaxes a lugares arqueolóxicos do entorno, etc. En cada momento se ponderará cales son os recursos máis efectivos para a sensibilización dos contidos obxecto de traballo. A entrada a cada unha das unidades didácticas pódese facer dende o enfoque cultural, pola vía da lectura e comentario de textos traducidos o poñendo o acento no enfoque lingüístico e a través de textos en latín. Os textos traducidos poden traballarse tras un guión informativo da temática da unidade presentado polo profesor o inseridos no fío da explicación teórica con que se queren ilustrar ou, simplemente, desembarcando 27