HOOFSTUK III 'N PERSOONLIKHEIDSONTLEDING VAN CICERO
|
|
- Sydney Leonard Rogers
- 5 years ago
- Views:
Transcription
1 28 HOOFSTUK III 'N PERSOONLIKHEIDSONTLEDING VAN CICERO Anders as in die geval van Clodius beskik ons oor baie meer inligting oor Cicero, omdat lg. so prominent was as spreker, skrywer en staatsman. Ons meeste inligting kom uit Cicero se pen self. Selfs Cicero se toesprake in die hof, senaatsaal of forum is nie beperk tot onpersoonlike argumente en diskussies nie. Petersson beweer in hierdie verband soos volg: "In the case of Cicero even the most impersonal of his works are largely autobiographical." 1 'n Persoonlikheidsontleding van Cicero sal vir ons doel, beperk word tot sy verhouding met Clodius. Tog beweer Otto Seel tereg dat Cicero se persoonlikheid ook in 'n groat mate weerspieel word in sy stryd teen Catilina.2 Omdat ons oor soveel briewe en ander korrespondensie wat soms persoonlik van aard is, beskik, stel dit ons in staat om feitlik binne i n Cicero se hart te kyk. Omdat hierdie briewe nie bedoel was om gepubliseer te word nie, aanvaar ons dat Cicero hier geskryf het volgens oortuiging. Die kanaal wat Cicero gekies het tot politieke eer was die retoriek, maar dit was in 'n groot mate hierdie retoriek wat 'n vete met Clodius uitgelok het. 3 Quintilianus praat van Cicero as "vir bonus dicendi peritus, perfectus orator." 1. Op. cit. Petersson p Otto Seel p. 8~. 3. Sien Hoofstuk IV.
2 Die feit dat Cicero as "nevus homo" die "cursus bonorum" betree het 4 moes 'n groot invloed op sy verhouding met Clodius wat van adellike geboorte was, gehad het. Cicero as "nevus homo" het besef dat die adel begerig was om hulle sirkel geslote te hou: "non idem licet mihi quod iis qui nobili genere nati sunt, quibus omnia populi Romani beneficia dormientibus deferentur." "Hulle behandel my" se hy, "quasi natura et genere disiuncti sint." 5 Uit hoofde van sy afkoms was dit hierdie "nevus homo" se ideaal om die hoogste sport te bereik en om bewondering te wek, vriende te werf en nie vyande nie. Omdat Cicero nie oor militere mag en roem beskik het nie, was sy saak des te moeiliker om toegang tot die "cursus honorum" te verkry. Boonop het Cicero nie altyd die erns van militere mag teen poltieke mag besef nie - miskien omdat hy self nie 'n militaris was nie. 29 Cicero sou blykbaar nie die stryd teen Clodius aangeknoop het, as dit nie vir laasgenoemde se afstootlike karakter was nie. Cicero, die vriend van kunste en vrede, is deur die toeval geplaas in een van die stormagtigste en moeilikste tydperke van die Romeinse geskiedenis - 'n tydperk waar Cicero vir homself as motto geneem het "otium cum dignitate" - twee ideale wat haas onmoontlik tydens rewolusies en anargie, waarin Clodius 'n voorbok was, verenig kon word. Volgens Boissier het Cicero sy "dignitas" opgeoffer t.w.v. "otium", 6 maar ons meet onthou dat hy later nie alleen "otium" opgeoffer het nie, maar selfs sy lewe t.w.v sy "dignitas". 4. Cf. Thompson p. 68; Havell p. 452; Dorey p. 2; L.R. Taylor p Op. cit. Cic. De Officiis 2, 45; cf. Smith p Cf. Boissier p. 224.
3 Cicero het gepoog om die politieke tradisie voort te sit en om die grondbeginsels van die optimates te verdedig nl. religiones; auspicia; potestas magistraturn; senatus auctoritas; leges; mos maiorum; iudicia; iurisdictio; fides; provinciae; socii; imperii laus; res militaris; aerarium." 7 Cicero se strewe na 'n ideale "res publica" was gebaseer op "concordia ordinum" onder die outoriteit van die senaat "which dominated his actions during his term of office and there after "concordia ordinum" was one of his favourite phrases." 8 Die volgende is vir Cicero belonings van 'n sertatoriale loopbaan: locus, auctori tas, domi splendor, apud externas nationes nomen et gratia, toga praetexta, sella curulis, insignia, fasces exercitus, imperia; provinciae."9 Volgens Cicero moes die proletariaat en besigheidsmanne hulle status handhaaf in die samelewing en die regering van Rome en die Ryk aan die optimates oorlaat: "This was in fact the essence of his 'concordia ordinum' and 'cum dignitate otium." Vir Cicero het alles gedraai om die belang van die "res publica": "nam si, quum mihi furta, largitiones, libidines obiiciuntur, ego respondere soleo meis consiliis, periculis, laboribus patriam esse servatarn. Ego vero etiam rei pub licae semper interesse putavi me illius pulcherrimi facti, quod ex auctoritate senatus, cousensu bonorum omnium pro salute patriae gessissem, splendorem verbis dignitatemque retinere, praesertim quum mihi uni in hac re publica audiente populo Romano opera mea hanc urbem e t hanc rem publicam esse salvarn 7. Op. cit. Cic. Pro Sestio 46; cf. Ad. Fam. I 9, Op. cit. Haskell p. 136; cf. Strachan Davidson p. 165; Hammond p Cf. Rawson p Op. cit. Thompson p. 42; cf. Tyrell en Purser p. ~3.
4 iurato dicere fas fuisset."~ 1 "conservatorem patriae." 12 Hy het homself gesien as Telkens herinner hy sy toehoarders daaraan dat hy die staat gered het: " decrevit (senatus), ut omnes qui rem publicam salvam esse vellent ad me unum defendendum venirent, ostenditque nee stare potuisse rem publicam, si ego non fuissem, nee futuram esse ullam, si non redissem." Die patriotisme van Cicero was bepaald die belangrikste rede vir die vete tussen hom en Clodius. Phili ppica gee Cicero vir ons sy ideaal waarvoor i.-:..y hele lewe lank geveg het: "defendi rem publicam adolescens, non deseram senex: non pertimescam tuos. In sy sy contempsi Catilinae gladios, Quin etiarn corpus libenter obtulerirn, si repraesentari morte mea libertas civitatis potest, ut aliquando dolor populi Romani pariat quod iamdiu parturit Duo modo haec opto, unum, ut moriens populum Romanurn liberum relinquam; hoc mihi maius a diis immortalibus dari nihil potest: alterum ut ita cuique eveniat ut de republica quisque mereatur." 14 Soos Balsdon ook tereg opmerk: "the republic which, with its traditions, Cicero loved as well as he loved l ~fe ~tsel." 15 D"t t h" d" a 1 1 d ~ was een ~er 1e 1 ea e wat C o ius gebots het en waarom hy in Cicero se o~ was. 'n bedreiging Cicero se dat enige een wat 'n vyand van die staat is, ook sy vyand is: ".. nemo his annis viginti rei publicae fuerit hostis, qui non bellum eodern tempore mihi quoque indixerit." Op. cit. Cic. De Domo Sua Cf. Cic. De Haruspicum Res pons is 27. ~3. Op. cit. Cic. De Domo Sua 28; cf. Cic. De Domo Sua 24; In Pisonem 22; De l-iar. Resp Op. cit. Cic. Philippica II Op. cit. Balsdon p Op. cit. Cic. Phil. II 1.
5 Laat ons enkele voorbeelde gee waar Clodius se dade 'n aanslag was op Cicero se "res publica": 32 Nadat Cicero 'n opsomrning van al Clodius se wandade gegee het, se hy: "Infinita sunt scelera, quae ab illo in patriam sunt edita." 17 Clodius se omkopery tydens die Bona Deaverhoor laat Cicero tot die volgende gevolgtrekking kom: "exagi ta'tus senatus, alienati equi tes Romani quod erat 'qui ob rem iudicandam'. Sic ille annus duo firmamenta rei publicae per me unum constituta evertit; nam et senatus auctoritatem abiecit et ordinum concordiam disiunxit."18 Hierdie omkopery was ook 'n bedreiging vir Cicero se prestige wat hy deur sy konsulaat opgebou het: "auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur, elapsum scito esse de manibus uno hoc iudicio... " 19 Cicero sien sy getuienis tydens die Bona Deaverhoor as 'n daad terwille van die staat; "fabula Clodiana, in qua ego, nactus, ut mihi videbar, locum resecandae libidinis et coercendae iuventutis, vehemens flavi et omnis profudi.viris animi atque ingeni mei, non odio adductus alicuius sed spe corrigendae sed sanandae civitatis." 20 Netsoos Lentulus en Catilina is Clodius deur omkopery vrygelaat as vyand van die staat: "hunc tertium iam esse a iudicibus in rem publicam imrnissum." 21 Ook was Cicero se verdediging van Milo gebaseer op sy standpunt d a t Milo se daad "pro re publica" was. Toe Cicero hoor van Clodius se plan om tribuun te word, is hy aanvanklik nie bekomrnerd nie, want hy roem nog op die sukses van sy konsulaat, maar hy het darem die "res publica" in gedagte as hy skryf: neque magno ~ 7. Op. cit. Cic. De Har. Re s p. 27; cf. 28; cf. Cic. Pro Se stio Op. cit. Cic. Ad At t. I 18, 3; cf. Ad. Att ; Op. cit. Cic. l'~ t t. I 16, Op. cit. Cic. At:t. I 18, Op. cit. Cic. Att. I 16, 9.
6 opere dixi esse nobis laborandum, quod nihilo magis ei liciturum esset plebeis rem publicam perdere quam simi- 1 ibus eius me consu 1 e pa t r1c11s... esse t 1. t " 22 lcl urn. Cicero in sy daaropvolgende briewe aan Atticus spot selfs met Clodius se "transitio ad plebem" en hy is vol vertroue dat hy hom teen Clodius sal verdedig", 23 en hy hoop dat sy "patria" agter hom sal staan: "patria propitia sit", 23 want hy het reeds baie gedoen vir die staat: "habet a nobis, etiam si non plus quam debitum est, plus certe quam postulatum est." 23 Wanneer Cicero hoor dat Clodius tribuun geword het, sien hy Clodius se doel daarmee: "ut everteret civitatem." Hoe groter Clodius se vyandskap teen Cicero groei, des te meer wanhoop Cicero oor die "res publica": publica nihil desperatius, 11s quorum opera nihil "re maiore odio", 25 maar Cicero maak nog staat op die goeie wil van die volk: "nos, ut opinio et spes et coniectura nostra fert, firmissima benevolentia hominum muniti sumus~" 25 Volgens Cicero was die eintlike rede vir sy verlating van Rome voordat hy offisieel verban is, nie uit vrees vir Clodius nie, nie deur 'n skuldgevoel nie, nie omdat hy nie beskerm is nie, nie dat hy bang vir die dood was nie, 26 maar dat "me vidisse, si vicissem, tenues rei publicae reliquias, si victus essem, nullas futuras... remque publicam ronciderp. unius discessu quam omnium interitu occidere malui." 27 Cicero het gehoop dat hy weer met die hulp van "vivis viris for- 28 tibus" sou terugkeer. 22. Op. cit. Cic. Att. II 1' 5; cf. 23. Cf. Cic. Att. II, 9, Op. cit. Cic. De Demo Sua Op. cit. Cic. Att. II, 25, Cf. Cic. De Domo Sua Op. cit. Ibid. 36; cf. Cic. Pro seram... rei publicae". 28. Cf. Cic. Pro Sestio , 1. Sestio 30: "Ce s-
7 Die onderdrukking van die republiek tydens sy verbanning word deur Cicero toegeskryf aan Clodius en die konsuls Gabinius en Piso: "An, boni civitatem esse incolumem toties iudicassent, oppressam taeterrimo latrocinio cum duobus sceleratissimis consulibus rem publicam teneres, domum eius, qui patriam a se servatam perire suo nomine noluisset, per pontificem aliquem dedicasses, posset recreata res publica sustinere?" Clodius se skending van die godsdiens word ook as 'n aanslag op die rus en vrede van die "res publica" gesien: "tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii, quod in naufragio rei publicae tenebris offusis, demerso populo Romano, everso atque eiecto senatu, dirueris, aedificaris, religione ornni violata religionis t t 1130 amen nom1ne con am1nar1s.. Cicero is 'n voorstaander van "concordia": "Sit discordiarum finis aliquando; a diuturnis dissensionibus conquiescamus," 31 maar Clodius veroorsaak slegs "discordia": "Tollatur haec e civitate discordia." 31 0~ wanneer Cicero die wens uitspreek dat geskille beeindig moet word, s~ hy die volgende van Clodius: "Non sinit 31 eadem ista labes." Clodius word selfs, volgens Cicero, gesterk in sy kwaad deur die getwis van die "optimates"; "Videtis igitur hominem. perniciosis optimatium disd 11s.. exc1 't ar1.... cor 32 Clodius, die prins van die bendes, is vir Cicero 'n vyand van vreedsame regering: "cui salus esse in otio 29. Op. cit. Cic. De Domo Sua Op. cit. Ibid. 53; cf. Cic. Pro. Sest. 7; Cic. De Prov. Cons Op. cit. Cic. De Har. Resp. 2') Lo t cf. De Resp. 1, Op. cit. Cic. De Har. Resp. 24.
8 nulla posset" 33 en ook "Hanc" isturn (Clodium) otii et pacis hostem " 33 Vi r Cicero self bestaan daar egter " spes o t' 11 e t concor d' 1ae. " 34 " Ot1'um" het ver- dwyn tydens Cicero se verbanning, so ook die "dignitas"; "in republica ab aliis oppressa, ab aliis deserta, ab aliis prodita." 35 Cicero sien Clodius se dade nie uit haat vir hom (Cic.) self nie, maar "odio severitatis, odio dignitatis, odio rei publicae" 36 en "Quod mihi odium cum P. Clodio fuit, nisi quod perni Ciosum patriae civem fore putabam, qui turpissima libidine incensus duas res sanctissimas religionem et pudicitiam uno scelere violasset." 37 Cicero se optrede teen Clodius is in belang van die Staat: "ego in illo oppugnando rei publicae plus quam otio meo." Die vete tussen Cicero en Clodius het gewoed in die skaduwee van die Triumviraat. Daarom moet ons kyk wat Cicero se verhouding met hierdie liggaam was. Die Triumviraat was deeglik bewus van Cicero se politieke status en waarde. 38 Daarom het die lede van die Triumviraat pogings aangewend om Cicero se steun, samewerking en guns te wen. Cicero het egter besef dat 'n alliansie met hierdie liggaam 'n skending van sy politieke ide ale sou beteken, alhoewel hy sekere voordele daarin sien. 39 Rawson beweer dat Cicero geglo het dat die goeie gesindheid van Pompeius en Caesar hom teen Clodius sou beveilig,40 maar in sy Pro Sestio erken Cicero dat Clodius se dade teen hom geskied het met die goedkeuring van T.. t 41 r1umv1raa. 33. Op. cit. Cic. De Domo Sua Cf. Cic. De Domo Sua Op. cit. Cic. De Domo Sua Op. cit. Cic. De Har. Resp. 3; Cf Op. cit. Cic. De Prov. Cons Cf. Rawson p Cf. Cic. Att. II 3, 4; cf. Thompson p. 70; Dorey p. 15; cf. Smith 214 en 1~2; Heitland p Cf. Rawson p. 135; cf. Cic. Att. II 19, Cf. Cic. Pro Sestio 17.
9 Aanvanklik vlys Cicero die aanbiedinge van die Triumviraat van die hand. aan op sy personeel: So bied Caesar vir Cicero 'n pos 36 ncaesar me sibi vult esse legatum." Cicero se reaksie is: "puqnare malo" want "certi sumus perisse omnia." 42 Cicero troos homself nog met die versekering dat Pompeius aan sy kant is: "Pompeius adfirma.t.non esse periculum, adiurat: addit etiam se pruis l t 11 li 3 K t d occisum iri ab eo quam me Vlo a urn lrl. or aarna erken hy weer: alles verwoes: "Tota periit" want die Triumviraat het "nam iracundiam atque intemperantiam illorum sumus experti, qui Catoni irati omnia perdiderunt."44 Weldra moes hy egter boet vir sy lojaliteit teenoor die konstitisionele saak 1 want dit het tot gevolg gehad dat die Triumviraat vrye teuels gegee het aan Clodius in sy vete teen Cicero. Sy versoeke tot Pompeius om hulp is tevergeefs beantwoord deur beloftes: "mihi periculosum est, credere". 45 Daarbenewens het Cicero besef dat 'n voorwaarde vir sy "concordia ordinum" 'n rekonsiliasie tussen die burgerlike en militere magte sou vereis. Om dit te bewerkstellig moes hy die hulp en goedgesindheid van Pompeius verseker. Dit lyk asof Cice ro se vertroue in Pompeius gekombineer het met sy eie ydelheid wat gegroei het uit sy sukses as konsul en dit het aan hom 'n wanindruk gegee van sy eie politieke posisie. Sy grootste fout in hierdie verband was seker dat hy te veel vertroue in Pompeius gestel het, en boonop blykbaar onder die wanindruk verkeer het dat Pompeius die leier van die koalisie was en nie Caesar nie. Omdat Pompeius later self deur Clodius se geweld en aanslae bedreig is, het hy sy neutrale houding teenoor Cicero betreur en was hy 42. Op. cit. Cic. Att. II ~9, 5; cf. Peters son P Op. cit. Ibid. 20, Op. cit. Ibid Op. ci.t. Ibid
10 grootliks verantwoordelik vir Cicero se terugroeping uit ballingskap. 37 Met die vernuwing van die bande tussen die lede van 46 die Triumviraat tydens die konferensie te Luca, het Cicero se nuutverworwe verwagtinge wat hy net na sy terugkeer uit ballingskap begin koester het, aan skerwe ~ gespat en besluit hy om hom by die Triumviraat te skaar: "finis sit quoniam qui nihil possunt ii me nolunt amare, demus operam ut ab iis qui possunt diligamur." 47 Rawson voer die volgende redes aan vir Cicero se besluit: "His debt to Pompey and to Caesar for his recall was too deep, his disillusion with the optimates, some of whom were now backing Clodius against Pompey, was too great, the experience of his exile, with continuing fear of ~lodius, was too traumatic." 48 Hierdie besluit was egter vir Cicero 'n bitter pil om te sluk. 49 Cicero het nooit soos Clodius staatgemaak op geweld nie: "At every stage of his existence he hated it because it was repugnant to his temperament." 50 Reeds tydens sy konsulaat laat Cicero al blyk dat hy teen geweld is as hy se dat indien iemand van mening is dat hy sy amp kan verkry deur geweld of rewolusie, hy dit maar kan vergeet solank Cicero konsul is. In een van sy briewe erken hy dit self en noem in die plek daarvan sy wapens: "Non enim i n rebus pugnabamus quibus valere possumus, consilio, auctoritate, causa, quae erant in nobi.s superiora, sed lacertis et viribus, quibus pares 51 non eramus." Cicero het eintlik volgens Livius 'n afkeur in oorlog gehad: "Cicero in castris remansit, 46. Cf. Dorey p. ~ 7; Havell p Op. cit. Cic. Att. IV 5, 3; cf. Att. IV 6, ~ Op. cit. Rawson p. 129; cf. Thompson p. 70; cf. Peters son p Cf. Haskell 208; Havell Op. cit. Carcopino p. 255; cf. Peters son P Op. cit. Cic. Ad. Fam. IV 7, 2.
11 vir nihil minus quam ad bella natus." Cicero erken self hierdie gebrek as hy skryf: 38 "Si quisquam est timidus in magnis periculosisque rebus, is ego sum et si hoc vitium 52 est eo me non carere confiteor." Hoewel Cicero self nie geweld gebruik nie, gee hy tydens sy verdediging van Milo toe dat geweld gebruik moet word as 'n vorm van selfverdediging: "... certe illud est non modo iustum verum etiam necessarium, cum vi vis inla~a defenditur." 53 In teorie verafsku Cicero stedelike geweld as hy skryf: "Vis abesto nihil est enim... tam contrarium iuri ac legibus, nihil minus civile et inhumanius, quam composita et constituta republica quicquam agi per vim." 54 Blykbaar was dit uit vrees vir geweld dat Cicero tydens sy verdediging van Milo ontsenu is: " the sight of the soldiers with whom Pompey had filled the forum and the angry shouts of the Clodians so unnerved him, that his speech was a failure." 55 Maar Cicero was darem nie altyd 'n lafaard in hierdie verband nie, want hy was een van die ex-konsuls wat die klipgooiery van Clodius se bendes getrotseer het om'n belangrike vergadering i.v.m. die voedselsituasie in die senaat op 7 September in v.c. by te woon. Volgens Smith is Cicero se hoofargument in sy Pro Sestio dat Clodius in 58 deur geweld en intimidasie konstitisionele regering onmoontlik 57 gemaak het. Volgens Allcroft het Cicero een onvergeeflike gebrek gehad nl. dat hy nooit erkentlik was teenoor sy foute nie: "It was probably this self-righteousness 52. Op. cit. Cic. Ad. Fam. VI l4, Op. cit. Cic. Pro Milone 4; cf. Carcopino p Op. cit. Cic. Leg. III 42; cf. Pro Milone Op. cit. Petersson p. 336 ; cf. Strachan Davidson p. 288; Dorey p. 197; Vide p. 56. Cf. Cic. Att. IV l, Cf. Smith p. 171.
12 which discouraged his friends from saving him from Clodius." 58 Cicero was nooit hebsugtig of gierig nie en hy het hom nooit skuldig gemaak aan "ambitus" soos sy "inimicus" Clodius nie. Cicero. wa t deeglik beindruk was met Rome se verlede, se konse:rwat iewe beskouinge het direk gebots met Clodius se oppervlakkige gesindheid waar slegs sy eie gewin eerste prioritei~ geniet het. Cicero verteenwoordig die ou orde en Clodius se gedrag is tiperend van die bandelose gees van sy tyd. 39 Cicero se optrede toon duidelik dat hy oor die vermoe beskik het om sy opponent se swak punte te beklemtoon en dit uit te buit ten aanhore van sy toehoorders. beklemtoon hy telkens Clodius se heiligskennis, bloedskande, omkopery, wetteloosheid en geweld. 59 'n Voorliefde vir geld en mag, wat tot soveel sosiale konflikte gelei het, het Cicero nie juis beindruk nie hoogste eerzucht was't niet om groote rykdo~~e So "Zijn te versamelen of te heerschen over zijn gelijken, maar om bewonderd te worden." 6 Cicero skryf self: "me ambitio quae d am a d h onorum s t u d 1um..... d ux1 ' t. "61 Die magtigste wapen van Cicero was sy tong en dis met hierdie wapen waarmee hy die ewige haat van Clodius vir homself op die hals gehaal het: "he could never control his tongue and he lacked, many may have felt - the gravitas proper to a l e ader of the state." 62 Dit is ook geen wonder dat Clodius se we duwee, toe sy die afgekapte hoof van Cicero ontvang het, 'n haarnaald deur hierdie giftige tong gedruk het nie Op. cit. Allcroft p Cf. Cic. De Ha rus picum Resp. 20, 21; Cic. Pro Sestio 12, 17, Op. cit. Ferrero p. 305 ; c f. Boissier p Op. cit. Cic. Att. I 1 7, Op. cit. Rawson p Cf. Duruy _III p. 452.
13 Waar Cicero die hoogste waarde geheg het aan die godsdiens, in so 'n mate dat hy sy terugkeer gesien het as 'n daad van die gode: "Denique ipsi dii inrrnortales, qui hanc urbern atque hoc imperium tuentur ut esset omnibus gentibus posteritatique perspicium divino me numine esse rei publicae redditum, idcirco mihi videntur fructum ipsurn reditus et gratulationis meae <;ld suorurn sacerdotum potestatem iudiciumque revocavisse';, 64 het Clodius van 'n skyngodsdiens gebruik gemaak om sy doel te bereik: "Etenim illos (deos) eo scelere violavit quo u 65 T l b d t c Cl d' nerno antea. ay or eweer a 1cero en o 1us "rivals in piety" was Uit liefde vir sy vaderland poog Cicero om wetsgehoorsaam t.e wees in vergelyking met Clodi.us se wetteloosheid. Cicero beweer dat "Clodium esse qui contra leges faceret." 67 In sy stryd teen Clodius toon Cicero politieke eerlikheid en daar is nooit enige sprake van geweld of omkopery nie. Daar was wel tye waarop Cicero homself skuldig gemaak het aan politieke lafhartigheid: terwyl sake nog gunstig verloop het t.o.v. Clodius se verhoor in die Bona Dea-saak, volg een op die ander brief aan Atticus, maar toe sake teen Cicero se verwagting begin verloop, en Clodius vrygespreek woid, het Cicero nie die moed om die nuus aan Atticus oor te dra nie. Hy troos hornself egter dat die hele aangeleentheid sy politieke posisie versterk het Op. cit. Cic. De Domo Sua 56; cf. De Har. Resp Op. cit. Cic. De Har. Resp. 3; cf. De Domo Sua 42, - 48, 51 et. 66. Cf. L. R. Taylor p. 87; cf. Seel P 88; De Har. Resp Op. cit. Cic. De Domo Sua Cf. Cic. Att. I 16, 9 en 11; Dorey P 197.
14 Cicero se verbanning het ook 'n groot invloed op sy lewensbeskouing gehad. Voor sy verbanning onderskei Cicero tussen goeie "populares" wat die senaat se bel egtes wat emagoe 1s, maar na. d lange behartig en s sy verbanning wat deur 'n volkstribune veroorsaak was, is feitlik alle "populares:--vir hom slegte mense. 70 Thompson beweer dat Cicero die "populares " dan.. "turbulenti; seditiosi; improbi; audaces; ciosi; leves; male natura constituti." 71 beskryf as: mali; perni As ons Cicero se siening van Clodius in al sy korrespondensie en toesprake bestudeer, lyk dit asof Clodius aan alle bogenoemde beskrywings beantwoord. Cicero was deeglik bewus van die bloedige anargie en gevare wat op hom gewag het, daarom het hy seker gemaak dat hy wys moes optree na sy ve rbanning om te verhoed dat hy die risiko sou loop om weer verban te word. Cicero se verbanning het hom ontmoedig t.o.v. sy ideale. toon. Sy verbanning het sy onmisbaarheid in Rome b ekle m Cicero glo dat sy verbanning sekere wonde in die "res publica" veroorsaak het as hy skryf: 11 meus discessus rei publicae vulnera inflixit", 72 want die senaat, geregshowe en die forum het feitlik die hele jaar geswyg. Cicero glo dat Rome uit sy fondamente geruk is om hom te verwelkom. 73 Hy sien sy vertrek as die begrafnis van die Republiek: "Mihi i.psi omnino perhonori- 74 ficum (est) discessum meum funus dici rei publicae." Hy skryf ook van sy dag van vertrek as "mihi funestus fuit, omnibus bonis luctuosus.n 74 Tog erken hy dat hy 69. Cf. Cicero Leg. Agr. 1, 23 ; 2, 7-10; Pro Rab 11-15; In Cat. 4, Cf. Cic. Pro Sest. 67; cf. Yavets p Cf. Thompson p Op. cit. Cic. In Pis. 14. Cf. Cic. In Pis Op. cit. Cic. De Prov. Cons. 19; cf. Cic. Pro Sestio 12.
15 deur sy vertrek d i e Republiek gered het: " Servavi igi tur rem publicam discessu meo,"j en hy voer die volgende redes hiervoor aan: "caedem a vobis liberisque vestris, vastitatem, incendia, tapinas meo dolore luctuque de... pu 1. -"75 l. 42 Om te verhoed dat hy as 'n l afaard beskou word, " voeg Cicero by dat hy Rome verlaat het uit liefde vir sy vaderland: ".. furori hominis, sceleri, perfidiae, telis minisque cessisse m, patriamque, quae mihi erat carissima, propter ipsius patriae caritatem reliquissem." 76 Cicero glo ook dat hy met sy verbanning sy straf uitgedien het: "Equidem i am perfunctus sum; nullam vim, nullum i mpetum metuo explevi animas invidorum; placavi odia improborum; saturavi etiam perfidiam et scelus proditorum." 77 Cicero was dus nou oortuig daarvan dat hy met rus gelaat sou word. Clodius se optrede wat gelei het tot Cicero se verbanning het lg. se grootste ambisie nl. om bewonder te word 'n geweldige knou toegedien, want die prestige wat Cice ro as konsul en as spreker opgebou het, het nou aansienlik gedaal: "hoc confirmo, neque t antis bonis esse privatum quemquam neque in tantas miserias incidisse... desidero enim non mea solum neque meos sed me ipsum.n 78 Cicero se politieke masjien wou nooit glad loop nie omdat hy dit wou laat werk het in 'n tydperk toe die meeste politici gedryf is deur motiewe wat van selfsug spreek en politieke mag gerus het op die mag van 75. Op. cit. Cic. Pro Sest Op. cit. Cic. Pro Sest Op. cit. Ci c. De Domo Su a Op. cit. Cic. At t. III
16 43 die swaard. Sy hoofdoel was om die Republiek te bewaar teen die oorheersing van manne wat metodes sou gebruik en ambisies sou nas-treef wat miskien di t waarin hy geglo het, kon verwoes. Hy het grootliks gestaan vir die behoud van reg op besittings (iets wat Clodius geminag het), die gesag van die wet teenoor Clodius se wetteloosheid, en die vrye werking Villl die Republikeinse instellings; hy was gekant teen "dominatio" hetsy van een man of 'n groep mense. Volgens Stockton 79 was Cicero soms vermetel en roekeloos weens sy groot selfvertroue en 'n geloof in sy eie status wat hom nooit lank ontgaan het nie. Hierdie karaktertrek het Cicero gevaarlik gemaak vir homself en vir sy opponente. Cicero, die mededinger van Catilina, die slagoffer van Clodius en die speelbal van Caesar moes weemoedig toekyk hoedat die ligte op pad na sy ideale vir 'n Republiek een vir een uitgedoof word. Volgens Boissier het Cicero nooit die grootste erns van gevaar besef nie - in die swartste dae het hy altyd vir Catilina, Caesar en Clodius beskuldig en hy was van mening dat 'n corwinning oor hierdie drie persone die redmiddel vir alles sou wees. 8 Cicero se vermoede was nie heeltemaal korrek nie, want Catilina en Clodius was maar net die simbool van 'n dieper kwaad wat nie genees kon word nie. Tog was Cicero, ten spyte van die ernstige krisis waarin die Res publica verkeer het, bereid om dit tot die laaste te verdedig. 79. Cf. Stockton p. l Cf. Boissier p. 67.
Teks van die Week: Psalm 77: 8 10, 12 13
14 tot 20 Oktober Huis Tafel Gesprek Teks van die Week: Psalm 77: 8 10, 12 13 Met watter van Asaf se vrae identifiseer jy? [Sal die Here altyd verstoot? En nooit weer genade betoon nie? Het daar vir altyd
More informationAB BLOKFLUIT / RECORDER
AB BLOKFLUIT / RECORDER TROFEË/TROPHIES TIE-2012... Beginners in 2 de jaar onderrig 12 Jaar en Ouer TIE-2012... Blokfluit 7 Jaar Beste prestasie in die volgende afdelings: 1. Voor-Barok of Barok werk 2.
More informationInhoudsopgawe. Met God in pas. Leef in God se liefde. Jesus se laaste opdrag. Bewerker van wonderdade. In donker tye. n Tyd vir stilword
Inhoudsopgawe Januarie Februarie Maart April Mei Junie Julie Augustus September Oktober November Desember Met God in pas Leef in God se liefde Jesus se laaste opdrag Die wonder van die opstanding Om te
More informationVier seisoene kind (Afrikaans Edition)
Vier seisoene kind (Afrikaans Edition) Wilna Adriaanse Click here if your download doesn"t start automatically Vier seisoene kind (Afrikaans Edition) Wilna Adriaanse Vier seisoene kind (Afrikaans Edition)
More informationNATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12
NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 GEOGRAPHY P1 FEBRUARY/MARCH 2011 ANNEXURE MARKS: 300 This annexure consists of 15 pages. Geography/P1 2 DBE/Feb. Mar. 2011 FIGURE 1.1 FIGUUR 1.1 90 Equator/Ewenaar
More informationBASIC EMOTIONS IN TSHIVENDA: A COGNITIVE SEMANTIC ANALYSIS MATODZI REBECCA RAPHALALANI
BASIC EMOTIONS IN TSHIVENDA: A COGNITIVE SEMANTIC ANALYSIS BY MATODZI REBECCA RAPHALALANI Assignment presented in partial fulfilment of the requirements for the degree of Master of Arts at the University
More informationTrying to conform? Livestock conditions a key world issue, says FAO. Men s Fashion. Women s Fashion
2 March 2010 Van Koos Malherbe - Overschot, Smithfield Taalgebruik Dankie vir 'n koerant met so baie interessante inligting. Daar is tog iets wat my pla. Die laaste paar maande is dit opvallend hoe baie
More informationKonsepvraestel Sample Paper
Departement Musiek Department of Music TOELATING ADMISSION BMus / BA (met Musiek) Algemeen BMus / BA (with Music) General Konsepvraestel Sample Paper Let asseblief daarop dat hierdie nie die werklike vraestel
More informationO'REILLY. hulle het die fasiliteite om die band weer skoon te maak. We sent the tapes with regard to which no significant
19.1477-533 - O'REILLY hulle het die fasiliteite om die band weer skoon te maak. We sent the tapes with regard to which no significant incidents have taken place to Vereeniging because there are facilities
More informationI bruise easily, So be gentle when you re handle me
I BRUISE EASILY NATASHA BENNIGFIELD Verse 1 So I let down my guard drop my defences down by my clothes I m learning to fall with no safety net to cushion the fall I bruise easily, So be gentle when you
More informationNATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12
NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 DRAMATIC ARTS FEBRUARY/MARCH 2009 MEMORANDUM MARKS: 150 This memorandum consists of 48 pages. Dramatic Arts 2 DoE/Feb. March 2009 SECTION A: UNDERSTAND AND ANALYSE
More informationMAURIZIO MACHELLA Arranger, Interpreter, Publisher
MAURIZIO MACHELLA Arranger, Interpreter, Publisher Italia About the artist Famous musician and organist, known throughout the world. Italian publisher, researcher and organist. Music collaborator with
More informationAP - ORKESTE / ORCHESTRAS
Trofeë/Trophies B P Andrag AP - ORKESTE / ORCHESTRAS Beste prestasie - Simfoniese Blaasorkeste graad 1 7 & hoër (AP 1-4) Best performance - Symphonic Wind Orchestras grade 1-7 & higher (AP 1-4) TIE-2012
More informationAP - ORKESTE / ORCHESTRAS
- ORKESTE / ORCHESTRAS Trofeë/Trophies B P Andrag Beste prestasie Simfoniese Blaasorkeste graad 1 7 & hoër ( 1-4) Best performance Symphonic Wind Orchestras grade 1-7 & higher ( 1-4) TIE-2012 Beste prestasie
More informationTHE HARMONISCHE SEELENLUST (1733) BY G.F. KAUFFMANN ( ): A CRITICAL STUDY OF HIS ORGAN REGISTRATION INDICATIONS. by Theodore Justin van Wyk
THE HARMONISCHE SEELENLUST (1733) BY G.F. KAUFFMANN (1679-1735): A CRITICAL STUDY OF HIS ORGAN REGISTRATION INDICATIONS by Theodore Justin van Wyk Submitted in partial fulfillment of the requirements for
More informationCategory 5: Speech and Drama
0 1 Category 5: Speech and Drama The classes in which groups may participate, the different sections and the MAXIMUM duration of each section are listed below: CLASS PRIMARY SCHOOL SECTIONS Foundation
More informationImprovisation through Dalcrozeinspired activities in beginner student jazz ensembles: A hermeneutic phenomenology
Improvisation through Dalcrozeinspired activities in beginner student jazz ensembles: A hermeneutic phenomenology DH Davel 24557773 Mini-dissertation submitted in partial fulfilment of the requirements
More informationINSTRUMENTAAL AFDELING INSTRUMENTAL SECTION
INSTRUMENTAAL AFDELING INSTRUMENTAL SECTION ALGEMENE REËLS EN BEPALINGS 1. Deelnemers wat nie die reëls en bepalings nakom nie word gediskwalifiseer. 2. Geen deelnemer of groep mag dieselfde werk vir twee
More informationINSTRUMENTAAL AFDELING INSTRUMENTAL SECTION
INSTRUMENTAAL AFDELING INSTRUMENTAL SECTION ALGEMENE REËLS EN BEPALINGS 1. Deelnemers wat nie die reëls en bepalings nakom nie word gediskwalifiseer. 2. Geen deelnemer of groep mag dieselfde werk vir twee
More informationOndersoek vier verskillende style in musiek *
OpenStax-CNX module: m26071 1 Ondersoek vier verskillende style in musiek * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 1 KUNS
More informationALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING
ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SKEPPENDE KUNSTE MUSIEK ASSESSERINGSTAAK NOVEMBER 2015 GRAAD 8 PUNTE: 50 TYD: 1 UUR BLADSYE: 5 NAAM VAN SKOOL:... NAAM VAN LEERDER:... INSTRUKSIES 1. Alle vrae is verpligtend.
More informationGRADE 12 LEARNER SUPPORT PROGRAMME
Province of the EASTERN CAPE EDUCATION Steve Vukile Tshwete Education Complex Zone 6 Zwelitsha 5608 Private Bag X0032 Bhisho 5605 REPUBLIC OF SOUTH AFRICA CHIEF DIRECTORATE CURRICULUM MANAGEMENT GRADE
More informationBRIL LEIERSGIDS. Uitgawe 2017 Emmaus Sentrum Geen duplisering sonder toestemming. Posbus 111, Paarl, 7620 Dienssentrum Tel:
BRIL LEIERSGIDS Uitgawe 2017 Emmaus Sentrum Posbus 111, Paarl, 7620 Dienssentrum Tel: 082 838 3298 E-pos: emmausinfo@mweb.co.za Webtuiste: www.emmaussentrum.co.za Finale Redakteurs Anriëtte de Ridder,
More information9788 LATIN. 9788/03 Paper 3 (Unseen Translation), maximum raw mark 100
CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS Pre-U Certificate www.xtremepapers.com MARK SCHEME for the May/June 2014 series 9788 LATIN 9788/03 Paper 3 (Unseen Translation), maximum raw mark 100 This mark scheme
More informationLUCIUS ANNAEUS FLORUS: 'N ANALISE VAN STRUKTURELE TEMAS 'N NUWE PERSPEKTIEF* deur Jan Scholtemeijer (Universiteit van die Noorde)
LUCIUS ANNAEUS FLORUS: 'N ANALISE VAN STRUKTURELE TEMAS 'N NUWE PERSPEKTIEF* deur Jan Scholtemeijer (Universiteit van die Noorde) Die werklike motief agter die Epitomae de Tito Livio van Lucius Annaeus
More informationDie impak van mise-en-shot op die interpretasie van oudiobeskryfde film
Die impak van mise-en-shot op die interpretasie van oudiobeskryfde film N. Wilken 20398026 Verhandeling voorgelê vir die graad Magister Artium in Taalpraktyk aan die Vaaldriehoekkampus van die Noordwes-Universiteit.
More informationPlease note that not all pages are included. This is purposely done in order to protect our property and the work of our esteemed composers.
Please note that not all pages are included. his is purposely done in order to protect our property and the work of our esteemed composers. If you would like to see this work in its entirety, please order
More informationDepartement Filosofie Universiteit van die Vrystaat Bloemfontein
530 Die kritiek van tradisie en die tradisie van kritiek in die Geesteswetenskappe. n Rekonstruksie van die debat tussen Habermas en Gadamer The critique of tradition and the tradition of critique. A reconstruction
More informationDIE INTERPRETASIE VAN CHARLES E. IVES SE CONCORD SONATE VOLGENS SY ESSAYS BEFORE A SONATA
DIE INTERPRETASIE VAN CHARLES E. IVES SE CONCORD SONATE VOLGENS SY ESSAYS BEFORE A SONATA Waldo Wilhelm Weyer Honneun B. Mus. Skripsie voorgel6 vir die gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die graad
More informationNavorsings- en oorsigartikels / Research and review articles
Navorsings- en oorsigartikels / Research and review articles 131 Stimulus en afstand in die komposisies van Stefans Grové: Ter wille van n stilistiek van die Suid- Afrikaanse komposisiepraktyk 1 Stimulus
More informationINSTRUMENTALE AFDELING INSTRUMENTAL SECTION
INSTRUMENTALE AFDELING INSTRUMENTAL SECTION ALGEMENE REËLS EN BEPALINGS 1. Deelnemers wat nie die reëls en bepalings nakom nie word gediskwalifiseer. 2. Geen deelnemer of groep mag dieselfde werk vir twee
More informationWoordfees 2018 Skrywersfees
Woordfees 2018 Skrywersfees n Ander manier van druk HB Thom-seminaarkamer Vrydag 9 Maart 15.30 Selfpublikasie n paar strategiese vrae Wil jy self jou boek uitgee, vra jou eers n paar strategiese vrae
More informationFilosofie en die skrifkultuur 1
Filosofie en die skrifkultuur 1 Hercules Boshoff Hercules Boshoff, Departement Filosofie, Universiteit van die Vrystaat Opsomming In hierdie artikel word filosofie as praktyk binne die skrifkultuur ondersoek.
More informationDIE ROL VAN DIE TAALWETENSKAP IN DIE ONTWIKKELING VAN DIE LITERATUURWETENSKAP
31 DIE ROL VAN DIE TAALWETENSKAP IN DIE ONTWIKKELING VAN DIE LITERATUURWETENSKAP Wilhelm Liebenberg Die onderwerp wat ek wi 1 aansny, dek hee ltemal 'n ander terrein as die van die ander referate wat vandag
More information6 tenses. 6 tijden mix. Present Simple Past Simple Present Continuous Past Continuous Present Perfect Past Perfect
6 tenses 6 tijden mix Present Simple Past Simple Present Continuous Past Continuous Present Perfect Past Perfect SirPalsrok @meestergijs Present simple Past simple Present Perfect Past Perfect Pres.Continuous
More informationGRADE 12 SEPTEMBER 2012 DRAMATIC ARTS
Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 SEPTEMBER 2012 DRAMATIC ARTS MARKS: 150 TIME: 3 hours *DRAMDM* This question paper consists of 17 pages. 2 DRAMATIC ARTS (SEPTEMBER
More informationTaal as ingang tot die wêreld: reis, verbeelding, herinnering en identiteit na aanleiding van Breytenbach se A Veil of Footsteps
Willie Burger Willie Burger is sedert 1998 professor in letterkunde aan die Universiteit van Johannesburg. Hy is redakteur van Oop gesprek (Lapa, 2006) en mederedakteur van Sluiswagter by die dam van stemme:
More informationTheological Bibliography
Theological Bibliography Suid~Afrikaanse Teologiese Bibliografie C F A Borchardt J Kilian W S Vorster STUDIA COMPOSITA 15 UN1SA 1992 South African Theological Bibliography Suid-Afrikaanse Teologiese Bibliografie
More informationHOOFSTUK 4 DIE IMPLEMENTERING VAN DIE KARIKATUUR IN DIE LITERATUUR
02 HOOFSTUK 4 DIE IMPLEMENTERING VAN DIE KARIKATUUR IN DIE LITERATUUR In hierdie hoofstuk word n aantal studies wat oor die karikatuur in die werk van bekende skrywers handel, deurskou. Die doel is om
More information2 TONALITEIT AS RELATIEWE BEGRIP. 2.1 Inleiding
8 2 TONALITEIT AS RELATIEWE BEGRIP 2.1 Inleiding Tonaliteit is die sisteem wat vanaf 1700 1900 aan komponiste n konstante, fundamentele basis vir komposisie gegee het. Dit is n basiese stel beperkings
More informationGRADE 12 SEPTEMBER 2014 DANCE STUDIES
NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 SEPTEMBER 2014 DANCE STUDIES MARKS: 100 TIME: 3 hours *dancdm* This question paper consists of 11 pages. 2 DANCE STUDIES (SEPTEMBER 2014) INSTRUCTIONS AND INFORMATION
More informationn Ondersoek na die kunstenaarskap in Die swye van Mario Salviati binne die konteks van die magiese realisme
n Ondersoek na die kunstenaarskap in Die swye van Mario Salviati binne die konteks van die magiese realisme Nina Botes & Neil Cochrane Departement Afrikaans Universiteit van Pretoria PRETORIA E-pos: nina@proteaboekhuis.co.za
More informationAX KOORFEES / CHOIR FESTIVALS
AX KOORFEES / CHOIR FESTIVALS Trofeë/Trophies Tygerberg Kinderkoor... Graad 1-3 / Grade 1-3 H D Loock... 13 Jaar en jonger / 13 years and younger Elize Liebenberg... 19 Jaar en jonger / 19 years and younger
More informationLAERSKOOL LOUIS LEIPOLDT
15 November EKSAMENROOSTER EN November 2017 SW Gesk GRAAD 6 Essay SW Geografie NW (gr7) NWT (gr 4-6) Wiskunde Musiek Kuns 31 OKTOBER: opstel in toetsperiode Kwartaal 3 en 4 alle werk. Eenheid 1-4 kwartaal
More informationGCE Classics: Latin. Mark Scheme for June Unit F361: Latin Language. Advanced Subsidiary GCE. Oxford Cambridge and RSA Examinations
GCE Classics: Latin Unit F361: Latin Language Advanced Subsidiary GCE Mark Scheme for June 2016 Oxford Cambridge and RSA Examinations OCR (Oxford Cambridge and RSA) is a leading UK awarding body, providing
More information1988: 170). Die narratiewe verklaring verduidelik dan "hoekom" 'n situasie of 161).
In my orientering rondom hierdie navorsing begin ek deur enkele aspekte rondom my posisionering ten opsigte van die navorsing te stet Vervolgens sal ek enkele gedagtes deel rondom die aksie wat ek gekies
More informationJean Mouton. (before ) Quis dabit oculis? This edition prepared for The Tallis Scholars. Gimell
Jean Mouton (before 1459 1522) Quis dabit oculis? This edition prepared for The Tallis Scholars Gimell Quis dabit oculis nostris fontem lachrimarum? Et plorabimus die ac nocte coram domino? ritannia, quid
More informationKONFERENSIEVERSLAG : "TEN DENSE VAN TAGTIG; TEORIEE EN PRAKTYKE IN DIE KUNSGESKIEDENIS" (RGN, 7 OKTOBER 1989)
Suid-Afrikaanse Tydskrif vir Kunsgeskiedenis, 3(3&4): 72-75 KONFERENSIEVERSLAG : "TEN DENSE VAN TAGTIG; TEORIEE EN PRAKTYKE IN DIE KUNSGESKIEDENIS" (RGN, 7 OKTOBER 1989) G-M. VAN DER WAAL Sentrum vir Kunshistoriese
More informationKEHS : GRADE 8 TEXT BOOKS 2017 NAME OF CHILD SUBJECT TEXT BOOK PRICE QTY AMOUNT INCLUDED
KEHS : GRADE 8 TEXT BOOKS 2017 NAME OF CHILD SUBJECT TEXT BOOK PRICE QTY AMOUNT INCLUDED MATH Classroom Maths (Caps Edition) 200.00 AFRS Metamorfose Fase 1 185.00 Tweetalige Woordeboek (verpligtend) 165.00
More informationLAAT-STYL BY J. S. BACH EN BEETHOVEN AAN DIE HAND VAN DIE GOLDBERG EN DIABELLI VARIASIES ANNE FRANÇOISE LAMONT
LAAT-STYL BY J. S. BACH EN BEETHOVEN AAN DIE HAND VAN DIE GOLDBERG EN DIABELLI VARIASIES ANNE FRANÇOISE LAMONT LESING VOORGELÊ TER GEDEELTELIKE VERVULLING VAN DIE GRAAD DOCTOR PHILOSOPHIAE (UITVOEREND)
More informationKABARET AS SOSIALE EN POLITIEKE KOMMENTAAR: N ONTLEDING VAN DIE AANWENDING VAN DIE KOMIESE, SATIRE EN PARODIE
KABARET AS SOSIALE EN POLITIEKE KOMMENTAAR: N ONTLEDING VAN DIE AANWENDING VAN DIE KOMIESE, SATIRE EN PARODIE Annelie van Zyl Tesis ingelewer ter gedeeltelike voldoening aan die vereistes vir die graad
More informationRedaksioneel Wat woorde beteken: n Voorwoord
Ampie Coetzee Ampie Coetzee is professor-emeritus en was voorheen verbonde aan die Departement Afrikaans en Nederlands, Universiteit van Wes-Kaapland, Bellville. Hy is die skrywer en redakteur van verskeie
More informationAnderbereddering: Met Adorno by die hartslag van die postmoderne intellek
Anderbereddering: Met Adorno by die hartslag van die postmoderne intellek C Johann Beukes Kriel Abstract Other illumination: With Adorno at the heartbeat of the postmodern intellect In this article Adorno's
More informationNATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12
NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 DRAMATIC ARTS NOVEMBER 2017 MARKS: 150 TIME: 3 hours This question paper consists of 16 pages. Dramatic Arts 2 DBE/November 2017 INSTRUCTIONS AND INFORMATION 1. 2.
More informationKees Schoonenbeek Arranger, Composer, Director, Publisher, Teacher
Kees choonenbeek rranger, Comoser, Director, ublisher, eacher Netherlands, Dieren bout the artist Kees choonenbeek as born in rnhem, the Netherlands, on October 1 st 1947.He studied the iano at the Conservatory
More informationHIDDEN MARKOV MODELS FOR TOOL WEAR MONITORING IN TURNING OPERATIONS
HIDDEN MARKOV MODELS FOR TOOL WEAR MONITORING IN TURNING OPERATIONS Gideon van den Berg University of Pretoria Hidden Markov models for tool wear monitoring in turning operations by Gideon van den Berg
More informationGCE Classics: Latin. Mark Scheme for June Unit F361: Latin Language. Advanced Subsidiary GCE. Oxford Cambridge and RSA Examinations
GCE Classics: Latin Unit F361: Latin Language Advanced Subsidiary GCE Mark Scheme for June 201 Oxford Cambridge and RSA Examinations OCR (Oxford Cambridge and RSA) is a leading UK awarding body, providing
More informationReflections on a Christian view of human communication
Reflections on a Christian view of human communication H.A. van Belle Department of Psychology The Kings University College Edmonton CANADA E-mail: harryvanbelle@hotmail.com Abstract This article defines
More informationOortekening as vertaalstrategie in Breyten Breytenbach se oorblyfsel/voice over
Oortekening as vertaalstrategie in Breyten Breytenbach se oorblyfsel/voice over Pieter Odendaal Departement Afrikaans en Nederlands Universiteit Stellenbosch Summary Oortekening (retracing) as translational
More informationKabaret in Suid-Afrika: Kabarett of Cabaret?
Kabaret in Suid-Afrika: Kabarett of Cabaret? deur Grethe Elizabeth van der Merwe Tesis ingelewer ter gedeeltelike voldoening aan die vereistes vir die graad van Magister in Drama Studies aan die Departement
More informationDie interpretasie en uitvoering van Stefans Grove se Afrika Hymnus 11
Die interpretasie en uitvoering van Stefans Grove se Afrika Hymnus 11 G. A. Jordaan Werkstuk voorgel6 ter gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die graad D Mus (Musiekuitvoering) aan die Noordwes-Universiteit
More informationEKSAMENAFBAKENING GRAAD 4 - NOVEMBER x Tafels. Kwartaal 4
EKSAMENAFBAKENING GRAAD 4 - NOVEMBER 2018 Datum Vak Bron Inhoud 19 Wiskunde 1 9 x Tafels Getalle, Bewerkings en verwantskappe. Oef 4.1 tot 4.8 (p.1-6) Meting: Massa: Oef 4.9 tot 4.16 (p. 8 13) Omtrek:
More informationDie laaste skrywer binne die estetiese reaksie teen modemiteit waarby ek stilstaan, is die Franse
Hoofstuk 5 L YOTARD SE ORE 1 Inleiding Die laaste skrywer binne die estetiese reaksie teen modemiteit waarby ek stilstaan, is die Franse denker Jean-Franyois Lyotard. l Omdat Lyotard so laat in die bepreking
More informationCOLLABORATION IN SOUTH AFRICAN ENGINEERING RESEARCH. R. Sooryamoorthy
COLLABORATION IN SOUTH AFRICAN ENGINEERING RESEARCH R. Sooryamoorthy Sociology Programme University of KwaZulu-Natal, South Africa sooryamoorthyr@ukzn.ac.za ABSTRACT The production of scientific publications
More informationWiskunde Geletterdheid Graad 11 Vraestelle En Memo
Wiskunde Geletterdheid Graad 11 Vraestelle En Memo Free PDF ebook Download: Wiskunde Geletterdheid Graad 11 Vraestelle En Memo Download or Read Online ebook wiskunde geletterdheid graad 11 vraestelle en
More informationDie Eiland: 'n Distopiese Jeugroman (Eilandserie Book 1) (Afrikaans Edition) By Jen Minkman
Die Eiland: 'n Distopiese Jeugroman (Eilandserie Book 1) (Afrikaans Edition) By Jen Minkman na die blomgevulde valleie van die Eiland Man, Selfs die skink van n koppie tee is in haar o opwindend. * * *
More informationAN RFBAND-WIOTH SWITCH FOR MULTIMEDIA TRANSMISSION
AN RFBAND-WIOTH SWITCH FOR MULTIMEDIA TRANSMISSION by Pierre van Rhyn Submitted in partial fulfilment ofthe requirements for the degree Magister Scientiae in the Faculty ofengineering UNIVERSITY OF PRETORIA
More informationMonday 2 June 2014 Afternoon
H Monday 2 June 2014 Afternoon GCSE LATIN A402/02 Latin Language 2 (History) (Higher Tier) *3160571993* Candidates answer on the Question Paper. OCR supplied materials: None Other materials required: None
More informationMONUMENTE EN GEDENKTEKENS OP WEERMAGSTERREINE
MONUMENTE EN GEDENKTEKENS OP WEERMAGSTERREINE Kmdt D. de Klerk en Kapt M. Leach* SA Lugmaggedenkteken Die SA Lugmaggedenkteken te Baysheuwel het 'n asemrowende uitsig oar Lugmagbasis Swartkop waar die
More informationThree Latin Prayers. Music by Christopher J. Hoh Traditional texts. Angele Dei prayer to the guardian angel
Three Latin rayers ~ for SSATBB choir, a cappella ~ Angele i prayer to the guardian angel Agimus Tii Gratias prayer of thanks and rememrance Dona Nois acem prayer for peace Music y Christopher J. Hoh Traditional
More informationNox, et tenebrae, et nubila confusa mundi et turbida, lux intrat, albescit polus, -Prudentius, Morning Hymn
Nox et tenebrae et nubila conusa mundi et turbida lux intrat albescit polus -rudentius Morning Hymn De te nubes luunt ether volat lapides humorem habent aque revulos educunt et terra viriditatem sudat.
More informationIN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA /ES (GAUTENG AFDELING. PRETORIA)
SAFLII Note: Certain personal/private details of parties or witnesses have been redacted from this document in compliance with the law and SAFLII Policy IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA /ES (GAUTENG
More informationStars FILE 7 STARS KGT 2
Stars FILE 7 STARS KGT 2 And the winner is Who hasn t seen the many talent shows like: Got Talent, X-Factor, Idols or The Voice of...? These are all popular reality TV shows. In these programs, you can
More informationNASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12
NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V1 NOVEMBER 2014 MEMORANDUM PUNTE: 80 Hierdie memorandum bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V1 2 DBE/November
More informationUniversity of Pretoria Yearbook Total credits 480 Contact Prof AF Johnson +27 (0)
BMus (01132003) Minimum duration of study University of Pretoria book 2018 4 years Total credits 480 Contact Prof AF Johnson alexander.johnson@up.ac.za +27 (0)124202495 Programme information This programme
More informationJoel Martinson (Choral score) Selah Publishing Co., Inc. Hn. J œ œ œ œ œ œ. j œ. 8 5 Choir: (Women or Men) for review only. ni- mi- pax.
Missa Guadalupe o Martson 10-911 (Choral score) Sah Publishg Co. Inc. Orr rom your avorite aler or at.sahpub.com (Or call 00--1.S. and Cada) This document is provid or revie purposes only. It is illegal
More informationDie karnavalisering van geskiedskrywing in die roman Sirkusboere. Marsha Bernely Luané Barnes BRNMAR063
Die karnavalisering van geskiedskrywing in die roman Sirkusboere. Marsha Bernely Luané Barnes BRNMAR063 A dissertation submitted in fullfilment of the requirements for the award of the degree of Master
More informationOor die Estetika van Kos en die Kookkuns 1
Oor die Estetika van Kos en die Kookkuns 1 Ernst Wolff Departement Filosofie, Universiteit van Pretoria, Pretoria, 0002 ernst.wolff@up.ac.za Abstract: On the aesthetics of food and the art of cooking The
More informationTHE ROLE OF MUSIC, PERFORMING ARTISTS AND COMPOSERS IN GERMAN-CONTROLLED CONCENTRATION CAMPS AND GHETTOS DURING WORLD WAR II WILLEM ANDRE TOERIEN
THE ROLE OF MUSIC, PERFORMING ARTISTS AND COMPOSERS IN GERMAN-CONTROLLED CONCENTRATION CAMPS AND GHETTOS DURING WORLD WAR II by WILLEM ANDRE TOERIEN submitted in fulfilment of the requirements for the
More informationCambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education
Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/02 Paper 2 Reading For Examination from 2015 SPECIMEN MARK SCHEME 1 hour MAXIMUM MARK:
More informationDIE VERBAND TUSSEN AGGRESSIE EN HOUDING TEENOOR VERSKILLENDE MUSIEKGENRES BY STUDENTE. deur. Mianda Erasmus
DIE VERBAND TUSSEN AGGRESSIE EN HOUDING TEENOOR VERSKILLENDE MUSIEKGENRES BY STUDENTE deur Mianda Erasmus Verhandeling (in artikel formaat) voorgelê ter vervulling van die vereistes vir die graad M. A.
More informationGRAAD 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12
GRAAD 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 DRAMATIC ARTS FEBRUARY/MARCH 2012 MEMORANDUM MARKS: 150 This memorandum consists of 32 pages. Dramatic Arts 2 GENERAL NOTES TO MARKERS 1. As a marker make
More informationNATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12
GRAAD 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 DRAMATIC ARTS NOVEMBER 2014 MARKS: 150 TIME: 3 hours This question paper consists of 17 pages. Dramatic Arts 2 DBE/November 2014 INSTRUCTIONS AND INFORMATION
More informationStolen from his publisher s website with equal disregard to copyright law:
Blatantly stolen from Wikipedia and The Arvo Pärt Centre: Arvo Pärt, born September 11, 1935, is an Estonian composer of classical and religious music. In 1980, after a prolonged struggle with Soviet officials,
More informationPARADIGMATIESE VERSKUIWINGS IN DIE SUID-AFRIKAANSE KUNSGESKIEDSKRYWING
Suid-Afrikaanse Tydskrif vir Kunsgeskiedenis (3/4): PARADIGMATIESE VERSKUIWINGS IN DIE SUID-AFRIKAANSE KUNSGESKIEDSKRYWING G. Hagg SEKUN, RGN Twee kunshistoriese metodes word bespreek. Kanonisering beklemtoon
More informationSOSIO-POLITIEKE VERSET IN DIE AFRIKAANSE DRAMA
HOOFSTUKl SOSIO-POLITIEKE VERSET IN DIE AFRIKAANSE DRAMA Rebellion is the common ground on which every man bases his first values. I rebel - therefore we e.x:ist. (Camus, 1984:28.) 1.1 VOORLOPIGE VERKENNING
More informationn Kritiese ondersoek na die funksie van biomusikologiese gegewens in Wilken Calitz se 2092: God van Klank
n Kritiese ondersoek na die funksie van biomusikologiese gegewens in Wilken Calitz se 2092: God van Klank Joan-Mari Barendse Joan-Mari Barendse, Departement Afrikaans en Algemene Literatuurwetenskap, Universiteit
More informationBreyten Breytenbach as openbare figuur
Breyten Breytenbach as openbare figuur Francis Galloway bron. HAUM-Literêr, Pretoria 1990 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/gall037brey01_01/colofon.php 2014 dbnl / Francis Galloway V
More informationLaat waai met jou gawes
Laat waai met jou gawes VREDELUST GEMEENTE Inleiding:Wat is Laat waai met jou gawes? Laat waai met jou gawes wil volgelinge van Jesus help om hul gawes, passie en persoonlike styl te ontdek en ontwikkel
More informationBombardier BRAND IDENTITY GUIDELINES AT A GLANCE The Evolution of Mobility
Bombardier BRAND IDENTITY GUIDELINES AT A GLANCE The Evolution of Mobility Updated January 2015 Your personal promise Many people have worked together to create Bombardier s promise and visual identity.
More informationvragen en ontkenningen
questions & negations SirPalsrok @meestergijs Are tigers dangerous animals? Is a tiger a carnivore? Can a tiger weigh more than 1,000 pounds? Should you be careful when you see a tiger? Do you have a tiger
More informationOORWEGINGS BY DIE REALISERING EN DOKUMENTERING VAN N DUET- OF DUO- ORRELTRANSKRIPSIE VAN FAURÉ SE REQUIEM (OP. 48)
OORWEGINGS BY DIE REALISERING EN DOKUMENTERING VAN N DUET- OF DUO- ORRELTRANSKRIPSIE VAN FAURÉ SE REQUIEM (OP. 48) Jan Nel Beukes ʼn Skrisie voorgelê om te voldoen aan die gedeeltelike vereistes vir die
More informationGREY KOLLEGE SEKONDÊR 'N SUID-AFRIKAANSE PARALLELMEDIUMSKOOL VIR SEUNS AANSOEK OM TOELATING
KANTOORGEBRUIK ID FOTO LENGTE... GEWIG... DEPOSITONR. TOELATINGSNR. DEBIETNR. Gestig in 8 GREY KOLLEGE SEKONDÊR 'N SUID-AFRIKAANSE PARALLELMEDIUMSKOOL VIR SEUNS AANSOEK OM TOELATING Aansoeke vir DAGSKOLIERE
More informationHumor in kinderverhale in die tersiêre en intermediêre fases van taalonderwys
Humor in kinderverhale in die tersiêre en intermediêre fases van taalonderwys Jani van Niekerk Institusionele Inligting Universiteit van Johannesburg AUCKLANDPARK E-pos: janivn@operamail.com Betsie van
More informationUniversity of Cape Town
DIE ROL VAN DIE OUTEUR IN MODERNE LITERERE TEORIE, MET SPESIFIEKE VERWYSING NA DIE EK-POESIE VAN BREYTEN BREYTENBACH END J OPPERMAN Eduard Wille Fagan University of Cape Town 'n Skripsie voorgele aan die
More informationGRAAD 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12
GRAAD 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRADE 12 DRAMATIC ARTS FEBRUARY/MARCH 2015 MARKS: 150 TIME: 3 hours This question paper consists of 17 pages. Dramatic Arts 2 DBE/Feb. Mar. 2015 INSTRUCTIONS AND INFORMATION
More informationSamenvatting door Sietske 3062 woorden 4 augustus keer beoordeeld. 3A The world of work
Samenvatting door Sietske 3062 woorden 4 augustus 2013 1 1 keer beoordeeld Vak Engels 3A The world of work Places of work Office Studio Hospital Restaurant Surgery Bank School Building site Call centre
More informationA JUST AND LIVELY IMAGE PERFORMANCE IN NEO-CLASSIC THEATRE CRITICISM AND THEORY
A JUST AND LIVELY IMAGE PERFORMANCE IN NEO-CLASSIC THEATRE CRITICISM AND THEORY by Anja Huismans Thesis presented in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Drama at the University
More informationTEORETIESE BEGRONDING 'n Verkennende ondersoek oor nasionalisme met perspektiewe vanuit postkoloniale kritiek en Neo-Marxisme
HOOFSTUK TWEE TEORETIESE BEGRONDING 'n Verkennende ondersoek oor nasionalisme met perspektiewe vanuit postkoloniale kritiek en Neo-Marxisme 2.1 Inleiding In 'n ondersoek oor die gekose taalgebaseerde installasies
More informationProjeksie en die toepassing van die projeksiebeginsel
Projeksie en die toepassing van die projeksiebeginsel 1. Inleiding Reeds sedert die oudste bekende beskawings word mense se gedrag binne die grense van wette. norme en reels afgebaken en beheer. Ook sedert
More information