FESTA DO CRISTO EN LAZA DEBATE DO MOURO E O CRISTIÁN

Transcription

1 FESTA DO CRISTO EN LAZA DEBATE DO MOURO E O CRISTIÁN #28 NOME DO DOCUMENTO: AUDIO DE REFERENCIA: MPG_ReXM_0017_001_en_0_00_0_B_id28_D MPG_ReXM_0017_001_en_0_00_01_B_id28 FICHA PARA O APOI: Material dispoñible: Gravación feita o 2-V-2010 e fotografías. Recolledor: Xosé Manuel González Reboredo Lugar: Parroquia: Concello: Provincia: País: Laza San Xoán de Laza Laza Ourense Galicia (España) ÍTEMS NOS QUE ESTÁ INDEXADO Pola temática Literatura popular / Teatro popular / Mouros e cristiáns Polo marco no que se sitúa: Festas / Festas patronais e de devocións locais ou sectoriais / Santa Cruz /Maio Polo íncipit : Ánimo, soldados míos... PALABRAS CHAVE Festas, Santa Cruz, maio, mouros e cristiáns

2 TRANSCRICIÓN DO TEXTO: TEXTO DE LAZA (festa do Cristo). Versión publicada por Vicente Risco Variantes na gravación de 2010 e Xaquín Lorenzo CRISTIANO: Ánimo, soldados míos, que nadie pierda el aliento, que vamos a defender el divino Sacramento. MORO: 5 Al rigor de esta mi espada tengo que ganar la batalla, o la muerte será mía o la victoria ganada. o a muerte es la mía CRISTIANO: Si tienes la confianza Si crees en Mahoma, 10 en Mahoma, que es tu dueño que es tu dueño pronto verás tu rigor abatido por el suelo. MORO: Si tienes la confianza en el que está en el Altar, 15 prepárate, cristiano, que vamos a pelear. Si ves a Aquel que está en el Altar (Pelexan o mouro e o cristián, e gaña o cristián. O mouro agáchase e o cristián ponlle a punta da espada no espìñazo) CRISTIANO: Levanta, moro, levanta y registra la batalla; con la ayuda de María 20 la victoria está ganada. la batalla está ganada. MORO: Yo me levanto, señor, supuesto que lo habéis mandado. Que viva la cristiandad y Jesús Sacramentado! FIN CONTEXTO ETNOGRÁFICO.- A festa do 3 de maio, dedicada pola Igrexa oficial á Invención da Santa Cruz, pero coñecida en Laza como a Festa do Cristo, é unha celebración local que conta con diversos elementos de interese para a Etnografía. A súa data era antigamente o mesmo día 3 de maio, pero nos últimos tempos adoita trasladarse para o domingo máis achegado, adaptándose aos ritmos de traballo e descanso propios dunha sociedade máis urbanizada, e facilitando así a participación de moitos fillos da localidade que viven fóra. No ano 2010 tivo lugar concretamente o domingo día 2.

3 Unta característica de Laza é que conserva a tradición de erguer nestas datas unha árbore de maio, antano na praza da Picota, centro do espazo urbanizado, e recentemente nun campo situado diante da actual casa do concello. Pero a procesión do Cristo, ou da Santa Cruz, é un acto que concentra diversos compoñentes relevantes da festividade. Nela participan as figuras de Adán e Eva, así como as de Abraham, Isaac e un Anxo. Tamén figura no cortexo un ramo no que se coloca unha bica-- doce festivo típico de varias comarcas de Galiza e un galo, ademais dunha danza formada por seis danzantes varóns que calzan zapatos negros e visten medias, pantalón, camisa e boina brancas, xunto cunha faixa roxa e unha banda azul. Os dous primeiros levan espadas mentres que os restantes usan castañolas para acompañar o ritmo da danza. Os personaxes bíblicos antes citados interpretan os seus papeis en distintos momentos da procesión, e a danza actúa reiteradamente ao ritmo dunha melodía interpretada por gaiteiros, bombo e tamboril. Ao final do percorrido, xa á porta da igrexa parroquial, é cando os danzantes forman en dúas ringleiras de a tres e os dous primeiros, que fan respectivamente de mouro e cristián, representan un breve diálogo en lingua castelá o que indica a súa orixe foránea ou culta-- e acaban loitando, con vitoria do cristián e arrepentimento do mouro vencido. Esta representación, na que os intérpretes repiten un texto formado por seis estrofas de catro versos, é unha variante moi breve de outros encontros de mouros e cristiáns documentados en dúas localidades do concello de Laza, a de Retorta, que aínda o conserva hoxe, e a de Trez, que o mantivo ata hai uns dez anos. Por iso a maioría das estrofas de Laza aparecen tamén nos seus textos, que son moito máis longos. BIBLIOGRAFÍA.- Nieves AMADO ROLÁN.- Os Maios en Laza. A festa do Santo Cristo, en B. Vázquez González: Tempos de festa en Galicia. Vol. I. Ed. Fundación Caixa Galicia, A Coruña, Páx. 327 e ss. José BLANCO CONDE.- Laza. O Entroido enxebre. Deputación Provincial, Ourense, Vicente RISCO/ Xaquín LORENZO.- As festas do tres de maio en Laza. Boletín de la Real Academia Gallega, XXIV, A Coruña, Páx. 281 e ss. Vicente RISCO.- Etnografía, en Obras completas, 3. Ed. Galaxia, Vigo, 1994[1962]. Páx. 625 e ss.

4 1- Laza, 2-V O ramo, que se sitúa na cabeza do cortexo procesional (foto de X. M. González Reboredo).

5 2- Laza, 2-V Procesión do Cristo. Adán e Eva(diante), e Isaac, Abraham e o Anxo (detrás). (Foto de X. M. González Reboredo).

6 3- Laza, 2-V Os seis danzantes (Foto de X. M. González Reboredo).

7 4- Laza, 2-V Os dous primeiros danzantes, que levan espadas, son os que representarán os papeis de mouro (o da esquerda) e cristián(o da dereita) ao final da procesión (foto de X. M. González Reboredo).

8 5- Laza, 2-V Os danzantes diante da porta principal da igrexa parroquial, instantes antes de comezar a breve disputa entre o mouro e o cristián (foto de X. M. González Reboredo).