GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10

Transcription

1 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 MUSIEK V1 MODEL 2012 SENTRUMNOMMER: EKSAMENNOMMER: PUNTE: 120 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 17 bladsye.

2 Musiek/V1 2 DBE/2012 NSS Graad 10 Model INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Hierdie vraestel bestaan uit SEWE afdelings. AFDELING A tot C: AFDELING D: AFDELING E: AFDELING F: AFDELING G: Musiekteorie (VERPLIGTEND) Algemene Musiekkennis (VERPLIGTEND) Westerse Kunsmusiek (WKM) Jazz Inheemse Afrikamusiek (IAM) Kandidate moet AFDELING A tot D beantwoord en dan EEN kies uit AFDELING E (WKM) OF AFDELING F (JAZZ) OF AFDELING G (IAM). Beantwoord AFDELING A tot C slegs met potlood in die spasies wat voorsien word. Beantwoord AFDELING D en jou keuse uit AFDELING E tot G met ink in die ANTWOORDEBOEK wat verskaf word. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. Skryf netjies en leesbaar.

3 Musiek/V1 3 DBE/2012 NSS Graad 10 Model NASIENROOSTER VRAAG PUNTE NASIENER MODERATOR AFDELING A Subtotaal 30 AFDELING B Subtotaal 15 AFDELING C Subtotaal 15 AFDELING D Subtotaal 30 KEUSEVRAE AFDELING E (WKM) Subtotaal 30 OF AFDELING F (JAZZ) Subtotaal 30 OF AFDELING G (IAM) Subtotaal 30 GROOTTOTAAL 120

4 Musiek/V1 4 DBE/2012 NSS Graad 10 Model AFDELING A: GRONDBEGINSELS VAN MUSIEK (VERPLIGTEND) VRAAG 1 Skryf die tydmaattekens vir die uittreksels by * hieronder neer. [2] VRAAG 2 Voltooi die mate hieronder met rustekens korrek gegroepeer. [2] VRAAG 3 Skryf die toonsoortteken van E b majeur in the bassleutel. Skryf die opgaande majeurtoonleer met hierdie toonsoortteken deur heelnote te gebruik. Onthou om die halftone aan te dui. [3] VRAAG 4 Identifiseer die toonsoorte van die uittreksels hieronder. 4.1 Toonsoort: Toonsoort: Toonsoort: [3]

5 Musiek/V1 5 DBE/2012 NSS Graad 10 Model VRAAG 5 Identifiseer die drieklanke hieronder as majeur, mineur, verminderd of vergroot. [2] VRAAG 6 Voeg 'n noot bokant die gegewe noot om die vereiste intervalle te vorm. Volmaakte 5de Mineur 6de Volmaakte 4de [3] VRAAG 7 Transkribeer die melodie hieronder in die bassleutel en behou dieselfde toonhoogte. [5]

6 Musiek/V1 6 DBE/2012 NSS Graad 10 Model VRAAG 8 Bestudeer Kikuyu Lullabye vir klavier hieronder en beantwoord die vrae. 8.1 Gee die betekenis van die begrip ruhig. 8.2 Wat beteken =60? 8.3 Skryf die volledige begrip vir die afkorting mf (maat 6) and gee die betekenis van die begrip. 8.4 Skryf die letternaam van die hoogste noot in die linkerhandparty neer. 8.5 Benoem die interval wat in die blok in maat 6 voorkom. 8.6 Benoem die interval wat in die blok in maat 8 voorkom. 8.7 Benoem die tipe drieklank wat in die laaste moment van die werk gevorm word. 8.8 Wat beteken 'C' (aan die begin van die werk)? 8.9 Noem die toonsoort van hierdie werk. [10] TOTAAL AFDELING A: 30

7 Musiek/V1 7 DBE/2012 NSS Graad 10 Model AFDELING B: MELODIESE KONSTRUKSIE (VERPLIGTEND) VRAAG Voltooi die viermaatfrase hieronder met geskikte ritmepatrone. (3) 9.2 Skryf 'n afgaande sekwens vir die motief hieronder. [5] VRAAG 10 Voltooi die viermaat-melodie hieronder. Eindig met 'n geskikte kadens. Die melodie sal volgens die riglyne hieronder nagesien word: BESKRYWING MAKSIMUM PUNT Ritmiese toepassing 5 Melodiese toepassing 5 Kadense en vorm 5 Algemene indruk 5 TOTAAL 20 2 = 10 [10] TOTAAL AFDELING B: 15

8 Musiek/V1 8 DBE/2012 NSS Graad 10 Model AFDELING C: HARMONIE (VERPLIGTEND) VRAAG Noem die toonsoort en analiseer die akkoorde (I, IV, ensovoorts) in maat 1 en 2. Skryf jou antwoorde onder die akkoorde in die spasies wat voorsien word. Kadens (5) 11.2 Identifiseer die kadens wat deur die laaste twee akkoorde van die uittreksel hierbo gevorm word. Skryf die akkoordprogressie neer en benoem die kadens in die spasie wat hierbo voorsien word. [7] VRAAG 12 Voltooi die kadense hieronder deur alt, tenoor- en baspartye by te voeg. Die toonsoort van elke voorbeeld verander. Onvolmaakte kadens Volmaakte kadens Onvolmaakte kadens Plagale kadens Punte sal soos volg toegeken word: 4 punte per kadens = 16 2 = 8 [8] TOTAAL AFDELING C: 15

9 Musiek/V1 9 DBE/2012 NSS Graad 10 Model AFDELING D: ALGEMENE MUSIEKKENNIS (VERPLIGTEND) Beantwoord die vrae in hierdie afdeling in die ANTWOORDEBOEK wat voorsien word. VRAAG 13 Verskeie opsies word as moontlike antwoorde vir die volgende vrae gegee. Kies die antwoord en skryf slegs die letter (A C) langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld C Watter TWEE instrumente word as aërofone geklassifiseer? A Fluit en mbira B Panfluit en fluit C Koeiklok ('Cowbell') en fluit 13.2 Watter TWEE instrumente word as chordofone geklassifiseer? A Tjello en Afrika-strykboog B Klarinet en djembe C Koeiklok ('Cowbell') en fluit 13.3 Watter TWEE instrumente word as strykinstrumente geklassifiseer? A Kitaar en harp B Tuba en piccolo C Tamboeryn en marimba 13.4 Watter TWEE instrumente word as koperblaasinstrumente geklassifiseer? A Trompet en tromboon B Trompet en klarinet C Trompet en altviool 13.5 Die tenoorstem kan geklassifiseer word as A die laagste manlike stem. B 'n hoë manlike stem. C 'n hoë vroulike stem Watter instrument se toonhoogte is die hoogste? A Piccolo B Fluit C Klarinet 13.7 Watter instrument se toonhoogte is die laagste? A Mbira B Tjello C Altviool

10 Musiek/V1 10 DBE/2012 NSS Graad 10 Model 13.8 Watter instrumente word gewoonlik in moppies en ghoemas gebruik? A Fluite, hobo's en fagotte B Banjo, kitaar en saksofoon C Hobo's, saksofone en fagotte 13.9 Watter instrumente word gewoonlik in boeremusiek gebruik? A Klavier en fluit B Elektroniese klawerbord en klarinet C Konsertina en trekklavier Watter slaginstrument word gestem? A Driehoek B Houtblok C Timpani [10]

11 Musiek/V1 11 DBE/2012 NSS Graad 10 Model VRAAG 14 Watter elemente van Jimi Hendrix se musiekstyl het hom so bekend en bemind gemaak? [5] VRAAG 15 Kies TWEE beskrywings uit KOLOM B om by 'n musiekstyl in KOLOM A te pas. Skryf slegs die letter (A J) langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld 15.6 L, M KOLOM A Afrikaanse musiek Boeremusiek Moppies and ghoemas A B KOLOM B tradisionele instrumente wat gebruik word, is die siter, tambura en tabla die lied January, February, March word met hierdie musiekstyl geassosieer Indiese musiek Rock en pop C D 'volkspele' is 'n tradisionele sosiale dans in hierdie musiekvorm beïnvloed deur Hollandse, Duitse en Franse volksliedere E die melodie van hierdie musiekstyl is gebaseer op 'n toonleer wat 'n raga genoem word F geassosieer met feesvieringe wat op Nuwejaarsdag in Kaapstad begin en aanhou in Januarie G tradisionele instrumente soos die konsertina en die trekklavier word gebruik H Nico Carstens en Nico van Rensburg is bekende musikante van hierdie musiekstyl I die tekstuur is gewoonlik melodie en begeleiding met ritmiese ondersteuning J 'verse-chorus'-struktuur is die algemeenste vorm van hierdie musiekstyl [10] VRAAG Noem DRIE kenmerke van die musiek van Elvis Presley OF The Beatles. (3) 16.2 Noem enige TWEE liedere van jou gekose kunstenaar(s). [5] TOTAAL AFDELING D: 30

12 Musiek/V1 12 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Beantwoord AFDELING E (WKM) OF AFDELING F (JAZZ) OF AFDELING G (IAM)) AFDELING E: WESTERSE KUNSMUSIEK (WKM) VRAAG 17 Gee die definisies van DRIE van die volgende musiekgenres. Skryf slegs die definisie langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer Oratorium 17.2 Concerto grosso 17.3 Simfonie 17.4 Opera [6] VRAAG 18 Dui aan of die volgende stellings WAAR of ONWAAR is. Kies die korrekte antwoord en skryf 'waar' of 'onwaar' langs die vraagnommer in die ANTWOORDEBOEK neer. Indien jy 'onwaar' geantwoord het, skryf die korrekte antwoord neer, byvoorbeeld 18.9 Onwaar. Die werk is deur Mozart gekomponeer Die Barokperiode het van ongeveer 1600 tot 1750 geduur Die fluit vervang die blokfluit in die Barokorkes For Unto Us a Child is Born is 'n aria uit 'n Klassieke opera Die tekstuur van Barokmusiek is hoofsaaklik monofonies Eine Kleine Nachtmusik is 'n strykkwartet wat deur Beethoven gekomponeer is Alberti-bas word dikwels in die Klassieke periode gebruik Mozart en Haydn is bekende komponiste van die Klassieke periode Die Mis word in die volgende seksies verdeel: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus en Aria. (12 2) [6]

13 Musiek/V1 13 DBE/2012 NSS Graad 10 Model VRAAG 19 Vergelyk die eienskappe van Barokmusiek met die eienskappe van die musiek van die Klassieke periode. Gebruik enige DRIE van die volgende elemente: Melodie Tekstuur Stemming Harmonie en tonaliteit Ritme en metrum Dinamiek Struktuur en vorm [12] VRAAG 20 Skryf kort aantekeninge oor Primavera uit die Vier Seisoene. Noem die komponis, beskryf die werk en noem die instrumente waarvoor dit gekomponeer is (3). [6] TOTAAL AFDELING E: 30

14 Musiek/V1 14 DBE/2012 NSS Graad 10 Model AFDELING F: JAZZ VRAAG 21 Gee die definisies van DRIE van die volgende jazzstyle. Skryf slegs die definisie langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer maat blues 21.2 Stride-klavier 21.3 Swing 21.4 New Orleans (Dixieland)-jazz [6] VRAAG 22 Dui aan of die volgende stellings oor ragtime WAAR of ONWAAR is. Kies die korrekte antwoord en skryf 'waar' of 'onwaar' langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer. Indien jy 'onwaar' geantwoord het, skryf die korrekte antwoord neer, byvoorbeeld 22.9 Onwaar. Die werk is deur King Oliver gekomponeer Ragtime is hoofsaaklik 'n soort orrelmusiek Die belangrikste eienskap daarvan is gesinkopeerde of 'ragged' ritme Ragtime is 'n oorspronklike musiekgenre wat op sy populêrste was tussen 1890 tot ongeveer Scott Joplin is 'n bekende komponis van ragtime-musiek Ragtime-musiek word gewoonlik teen 'n stadige tempo gespeel 'n Beroemde ragtime-klavierwerk is Keep Off the Grass deur James P Johnson Ragtime-ritmes spruit uit Afro-Amerikaanse volksmusiek Ragtime is beïnvloed deur die solo-jazz-klavierstyl wat as stride bekend staan. (12 2) [6]

15 Musiek/V1 15 DBE/2012 NSS Graad 10 Model VRAAG 23 Vergelyk die eienskappe van vroeë blues met die eienskappe van swing (big band). Verwys na enige DRIE van die volgende: Melodie Tekstuur Stemming Harmonie en tonaliteit Ritme en metrum Dinamiek Struktuur en vorm [12] VRAAG 24 Skryf kort aantekeninge oor Take the A-Train. Noem die komponis, beskryf die werk en skryf vir watter instrumente die werk gekomponeer is (3). [6] TOTAAL AFDELING F: 30

16 Musiek/V1 16 DBE/2012 NSS Graad 10 Model AFDELING G: INHEEMSE AFRIKAMUSIEK (IAM) VRAAG 25 Gee die definisies van DRIE van die volgende Afrika-musiekgenres. Skryf slegs die definisie langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer Kiba 25.2 Sempepetlwane 25.3 Dikoma tsa meletlo VRAAG 26 Dikoma tsa bojale Famo Mokorotlo Imbeleko Umtyityimbo Indlamu Amahubo Malende Tshikona Muchongolo Xibelana Dui aan of die volgende stellings oor gewyde liedere WAAR of ONWAAR is. Kies die korrekte antwoord en skryf 'waar' of 'onwaar' langs die vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer. Indien jy 'onwaar' geantwoord het, skryf die korrekte antwoord neer, byvoorbeeld 26.9 Onwaar. Dit word deur ou vrouens gesing Musiek wat vir reënmaak-rituele gebruik word, word as gewyde liedere geklassifiseer Musiekaktiwiteite wat gaan oor Afrika-godsdiensbeoefening, is slegs vir openbare gebruik Amahubo asendlunkulu of Dikoša tša mošate word gedurende reënmaakseremonies uitgevoer Musiek wat gebruik word deur kerke, soos die ZCC en Amazayoni, is diep in die Afrika-musiekbenadering gesetel Oorlogsliedere word slegs deur manne uitgevoer Persone in die gehoor wat nie die inisiasieproses deurgemaak het nie, word nie toegelaat om aan inisiasieliedere deel te neem nie Die publiek mag deelneem aan musiek wat in Malopo gebruik word Afrika-inisiasieliedere en -aktiwiteite is slegs vir seuns. (12 2) [6] [6]

17 Musiek/V1 17 DBE/2012 NSS Graad 10 Model VRAAG 27 Vergelyk kinderliedere met gemeenskapsliedere. Gee EEN voorbeeld van elk. Verwys na die volgende: Soort liedere (2 punte) Konteks (4 punte) Algemene kenmerke (4 punte) Voorbeelde (2 punte) [12] VRAAG 28 Skryf kort aantekeninge oor die Xitsonga bruiloflied Miyela. Verwys na die agtergrond van die werk (3) en hoe die konsep van vraag en koorrefrein in hierdie werk realiseer (3). [6] TOTAAL AFDELING G: 30 GROOTTOTAAL: 120

18 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 MUSIEK V1 MODEL 2012 MEMORANDUM PUNTE: 120 Hierdie memorandum bestaan uit 19 bladsye.

19 Musiek/V1 2 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum AFDELING A: GRONDBEGINSELS VAN MUSIEK (VERPLIGTEND) VRAAG 1 Skryf die tydmaattekens vir die uittreksels by * hieronder neer. [2] VRAAG 2 Voltooi die mate hieronder met korrek groepeerde rustekens. [2] Een punt per maat = 2 punte VRAAG 3 Skryf die toonsoortteken van E b majeur in the bassleutel. Skryf die opgaande majeurtoonleer met hierdie toonsoortteken deur heelnote te gebruik. Onthou om die halftone aan te dui. Bassleutel = 1 punt Toonsoortteken 1 punt Halftone = 1 punt Minus ½ punt per fout Totaal = 3 punte [3] VRAAG 4 Identifiseer die toonsoort van die uittreksels hieronder. 4.1 B mineur 4.2 A majeur 4.3 B b majeur [3]

20 Musiek/V1 3 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG 5 Identifiseer die drieklanke hieronder as majeur, mineur, verminderd of vergroot. Mineur Majeur [2] VRAAG 6 Voeg 'n noot bokant die gegewe noot om die vereiste intervalle te vorm. Volmaakte 5de Mineur 6de Volmaakte 4de [3] Geen ½ punte VRAAG 7 Transkribeer die volgende melodie in die bassleutel en behou dieselfde toonhoogte. [5] Sleutel = 1 punt Toonsoortteken = 1 punt Notasie = 3 punte (minus ½ punt per fout) VRAAG Rustig kwartnootslae per minuut, redelik stadig 8.3 Mezzo forte matig hard 8.4 F 8.5 Volmaakte vyfde 8.6 Volmaakte vierde 8.7 Majeurdrieklank 8.8 4/4 8.9 F majeur [10] TOTAAL AFDELING A: 30

21 Musiek/V1 4 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum AFDELING B: MELODIESE KONSTRUKSIE (VERPLIGTEND) VRAAG Voltooi die viermaatfrase hieronder met geskikte ritmepatrone. Moontlike antwoord: 1 punt per slag = 6 2 = 3 (3) 9.2 Skryf 'n afgaande sekwens vir die motief hieronder. 1 punt per noot = 8 4 = 2 [5] VRAAG 10 Voltooi die volgende viermaat-melodie. Eindig met 'n geskikte kadens. Moontlike antwoord: NASIENGIDS MAKSIMUM PUNT Ritmiese toepassing 5 Melodiese toepassing 5 Kadense en vorm 5 Algemene indruk 5 TOTAAL 20 2 = 10 [10] TOTAAL AFDELING B: 15

22 Musiek/V1 5 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum AFDELING C: HARMONIE (VERPLIGTEND) VRAAG Noem die toonsoort en analiseer die akkoorde (I, IV, ensovoorts) in maat 1 en 2. Skryf jou antwoorde onder die akkoorde in die spasie wat voorsien word. Kadens Toonsoort: F majeur, Plagale kadens Toonsoort = 1 punt Akkoorde (maat 1 en 2) = 4 punte Totaal = 5 punte (5) 11.2 Identifiseer die kadens wat by die laaste twee akkoorde van die uittreksel hierbo gevorm word. Skryf die akkoordprogressie neer en benoem die kadens in die spasie wat hierbo voorsien word. Akkoorde = 1 punt (½ punt per akkoord) Naam van kadens = 1 punt Totaal = 2 punte [7] VRAAG 12 Voltooi die kadense hieronder deur alt, tenoor- en baspartye by te voeg. Die toonsoort van elke voorbeeld verander. Moontlike antwoord: Onvolmaakte kadens Volmaakte kadens Onvolmaakte kadens Plagale kadens Akkoorde = 1 punt (½ punt per akkoord) Naam van kadens = 1 punt Totaal = 3 punte [8] TOTAAL AFDELING C: 15

23 Musiek/V1 6 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum AFDELING D: ALGEMENE MUSIEKKENNIS (VERPLIGTEND) Beantwoord die vrae in hierdie afdeling in die ANTWOORDEBOEK wat voorsien word. VRAAG B A A A B A B B C C Panfluit en fluit Tjello en Afrika-strykboog Kitaar en harp Trompet en tromboon 'n Hoë manlike stem Piccolo Tjello Banjo, kitaar en saksofoon Konsertina en trekklavier Timpani [10] VRAAG 14 Jimi Hendrix se musikale grondslag was stewig gevestig in die blues-tradisie Hy stel baie veranderinge en tegnieke vir kitaarvoordrag-repertorium bekend, bv.: (a) Die gebruik van omtrent elke deel van die kitaar om klank te produseer nie net die snare nie, maar ook die liggaam, die nek, die kop en die gebruik van onkonvensionele metodes om die snare te speel, insluitende sy tande, tong en die klop van die snare met sy hande (b) Die gebruik van 'n hele reeks individuele en gekombineerde effekte wat die 'fuzz'-boks, die 'wah-wah'-pedaal en die tremolo-arm insluit (c) Die kombinasie van ritme- en hoofkitaar sodat die melodieë en harmonieë kombineer en ineenvleg (d) Ontwikkel die vorige ongewenste tegniek van die kitaarversterker ('amplifier') se kringfluit ('feedback') (e) Doen baanbrekerswerk deur die opname-ateljee as 'n uitbreiding van sy musikale idees te gebruik (f) Stel stereofoniese fase-effekte vir rockopnames bekend Sy verhoogoptredes was bekend flambojant en het bygedra tot sy reputasie. Sy vroeë dood op die ouderdom van 28 vorm deel van sy bekendheid Sy musikale invloed was enorm en met die tegnieke wat hy saam met Pete Townshend ontwikkel het, word die weg gebaan vir heavy metal en heavy rock bands van die volgende generasie (Enige 5 korrekte elemente) [5]

24 Musiek/V1 7 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG C, D G, H B, F A, E I, J [10] VRAAG Elvis Presley 'n Belangrike stylkenmerk is ritme en blues 12-maat-blues (I, I, I, I, IV, IV, I, I, V, IV, I, I) sowel as vers en refrein vorm die basis van baie van sy liedere, bv. Hound Dog Sy optredes was opwindend en hy was 'n besondere suksesvolle voordraer Hy het nie enige van sy eie musiek gekomponeer nie, maar die wyse waarop hy dit voorgedra het, het 20ste-eeuse populêre musiek wêreldwyd transformeer Hy was een van die eerste oorspronklike voordraers van rockabilly 'n lewendige back-beat-fusie van country, ritme en blues Hy kombineer in sy voordrag elemente van verskillende Amerikaanse sangstyle, insluitende gospel, rockabilly en standaard popmusiek Hy gebruik bel canto-sang (wat geleen is van Italiaanse musiek) in sommige liedere Elvis het 'n liriese kwaliteit in sy stem gehad wat goed by sy ballades en stadige liefdesliedere gepas het Sy kenmerkende rock 'n roll-styl word ernstiger na sy terugkeer van militêre diens OF The Beatles Maak gebruik van kitare, tromme en stem (vir beide solo en harmonie) Musiekstyle sluit skiffle, rock 'n roll, pop, folkrock, kuns-rock en psigedeliese rock in Die kenmerkendste styl is John Lennon en Paul McCartney se oorspronklike liedere en hulle stemme wat in afwisseling die hoofpartye ('lead voice') sing Hoofkitaar, agtergrondsang en soms hoofstemme word gebruik, en kan as 'n handelsmerk beskou word The Beatles het meestal liedere oor liefde, romanse geskryf en gesing Hulle sing ook liedere oor hulself, ander persone, sosiale aangeleenthede, of slegs vir die genot daarvan Sekere elemente van klassieke musiek word gebruik in hulle latere opnames Die invloed van Indiese klassieke musiek kom voor in liedere soos: Love you to en Within You and Without You [3]

25 Musiek/V1 8 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum 16.2 Elvis Presley Hound Dog (1956) Loving You (1956) Promised Land (1975) Something for Everybody (1961) (Enige ander liedere) OF The Beatles Please Please Me (1963) With a Little Help From my Friends (1967) Yellow Submarine (1969) Let it Be (1970) (Enige ander liedere) [2] TOTAAL AFDELING D: 30

26 Musiek/V1 9 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum Beantwoord of AFDELING E (WKM) OF AFDELING F (JAZZ) OF AFDELING G (IAM) AFDELING E: WKM VRAAG Oratorium 'n Grootskaalse musikale werk gebaseer op 'n godsdienstige onderwerp vir solostem, koor en orkes Bedoel vir voordrag sonder dekor, kostumering of aksie 17.2 Concerto Grosso 'n Komposisie van die laat Barokperiode vir orkes Gewoonlik vir 'n groep solo-instrumente (concertino) wat kontras vorm met die tutti (ripieno) Die concertino bestaan dikwels uit twee solo-viole en 'n tjello Die ripieno bestaan gewoonlik uit 'n strykorkes met 'n continuo 17.3 Simfonie 'n Grootskaalse komposisie vir orkes Gewoonlik in vier bewegings: vinnig, stadig, menuet en trio, vinnig 17.4 Opera 'n Dramatiese werk waarin die grootste gedeelte van die teks gesing word met instrumentale begeleiding of koor Toneelspel, kostumering en dekor vorm 'n integrale deel van die uitvoering (Enige drie korrekte definisies = 2 x 3 = 6) [6] VRAAG Waar Waar Onwaar. Dit is 'n aria uit 'n Barok-oratorium. Onwaar: Die tekstuur van Barokmusiek is meestal polifonies. Onwaar: Dit is deur Mozart gekomponeer. Waar Waar Onwaar: Die seksies van Die Mis is Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Dei. (12 2) [6]

27 Musiek/V1 10 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG 19 Barokmusiek Melodie (2 punte) Komplekse en deurlopende melodiese lyne Dikwels gebou op motiewe en sekwensiële herhaling Tekstuur (2 punte) Tekstuur meer kompleks en subtiel Meestal gebaseer op kontrapunt, met 'n paar homofoniese passasies Stemming (2 punte) Een stemming deur die hele seksie of beweging Kontrasterende stemming kom slegs in 'n ander beweging voor Harmonie en tonaliteit (2 punte) Harmoniese fondasie word voorsien deur die besyferde bas (klavesimbel en bas) Ryk harmonieë en mildelike gebruik van mineurtoonsoorte Ritme en metrum (2 punte) Daar is 'n groot gewaarwording van voorstuwende beweging in die meeste Barokwerke Die tempo by konstant in 'n enkele beweging Klassieke musiek Melodie (2 punte) Melodieë neig om korter en eenvoudiger te wees Gebaseer op drieklanke met relatiewe duidelike reëlmatige frases wat gewoonlik bestaan uit agt mate wat dikwels opgebreek word in 4+4 Tekstuur (2 punte) Duideliker en minder gekompliseerd/homofonies Duidelike onderskeid tussen melodie en begeleiding. Gebruik Alberti-bas Stemming (2 punte) Stemming varieer in die loop van 'n beweging 'n Groter gewaarwording van drama met kontrasterende stemming, spanning en ontspanning Harmonie en tonaliteit (2 punte) Meer klem op ineenvloeiing en balans Orkes word duidelik verdeel in melodie en harmoniese instrumente Fundamentele harmonieë word aan die koperblaas- en houtblaasinstrumente gegee Ritme en metrum (2 punte) Baie ritmiese variasie kom binne 'n klassieke werk voor Stiltes en rustekens en 'n verskeidenheid nootwaardes word dikwels gebruik Die tempo word nie konstant behou nie

28 Musiek/V1 11 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum Dinamiek (2 punte) Beperkte gebruik van dinamiese kontraste: skielike kontras van f na p (terrassedinamiek) Daar is min dinamiese aanwysings in Barokmusiek Struktuur en vorm (2 punte) Vorms wat hoofsaaklik gebruik word: tweeledige vorm, drieledige vorm (da capo aria), ritornelli en fuga Dinamiek (2 punte) Doelbewuste gebruik van dinamiek vir kontras en verrassing. Haydn het gepoog om sy gehoor skielik te verras Dinamiese aanwysers is baie gevarieerd en word duidelik aangedui, bv. f, p, mf, mp, cresc. en dim. Dinamiek vorm nou meer van 'n integrale deel van die musiek Struktuur en vorm (2 punte) Formele struktuur word gebruik waarvan sonatevorm meestal in simfonieë en sonates gebruik word (Enige drie = 3 x 4 = 12) [12] VRAAG 20 Gekomponeer deur die Italiaanse komponis, Vivaldi ( ) in 1725 Primavera is een van 'n stel van vier solo-concertos (Die Vier Seisoene) wat bestaan uit geïllustreerde effekte voëlgesang, storms, ens. (programmusiek) Primavera (Lente) bestaan uit drie bewegings: vinnig, stadig, vinnig (Eerste beweging: Allegro, E majeur; Tweede beweging: Largo e pianissimo sempre, C # mineur; Derde beweging: Danza pastorale, E majeur) Die laaste beweging is in ritornello-vorm (terugkerende seksie wat gewoonlik in 'n Barok-concerto of -aria voorkom) (Enige ander relevante feite) Instrumentasie: solo-viool, strykorkes, klavesimbel (besyferde bas) Komponis = 1 punt Aangaande die werk = 2 punte Instrumentasie = 3 punte [6] TOTAAL AFDELING E: 30

29 Musiek/V1 12 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum AFDELING F: JAZZ VRAAG maat-blues 'n Musiekstyl wat ontwikkel het deur die plattelandse Afrika-Amerikaanse bevolking in die suidelike state van Amerika gedurende die laat 19 de en begin 20 ste eeu Die eerste blues-musikante was afstammelinge van die slawe wat afkomstig is vanuit Wes-Afrika, wat op die katoen- en suikerplantasies gewerk het Gevolglik deel bluesmusiek eienskappe met Afrikamusiek, soos die verlaagde blue-note en vraag-en-antwoord-frases Die liedere het dikwels gegaan oor verlies van menswaardigheid, familielede en moeilike omstandighede 21.2 Stride-klavier 'n Jazz-klavierstyl beïnvloed deur ragtime, waarin kenmerke van improvisasie, blue-note en swingritmes gebruik word Stride-klavier ontstaan in Harlem gedurende die Tweede Wêreldoorlog, en ontwikkel hoofsaaklik in New York gedurende die 1920's tot met ongeveer die 1930's Stride-klavier is hoogs ritmies en perkussief as gevolg van die 'oom-pah'- klank van die linkerhand Die klavierspeler James P Johnson, ook bekend as die 'Vader van Stride' het hierdie unieke jazz-styl saam met pianiste-kollegas soos Willie 'The Lion' Smith, en Fats Waller ontwikkel 21.3 Swing 'n Jazz-styl wat in die 1920's ontwikkel het en floreer het tussen 1935 en 1945 Hoofsaaklik gespeel deur 'big bands' wat bestaan uit twaalf of meer spelers Musiek is meestal genoteer, behalwe vir die improvisasie van die soliste Ritmiese styl is ontspanne en word gekarakteriseer met die 'swaai-triool' wat bekend staan as die swing-styl 'n Verdere eienskap is die swing-baslyn (walking bass) waar die bas met 'n gelykmatige pas beweeg 21.4 New Orleans (Dixieland) -jazz 'n Jazz-styl wat in New Orleans ontwikkel het vanaf ongeveer 1900 tot 1917 deur 'n besondere groep mense bestaande uit gemengde Afrika, Franse en Spaanse oorsprong New Orleans-jazz-styl is gewoonlik gespeel deur 'n klein groep van vyf tot agt spelers waarvan die front line of melodiese instrumente op 'n verskeidenheid kontrasterende melodielyne gelyktydig improviseer Word ondersteun deur 'n ritme-seksie wat 'n konstante, duidelike maatslag verskaf Gewoonlik gebaseer op 'n mars of kerkmelodie, 'n ragtime-melodie, 'n populêre lied of 12-maat blues [6]

30 Musiek/V1 13 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG Onwaar. Ragtime is hoofsaaklik 'n tipe klaviermusiek. Waar Waar Waar Onwaar. Ragtime word gewoonlik gespeel teen 'n matige tempo. Onwaar. 'n Bekende ragtime- werk is The Entertainer (of Maple Leaf Rag) deur Scott Joplin. Waar Onwaar. Ragtime het gedien as die grondslag vir stride-klavier. (12 2) [6] VRAAG 23 Vroeë blues Melodie (2 punte) Buigsame sangstyl met toonhoogte-verbuiging (verlaagde derde, vyfde en sewende trappe van die toonleer) Melodie word dikwels gebaseer op 'n beperkte note-omvang wat dikwels herhaal Die lirieke van elke vers bestaan oor die algemeen uit drie frases (wat elk vier mate lank is) in AABvorm Tekstuur (2 punte) Die tekstuur is gewoonlik homofonies Vokale melodiese begeleiding word deur die kitaar, klavier of harmonika gespeel (alhoewel die instrumentaliste ook die bluesmelodie speel) Swing (big band) Melodie (2 punte) Gewoonlik gebaseer op 'n mars, 'n kerkmelodie, 'n ragtime-werk, 'n populêre lied, of 12-maat blues in 'n swingstyl Maak dikwels gebruik van gesinkopeerde melodieë om ritmiese karakter daaraan te gee, of om gebruik te maak van 'n geïmproviseerde jazzsolo Geïmproviseerde melodie Tekstuur (2 punte) Die orkes word verdeel in 'n koperblaas-seksie, saksofoonseksie en ritme-seksie 'n Digte tekstuur word veroorsaak deur die instrumentale groepe (koperblasers, saksofone) wat homofonies as seksies speel

31 Musiek/V1 14 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum Stemming (2 punte) Beskryf die swaarkry van die swart Amerikaanse slawe, werksaam op plantasies van suidelike Amerika gedurende die eerste helfte van die 19de eeu Harmonie en tonaliteit (2 punte) Maak gebruik van die standaard 12-maat-blues akkoordpatroon: I, I, I, I, IV, IV, I, I, V, IV, I, I 7 de -akkoorde word dikwels gebruik Ritme en metrum (2 punte) Sinkopasie en ritmiese buigbaarheid word algemeen in die melodie gebruik Die begeleiding maak dikwels van swing-ritmes en triole gebruik Dinamiek (2 punte) Gedemp Reflekteer die stemming van die lied Struktuur en vorm (2 punte) Viermaatfrases met 'n 12-maatakkoordpatroon as basis Vraag-en-antwoordpatrone word dikwels gebruik waarin die soliste 'n frase sing of speel wat deur 'n ander solis of groep beantwoord word Stemming (2 punte) Geskik vir dans sodat niemusikante kan deelneem aan die musiek Harmonie en tonaliteit (2 punte) Maak van die standaard 12- maat-blues gebruik Basiese 12-maat-bluesakkoorde word uitgebrei om toegevoegde 7des en 13des in te sluit Gebruik harmoniese progressies van die AABAliedvorms Ritme en metrum (2 punte) Die ritmiese styl is ontspanne om 'n swing-trioolgevoel te weerspieël Daar word van die basspeler verwag om op slag 1 en 3 of op al vier slae van die maat te speel om 'n walking bass te skep Die sinkopasies en ritmiese onafhanklikheid van die melodiese instrumente skep 'n mate van opwindendheid Dinamiek (2 punte) Hard Geskik vir danssale Struktuur en vorm (2 punte) Aanhoudende gebruik van die 12-maat-blues-akkoordpatroon Gebruik ook die 32-maat AABAliedvorm (Enige drie = 3 x 4 = 12) [12]

32 Musiek/V1 15 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG 24 Take the A-Train is gekomponeer deur Billy Strayhorn ( ) in 1939 Die werk is gekomponeer ná Ellington hom 'n werk aangebied en geld gegee het om per trein van Pittsburgh na New York City te reis Take the A-Train was die kenwysie van die Duke Ellington-orkes Die lied is eerste opgeneem op 15 Januare 1941 Gekomponeer in 'n swing-styl Dit is in AABA-vorm Die eerste vier mate van die werk word deur die klavier en tromme gespeel Die melodie word vanaf maat 5 eenstemmig deur die saksofone gespeel Die koperblaasinstrumente speel homofoniese akkoorde met 'n hoogs gesinkopeerde ritme Die tromme speel hoofsaaklik 'n swing-ritme Die baslyn bestaan uit 'n walking bass line gespeel deur die kontrabas Komponis = 1 punt Aangaande die werk = 2 punte Instumentasie = 3 punte [6] TOTAAL AFDELING F: 30

33 Musiek/V1 16 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum AFDELING G: IAM VRAAG Kiba Pedi-aktiwiteit waarin liedere, drama, voordrag en onwerp voorkom Uitgevoer deur manne en seuns Vroue verskaf ook soms trombegeleiding 25.2 Sempepetlwane Musiek uitgevoer word deur vroue gedurende seremonies en rituele deur die Pedi-bevolking 25.3 Dikoma tsa meletlo Musiek gebruik deur die Batswana-bevolking gedurende seremonies en rituele Die musiek kan begelei word deur dans en kan ook geslag-spesifiek of gemeng wees 25.4 Dikoma tsa bojale Musiek uitgevoer deur Batswana-dogters gedurende inisiasie 25.5 Famo Musiek uitgevoer deur Basotho-vroue Uitgevoer gedurende feesvieringe en met 'n manlike dansmaat of die gehoor 25.6 Mokorotlo Musiek uitgevoer deur mans uit die Sotho-bevolking gedurende feesvieringe 25.7 Imbeleko Musiek uitgevoer gedurende 'n ritueel gevolg deur feesviering van 'n pasgebore baba in die Xhosa- en Zulu- kulture Die ritueel word uitgevoer deur die kind se vader maar die musiek en dans kan deur enige persoon uitgevoer word 25.8 Umtyityimbo 'n Dans met musikale begeleiding Uitgevoer deur Xhosa-vroue gedurende feesvieringe 25.9 Indlamu 'n Zulu-dans wat deur tromme begelei word Oorspronklik uitgevoer deur manne, alhoewel jy deesdae ook indlamugroepe met vroue kry wat dit uitvoer Vroue het oorspronklik die ritmiese en vokale beleiding verskaf Amahubo Oorlogsliedere gesing deur Zulu-mans

34 Musiek/V1 17 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum Malende 'n Komplekse uitvoering deur die Venda-bevolking wat liedere, dans, drama,voordrag en ontwerp uitbeeld Tshikona 'n Dans met musikale begeleiding Uitgevoer deur die Venda-dogters gedurende inisiasie Muchongolo 'n Dans uitgevoer deur die Tsonga-mans gedurende feesvieringe en word begelei deur liedere wat die voordraers self sing Vroue kan ook ondersteuning bied deur saam te sing met ritmiese klapbegeleiding om opwinding te verskaf met ululasie-klanke Xibelana 'n Populêre Tsonga-dans Uitgevoer deur vroue gedurende feesviering en word begelei met Xibelana-musiek [6] VRAAG Waar Onwaar. Dit kan ook uitsonderlik toegepas word met inagneming van die tipe seremonie/ritueel. Onwaar. Dit word uitgevoer gedurende koninklike funksies. Waar Onwaar. Vroue neem deel as 'n gehoor. Waar Waar Onwaar. Meisies het ook hulle eie inisiasieliedere en aktiwiteite (12 2) [6]

35 Musiek/V1 18 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG 27 Kinderliedere Soort liedere (1 punt) Kinderspeletjies, en liedere wat deur ouers vir hul kinders gesing word en deur kinders onder mekaar Konteks (3 punte) Kindermusiek gebruik deur kinders self om te speel terwyl hulle leer van belangrike dinge soos ritme en koördinasie Ouers sing liedere vir kinders om hulle te troos Ouers gebruik liedere om boodskappe oor te dra en daardeur waardes en beginsels te vestig Kinders leer ook die taal van die gemeenskap aan Ouers leer hul kinders die taal van die gemeenskap asook besonderhede oor plekke en gebeurlikhede deur sang Algemene eienskappe (2 punte) Kinderspeletjies kan geslagspesifiek of gemeng wees Liedere wissel van solosang tot groepsliedere Speletjies kan melodies of ritmies wees Sommige speletjies is in storievorm Voorbeeld (1 punt) Nka ikhethela (melodies) Chillies ya baba (ritmies) Thula-thula (liedere wat deur ouers vir kinders gesing word) (Of enige ander) Gemeenskapsliedere Soort liedere (1 punt) Musiekpraktyke vir mans/vroue of gesamentlik Werksliedere Konteks (3 punte) Leer waardes soos manlikheid/vroulikheid Liedere kan gebruik word om aktuele en omstrede maatskaplike kwessies te hanteer Liedere word gedurende troues gebruik om die bruid te adviseer aangaande gebruiklike gedrag in die huwelik Werksliedere word gebruik om druk te verlig waar die werk moeilik is, soos op plase en die konstuksiebedryf Algemene eienskappe (2 punte) Ukulilizela, Ho didietsa (ululasie), knettergeluide Fonestetika ('phonaesthetics') word dikwels gebruik om opwinding aan 'n lied te gee Musiek word altyd saam met dans uitgevoer Ritmes en onderwerpe wat daagliks gehoor word, kom in die musiek voor Voorbeeld (1 punt) Koma (mans) Abentazana (meisies) Ilima/letsema (werk) (Of enige ander) (Enige drie = 3 x 4 = 12) [12]

36 Musiek/V1 19 DBE/2012 NSS Graad 10 Model Memorandum VRAAG 28 Agtergrond: Die ouer geslag gee vir die paartjie advies oor die huwelik Gewoonlik emosioneel, maar kan ook humoristies wees Die lied word gesing om die bruid gemaklik te laat voel wanneer sy na die skoonouers gaan Word gesing na die huwelikseremonie (Enige drie) Vraag-en-koorrefrein: Die vraag is twee mate lank (maat 1 2) Die koorgedeelte reageer nie op of voltooi nie die idee van die vraag soos in die geval van gewone vraag en antwoord nie. Dit word eerder as 'n refrein gebruik. In maat 3 6 word die koorrefrein in 'n aantal herhalende treffende frases opgedeel (miyela, miyela, Tshiketa kurila, ulotilangela xiluvha xa wena) Alhoewel die teks verander, word die frases konstant herhaal Fonestetika ('phonaesthetics') word algemeen in die vraag-en-koorrefrein (a-he) gebruik (Enige drie) [6] TOTAAL AFDELING G: GROOTTOTAAL: