limiar Badalada número 39 Nadal de 2009 opinión...4 vivencias...11 especial Guizamonde...22 crónica...31 cultura...39 pasatempos...

Transcription

1

2 B sumario Revista semestral de Proxecto Home Galicia Virxe da Cerca 6, 15703, Compostela limiar As opinións dos colaboradores da revista Badalada non representan a opinión de Proxecto Home Galicia en ningún caso,só á do seu propio autor. Badalada é unha publicación gratuíta. coordinadores editoriais e deseño Antón Pintor Carril Xabier Ramos Vieiro crónica Amalia Calvo Ríos mesa de redación Nelly López, Jose Landeira, Lorena Santiago,Yago Fernández (As Cernadas) Tirada de exemplares Impresión Noroeste Gráfico Impresor SL Arigraf - Artes Gráficas Santa Lucía 64, , Santiago de Compostela DL C-10225/97 Impresa en Papel Ecolóxico revistabadalada@proxectohome.org Capa: follas guindadas polo outono nas Cernadas (xrv) Tempo de frieiras, vento húmido e escuridade por todo o país. O Nadal, os días máis curtos do ano, nos xuntan por estas datas coa promesa da volta do calor e dun novo verán, dun renacemento que os nosos rapaces comparten co Sol recén nacido. Agora que os líderes do mundo andan reunidos á procura, disque, dunha solución para que non acabemos con nós proprios, os nosos rapaces amosan neste número a súa preocupación pola mudanza climática. Seguramente, moito máis concienciados que moitos dos reunidos en Copenhage. Agardamos que estas páxinas, por eles redixidas, sirvan para xuntar á familia ao seu carón, e compartillar amor, conversa, compaña e, sobre todo, calor. Un Nadal inmellorábel e un 2010 cheo de ledicia; APC/XRV Badalada número 39 Nadal de 2009 opinión vivencias especial Guizamonde crónica cultura pasatempos

3 Badalada prosegue este mes coa súa serie sobre dos centros de Proxecto Home Galicia, traéndonos un especial sobre o Pazo de Guizamonde, a nosa base en Ourense, descrita polos rapaces que a viven e a fan vivir tódolos días.

4 opinión

5 B opinión Para o meu irmán Nelly López As Cernadas Leváchesme o 25% do meu corazón, cando por algunha razón me chamaron para atoparte, pois non estabas en ningures. Fun correndo a túa casa para dar contigo, e foi aló cando te escoitei pedir auxilio, agonizante, mais non podía axudarte. Chamei ós veciños e dixeron que pasaban de escoitarte porque eras un malpocado. Saquei a miña rabia e chamando ó alcalde logrei entrar a buscarte e aí estabas, en posición fetal. Intentei erguerte pero as túas pernas non eran quen de soster do teu corpo. O meu corazón doeume e fiquei tola porque non sabía que facer. Só puiden aloumiñarte, taparte e bicarte, ata que chegou o médico a recoñecerte. Estaba a agardar o peor, mais non quería perderte. Sabía que o que viña sería sen dúbidas máis duro do que eu podía soportar. Así foi, meu irmán, como nada máis chegar ó hospital comezaches a abandonarte. Xa non querías loitar, logo de 48 horas de berrar. Pedinche perdón tódolos días, pois eu sabía que me estabas a oír. Cando chegou o día no que o teu corazón xa non latiu, pensei que morría, pero para min, meu irmán da alma, fuches o mellor da vida: deixaches unha parte de ti preciosa que é a miña sobriña Sei que hoxe en día estás descansando de esta vida de avatares que levaches, e que agardas por min aló arriba para seguir falándome e contando comigo, como sempre fixeches. Meu irmán da alma, agárdame con calma. Túa irmá: Nelly Eu non me din por vencida e seguín a te visitar tódolos días. Gustábame falarche, peitear o teu cabelo, e a túa cara de anxo deixábame tranquila porque sabía que ti xa non estabas a sufrir. 4

6 B opinión Eu me atopaba afundido... Juan Pedro Dieste Acollida de Compostela A miña experiencia na casa de acollida de Santiago foi para min, máis que gratificante, voltar nacer. Xa que eu me atopaba afundido, fracasado, sen ilusións, perdera a confianza en min, e tiña dúbidas de se valería a pena escomezar de novo. Eu son un antigo coñecido desta casa, pois fixera hai anos o programa, un pouco á miña maneira, ou ben por marrar os temas xudiciais. Nembargantes, desta volta eu proprio vía que precisaba axuda, aínda que son moi cacholán, deixeime axudar. Ao principio custoume máis, pois os medos e a culpa rillaban en min. Teño unha familia que, a pesares de todo, continúa a me apoiar. Pais, irmás, muller e fillos, aos que fixen moito dano, e non souben querer. Síntome un home con virtudes e defeutos, pero sen ter que agocharme de nada nin de ninguén. Por iso esta casa siñifica moito para min. Comezamos catro compañeiros, agora somos moitos máis e a medida que a casa foi medrando, a miña vida tamén foi tomando cor, xa que todos me aportaron algo, dende compañeiros, educadores e terapeutas, as miñas verbas son só de agradecemento. Tamén sei que queda un longo camiño que percorrer, e que non será doado, pero levo unha leción aprendida, que a veces hai que ser máis humilde que o meu orgullo non valeu para nada, e un ten que saber pedir axuda. Eiquí sentimne escoitado, acollido con agarimo. Tamén me puxeron diante comportamentos de min que me doeron. E pouco a pouco fun enfrontándome e asubmindo as consecuéncias dos meus actos, e valorando os pasos que ía dando. Hoxe son consciente dos meus erros, pero tamén sei o moito que poido dar. 5

7 B opinión Educación ambiental Mesa de redación As Cernadas A realidade, hoxe por hoxe, fai que nos paremos a pensar sobre o noso meio ambiente e das enerxías que posuímos, se o estamos facendo ou non ben. Hoxe día hai máis xente viva que morrida. Como poderemos saber o tempo que nos resta sobre a face da Terra? Existe un medidor chamado a pegada ecolóxica, que consiste en medir a superficie de terreo que alguén precisa para cubrir as súas necesidades. Para satisfacer as súas necesidades, unha persoa dun país do primeiro mundo precisaría un terreo equivalente a un campo de fútebol, podémonos preguntar, como aguanta o mundo sen rachar tan rápido? Existe, indubidábelmente, un contraste entre o mundo farturento e o seu proceder consumista, e a probreza. Atopámonos nun mundo no que uns poucos consumimos a marañón e outros ren. O petróleo estase a esgotar a fume de carozo. Para que a pegada ecolóxica sexa menor, teriamos que, por exemplo, suprimir o autocarro e viaxar de a bicicleta, comer menos carne; xa que a máis vacas, máis terreo, xa que cada quilo de carne precisa de sete quilos de cereal para manterse. Consumir sempre produtos da comarca, de proximidade, para evitar desprazamentos. Cabe tamén preguntarse, a maior gasto enerxético, maior comodidade ou benestar? En primeiro, podemos caracterizar o benestar como asociado ás novas tecnoloxías, a ter tódalas necesidades cubertas, mais tamén á comodidade, a ir de langrán, á deixadez, ou mesmo ao ocio mal ocupado. 6

8 B opinión En función deste criteiro, teremos que ter en conta o seguinte: - que se unha persoa vive soa, gasta moita máis enerxía que se vive en comunidade. - que vivir en comunidade resulta, por tanto, un aforro enerxético - que gastamos máis porque nos estamos a voltar cada vez máis individualistas - que perdendo en valores familiares, por exemplo, xantar xuntos, cremos que gañamos en benestar? Para respostármonos á pregunta anterior, deberiamos valorar se con todo isto merece a pena consumir máis enerxía polo noso benestar, ou non, e de todo deducimos que, na realidade, o petróleo está moi barato e que o coche non é caro, xa que o petróleo vai a menos, pero tampouco facemos nada para impedilo. Para rematármonos, deixámosvos pensar a cada quen, preferíbelmente en comunidade, de que maneira poderiades vivir e se deberiades mudar dalgún xeito o voso grao de consumo. 7

9 B opinión O quecemento imparábel da Terra Jose Landeira Moure As Cernadas O quecemento da terra é algo imparábel. A terra estase quecendo polo aumento de CO2, relacionado co desenrolo industrial. Os que máis contaminan son os países desenrolados que se sosteñen sobre dun sistema económico capitalista. Países coma a China que, pese a declararse de maneira oficial comunista, participa de cheo no tecido económico imperante, están aumentando de maneira exacerbada o seu nivel de contaminación. Esta é unha consecuencia inevitábel do intento por non quedarse atrás neste mundo globalizado no que vivimos. Estamos vendo, agora que o cumio sobre do clima de Copenhague está a encher portadas a esgalla, que, entre os países ricos, son maioría os que afirman que debemos frear esta tendencia climática, mais son moitas as veces nas que as verbas non acompañan ós feitos, e este caso non é excepción: os países chamados desenvolvidos permiten e fomentan, en moitos dos casos, que países menos favorecidos dentro deste contexto mundial sexan convertidos en verdadeiros vertedoiros dos abondosos residuos e produtos tóxicos que son producidos polas nosas industrias e transferidos, cando son trocados por novos bens de consumo ou, sinxelamente, prohibidos polas súas consecuencias nocivas, a estes países que carecen dun Estado forte que protexa os intereses dos seus cidadáns. Mais isto só é un remendo. Nun contexto económico global, que nos axuda tamén a ver, agora, o carácter orgánico do noso planeta, no que todo está interconectado, desbotar os residuos dun lugar e envialos a outro é como deixar o po debaixo da alfombra: un parche que tarde ou cedo rematará por esbourar nas mans de todos. 8 Concentración de Co2 na atmosfera terrestre dende o ano en partes por millón de metros cúbicos. A temperatura do planeta aumenta en relación á concentración deste gas.

10 B opinión A guitarra Raúl Salgado Guizamonde Era eu moi pequeno, tiña só nove anos, e xa facía moito tempo que ía con meu pai velo tocar un instrumento de madeira, que tiña moitas cordas e que me producía unha sensación estraña: hipnotizábame. Ao oíla, sentía unha gran tranquilidade e paz interior. Un bo día achegueime ao meu pai e díxenlle que quería aprender a tocar a guitarra. El contestoume: Para aprender a tocar a guitarra tes que ser moi constante. Ao principio aburriraste e cansaraste; cando che pase isto, déixaa por un tempo, e despois volve a collela. Así comecei a tocar. Primeiro coa man dereita, despois cos dedos, pouco a pouco, un a un. Ao principio parecía como cando os nenos aprenden a andar ou a falar. Como dixera meu pai, ás veces aborrecía dela, deses exercicios tan pesados e molestos; eu quería aprender acordes, escalas, pero tiña que ser paciente, agardar. Máis adiante empecei coa man esquerda, a poñer os dedos no seu sitio, apertalos ben; e despois, o máis difícil, sincronizar as dúas mans e facer sonar a guitarra. Foi pasando o tempo e, cos consellos do meu pai, vin que todo era máis fácil; cada vez saíanme mellor as cousas. Entón empezou a ensinarme acordes e cancións e así seguín durante moito tempo. Cada vez que me ensinaba unha cousa, eu practicábaa ata que me saía perfecta. Un día díxome: Eu xa non che teño nada máis que ensinar porque xa sabes tanto coma min. Agora é o momento de que estudies pola túa conta. Dende ese momento volvinme un aplicado estudioso da guitarra; empecei a coñecela máis e a afinala, e, o máis importante, a intentar transmitir o que sentía por medio dela. Hoxe estoulle moi agradecido a meu pai por terme dado ese consello tan bo e certo de que as cousas, aínda que custen, perseverando podes chegar a aprendelas. A guitarra transmíteme moitas cousas positivas e, o máis importante, non ten fronteiras nin idiomas. Coa música podes comunicarte en calquera parte, pois é algo universal. Sirve para sentirte ben contigo mesmo e, o máis importante, para facer sentirse ben a outras persoas. 9

11 B opinión A carreira da túa vida Manuel C. Jacobo P. Bastiagueiro Coma bestas desbocadas comezamos a nosa xuventude, crendo que cada fin de semana era unha carreira gañada. Cada día que pasaba, criamonos máis fortes. Pero non nos dabamos conta de que esa fortaleza agochaba escravitude. Escravitude que nos levou ao alcol e ás drogas. Hoxe estamos inseridos na carreira real polas nosas vidas, e na que sen dúbida todos podemos ser gañadores. Nesta carreira, coma se dun Tour de Francia se tratara, trataremos de conseguir O maillot vermello da saúde, horas de sono recuperadas, alimentación correcta e ordenada, hixiene diaria e sangue limpio nas nosas veas. Luís Sánchez Ocaña e Jose Manuel Fuente suben o Col du Tèlegraph en 1973 O maillot verde da esperanza. O maillot azul á luz, á liberdade, á nova vida. E sobre todo, quitármonos o maillot negro da escravitude, do medo, das mentiras, das incoherencias, da impulsividade e do pesimismo. 10

12 vivencias

13 B vivencias Tarefas Charo Bastiagueiro Confeso a miña absoluta iñoráncia do labor de Proxecto Home até a chegada dun dos meus fillos á acollida de Compostela. Mais que do labor como resultado final, refírome ao procedemento a seguir. A primeiros do outono de hai tres anos, el chegaba coa súa cabeza atorada e a súa vontade anulada pola súa adicción ás drogas. A miña chegada non era mellor ca del, pero por causas diferentes. Cando levas anos vivindo un problema semellante coa convicción o alomenos a impresión de que, día por día, está a estragar a súa vida, a túa mente non está lúcida e a túa vontade, deteriorada. Calquera nai que vivira unha situación semellante, me entenderá sen máis detalles. Pois tal era o meu atorado mental que, por clara que fora Puri nas súas explicacións a cerca do programa, non asimiliei nen a metade, e sendo moi xenerosa. Preguntas que non escoitaba, respostas ao chou, namentras na miña cabeza só unha pregunta: por que? por que? É certo aquel pensamento que di que o corazó ten razóns que a cachola non comprende. Comezou o programa cunhas primeiras normas de limpeza e orde, tanto na casa coma no centro. Chegabamos a Compostela e dirixíase ao cuarto da limpeza pola ferramenta si estaba en quenda. De regreso á casa, puña a mesa, recollía, varría e fregaba o chan da cociña, e repasaba se compría o cuarto de baño, que xa arranxara antes de ir ao centro. Nalgunha ocasión, sentín as cóxegas da basoira namentras apuraba o derradeiro café da sobremesa, tales eran os seus folgos. As fins de semana, limpeza xeral. Pasado un tempo, comprendín Eu, que teño uns cantos anos e moitos recordos en forma de obxectos, de viaxes, regalos de persoas queridas, algunhas desaparecidas, antepasados; vía peligrar todo ese pasado que xa non se volve repetir. Refírome a que canto lle tocaba limpeza de salón, temía quedarme sen obxectos, porque debido ao seu problema, a súa sensiblidade estaba disminuída. E non é que me importen as cousas, pero si o que eles representan, porque, aos meus anos, a vida come do pasado. Pero á parte destas consideracións anecdóticas que, por suposto, eran relativas, pois o problema principal era que el saíra da fochanca na que se metera, había unha dúbida no meu maxín, e que sendo consciente da miña 12

14 B vivencias iñorancia, non era quen de prantexar. Eu preguntábame, cando deixará a limpeza e recompondrán a súa cabeza para chegar ao sentido común, ese que perdera na súa vida desfeita e caótica? O que non funciona, pensaba eu, era a lóxica, porque ninguha persoa con sentidiño destrúe a súa vida desa forma... era tal a miña teima coa idea de repór as pezas da súa cachola no seu sitio de xeito que, nunha reunión dos luns, onde relatabamos o feito na fin de semana, pregunteille á Rosa; por que non lle mandades ler? Ela, coa cabeza agachada, sen quitar a vista do papel que tiña entre as mans, díxome todo chegará. E efectivamente, chegou, pero non enseguida, pasou un tempo. Non me deu explicación ningunha, pero polo xesto da súa faciana, dinme conta que lle parecín unha visionaria. Pasado un tempo; comprendín. E chegados aiquí, só me queda dirixirme ás nais e familiares que neste momento estén no punto onde me atopei eu há tres anos, e dicirlles que non desesperen, que as escadas súbense chanzo por chanzo, que se os subimos de tres en tres, corremos risco de caérmonos, e todo ten o seu momento, e a súa explicación. Engadir un detalle último, por se quedase dúbida algunha da utilidade das tarefas non teño máis que ir á súa casa e comprobar a orde e a limpeza reinante. É máis, nalgunha ocasión penso que, na fin de semana, sería bo que pasara pola miña e lle dera unha volta... Comprendín que esas tarefas queu a min me parecían superficiais non o eran. Formaban parte dunha tarefa educacional que significaba a orde fronte a desorde da súa vida. Comprendín que tiñan que ver coa satisfación do deber cumprido. Comprendín que eran parte integrante dunha disciplina esquecida. E que todo lle ía dar unha subida de autoestima precisa. E moitas cousas máis, todas elas positivas, que as educadoras poderían enumerar mellor ca min. E por suposto, todo isto influenciaba na súa mente, colocando as pezas outra volta no seu sitio de xeito, onde nunca deberan saír. 13

15 B vivencias Proxecto Ríos Sector Cultural Lugo Os compañeiros da Comunidade Terapeútica de P.H. Lugo, fixemos unha saida coa finalidade de comprobar o estado do río Rato que pasa moi cerca de onde está ubicado o noso centro. Todo esto ven dado do compromiso que adoptou Proxecto Home de Lugo dende novembro do ano 2006 co programa chamado Proxecto Ríos. Este programa pretende achegar á cidadanía as ferramentas necesarias para o mantemento e mellora dos ecosistemas fluviais, mediante dinámicas que fomenten o súa participación. Fanse dúas inspeccións o ano; unha na Primavera e outra no Outono. Está promovido pola Organización Ecoloxista ADEGA e consiste en levar un control sobre o estado dos ríos, que sexa elaborado coa completa colaboración de cidadans de a pé, para que nos fagamos responsables e conscientes do estado das nosas augas e alrededores. Os voluntarios de este programa adoptamos un tramo de río que previamente se puxeron de acordo coa organización, do que cada certo tempo ten que comprobar o estado deste é informar á Asociación Galega de Proxecto Ríos dos resultados. Concretamente nos dividimola nosa tarefa en dúas partes, unha parte teórica na que leimos a información que se nos proporcionou por parte de Proxecto Ríos e preparamos todo o material que habia que levar para cumplir co noso obxectivo. Repartimos o traballo en grupos, cada grupo encargabase dunha parte do tramo, dividida anteriormente cunhas estacas chantadas no chan. A segunda parte é a acción no campo de traballo,e dicir a beira do rio Rato,estudamos a velocidade, temperatura, caudal do río, estado da auga(para medir todo esto seguimos o manual e os instrumentos que nos proporcionou a organización), a acidez da auga, o estado das ribeiras do río (se teñen árbores, que tipo de árbores son, se ten prados, arbustos, algunha edificación, etc ) é os animais e bichiños que habitan no río dado que esto tamén axuda a saber a calidade e o estado deste. Todo o citado anteriormente, fómolo anotando según o comprobabamos en follas ou nun mapa do tramo do río cuns símbolos ideados anteriormente pola organización. 14

16 B vivencias Finalmente xuntamos todos os datos, fixemos unha evaluación común e enviámolo a sede que Proxecto Ríos ten en Santiago. Cos datos dos distintos grupos que estan a traballar en distintos rios de Galicia elaboran un Informe Anual do Estado de Saúde dos Ríos Galegos, que posteriormente fan chegar a sociedade galega. Por último decir que a persoa encargada chamase Viki que a Coordinadora do Proxecto Ríos. Se a chamades desprázanse para explicar, con todo detalle, como se debe facer unha boa inspección do río que teñades interese. O seu telefono é Esta actividade pareceunos moi proveitosa, porque a parte da axuda que proporcionamos á conservación dos nosos ríos, á sua vez aportóunos o poder traballar en equipo, sentíndonos parte da naturaleza, e concienciarnos da importancia que ten a conservación dos ríos, porque a auga é vida; unha gran proporción do noso organismo está composto de auga, e o noso benestar depende directamente da calidade desta. Non hai máis que acordarse disto cando abrimos un grifo na nosa casa, esa auga podera ser mellor ou peor según coidemos o noso entorno, a naturaleza devolvenos o que lle damos.

17 B vivencias Visita á Inditex en Arteixo Sector Cultural Vigo Saímos ás 8:30 do Centro Acougo de Vigo co obxectivo de visitar as instalacións que nos prometera o Director do Departamento Comercial de Inditex D. José Ortega na súa visita a Vigo. Chegamos para coñecer a fábrica que tén esta marca en Arteixo (A Coruña),para ver tódalas fases de traballo, dende a creación de ideas, ata a súa distribución por todo o mundo pasando polas súas etapas intermedias. Primeiro de todo visitamos a planta de deseño, onde traballan numerosas persoas con programas específicos,dando renda ás súas ideas creativas, contrastadas con persoas que por todo o mundo seguen de cerca as últimas tendencias da moda. A segunda fase era a de Corte e Confección, onde un grupo de modistos, ensamblan as distintas partes das prendas para ver se é viable e estéticamente competitiva a comercialización do producto. Outra parte do departamento na mesma planta, recibía tódolos días información de tódolas tendas que teñen no mundo para ver qué é o máis demandado en cada intre polo público nas diversas zonas que traballa Inditex e así crear prendas que satisfagan ó cliente. Nunha planta inferior,os escaparatistas tentan innovar e chamar a atención do cliente para marcar a tendencia dos escaparates e do interior das tendas da marca en todo o mundo. Aquí probanse formas de colocar a roupa para facela o máis atraínte posible, tendo en conta factores como poden ser a música que tamén vai ser igual en todas as tendas do mundo. Por último visitamos a fábrica onde se cortan as teas a nivel industrial, empaquétanse e distribúense por todo o mundo. Deixamos á amable guía na porta principal e a Don Ramón Gómez Crespo e continuamos o noso día rumbo a Bastiagueiro ó noso Centro, con intención de coñecer o lugar, as instalación, a súa forma de traballar e sobre todo ós nosos compañeiros. A acollida foi cálida, moito mellor do que podíamos esperar. Ofrecéronnos un menú especial que saboreamos xuntos. Ó rematar o xantar, celebramos cunha tarta que eles mesmos prepararon, o cumpleaños de Laura, a Coordinadora de Acougo, coa que tiveron un detalle moi agarimoso: un carro galego, traballado en madeira. Despois ensináronnos as instalación do Centro, mostrándonos a cociña, as habitacións, o salón e o xardín con magníficas vistas ó mar. Despedímonos ás cinco con ledicia e regresamos a Vigo despois dunha xornada entrañable. 16

18 Antroidada en Bastiagueiro B vivencias Magdalena e Juan Bastiagueiro O antroido de Bastiagueiro de 2009 non foi o de Tenerife nin o de Laza, pero nada lle envexaron a estes. A creatividade que lle puxemos, a custo ningún, foi un acerto en momento de crisi. Reciclamos roupa, e con ferramentas da casa e da natureza, démoslle un ar artístico. Educadores e residentes puxemos todo o noso esforzo en dárlle á festa alegría e bo humor. Cada un dos oito sectores da comunidade representou unha comparsa con maquillaxe, fantasías e cancións, ás que puxemos letra. Cómpre destacármonos os traxes de mosqueteros e romanos, pola súa coidada feitura e fidelidade. E, aínda que con algo menos de xeito, os de monxa, ánima e arroceiros, que surprenderon pola súa gracia e posta en cena. De seguido veu o concurso de cántigas por parellas, nas que dúas educadoras nos surprenderon con fantasías de abella e xoaniña interpretando á rapaza ye-ye. A mellor protagonista da festa foi a imaxinación requerida para sacar o máximo partido ao pouco material que tiñamos. Após, unha noitada de piadas, destacando o noso compañeiro S.C, polo seu grande repertório e o seu xeito aos contar. Treme, Chiquito de la Calzada! A chave de ouro foi o baile de máscaras ao son da Orquestra Olimpos, aínda que fora en CD. E como non podía faltar nunha antroidada, un saboroso cocido con filloas e orellas, que prepararon cociñeiros e voluntarios. A todos eles, moitas gracias. Houbo premios á mellor comparsa, á mellor fantasía, e á mellor letra. 17

19 B vivencias O segredo do meu avó Víctor Amesto Bastiagueiro Estimados compañeiros: fai xa un tempo, a ló polo antroido, escribín un pequeño conto basado na miña realidade, para a revista Badalada titulado Con pouco faise moito. Iste conto foi feito mentras eu estaba ainda en comunidade. Hoxe estou en reinserción, peri so non quere decir que non me anime a botar a miña humilde man o proxecto que con tanta ilusión comenzamos. E si tedes a ben ler estas letras, daros as gracias, pois para vos son. Pero xusto é que faga o mesmo agora co meu avó materno. Era iste un home do que dice que nasceu co século; era certo, xa que naceu no ano Tivo que ir a un servicio militar longuísimo, logo a guerra de Africa, como se de deu en chamar por aquí, e logo a do 36. Pero deixemos estas cousas e peguemos un saltito para que a vida continue. Viviamos no centro de Sarria, meus avós, e meus pais. Sarria daquela era unha vila pequena, pero viase ir medrando pouco a pouco; aunda con todo meus pais tiñeron que emigar unha temporada. Eu era o neto mayor, e ainda que era ben cativo, quizais fora Ben amigos, no primeiro conto que ollástedes, a figura principal que aparecía era o do meu avó paterno, coa sua fragua, os seus cascallos de ferro, a sua barba, etc,,,, Isto era a niña pequena homenaxe a ise home que tan duro pelexou en tempos tan difíciles. 18 o que mais afinidade tiña co meu avó.

20 Continuación de Con pouco faise moito, editado en Badalada nº 38 B vivencias Encantábame escoitar as suas batalliñas, as suas viaxes, que amiudo se repetían, ir con él ata a sua horta onde ensiánabame o que era isto e aquello. Era tamen algo carpinteiro e insenabame o nome de toda-las ferramentas. Alí sacou sacou unha libreta e un lápis de carpinteiro Tamen criaba dous ou tres porcos para a ceba, e falaba con iles cando lles daba de comer. Mais o día da matanza chamábase ao matador e íl e mais eu ibámonos ata despois da morte dos porcos, e podias ver como meu avó se escondía para chorar por iles. Co tempo Sarria seguiu medrando e a relación entre meu avó e mais eu era a mesma. Os nosos pais estaban de volta. A Sarria tamen cegaron o papeleo e os bancos, e eu dime conta dunha cousa: o meu avó era analfabeto. E Sarria medrou mais y meu avó tamen, i eu con él ; e a nosa casa tivemos que tirala, pois estaba metida no trazado de nova via pública, e facer unha nova. Un día das obras estaba eu remexendo polo pendello do que antes vos falei cando cal no sera a miña sorpresa ao atoparme con un caderno RUBIO feito e refeito unha e cen veces, sobre todo marcandose as letras que formaban o seu nome. Volvín a deixar a libreta escondida donde estaba e pensei : este é o segredo de o meu avó. Hoxe el xa non esta con nós, pero sabendo como era, esta todo ben así. Perdón avó por descubrir o segredo dun home que se fixo a si mesmo. Un dia pregunteille cómo facía para firmar, e dixome: como podo fillo, como podo.. e levoume a un pendello que tiña donde gardaba de todo, desde ferramentas a patacas, cestos, etc. Unha marea de cousas; e alí sacou unha libreta toda asoballada e un lápiz de carpinteiro, abriuna, e dixome: Ves? todo-los días voto uns cantos garabatos destos aquí e van saindo igual, e xa está. Pero o bon é que o garabato poñía o seu nome de pila. Eu asentín e dicen orguioso, Así me gusta avó. 19

21 B vivencias Quilómetro cero a Sargadelos Sector Cultural Lugo Disfrutamos dunha visita a distintos lugares, organizada pola Deputación Provincial. Acompañaronnos nesta viaxe un grupo numeroso de voluntarios. A primeira parada foi no Mazo de Santa Comba,(Unha edificación do ano 1904) alí poidemos ver as distintas formas de aproveitamento do cauce dos rios. A través dunhas canalizacións a auga levase a varios puntos onde movía pezas que poñía en movemento diversos aparellos. O primeiro que vimos foi un muiño que utilizaban para moer o trigo e outros cereais. Este muiño estaba composto por duas pedras, unha fixa e outra giratoria que facia un movemento oscilante para que a fariña saira por un lugar determinado, esta fariña iba a unha peneira onde separaba o salvado do que será mais tarde fariña boa. O seguinte que vimos foi o Mazo que se utilizaba para facer pletinas de ferro de distintos grosores, que despois eran usadas para facer aperos de labranza como fouciños, garfios, etc. A continuación vimos unha moa de pedra donde afiaban a ferramenta. se chama Biscoitado que consiste en cocer as pezas para que collan consistencia a uns 800 grados co obxeto de podelas manipular, decorar e aplicar o baño. Existen duas formas de decoración: sobre cuberta ou baixo cuberta. Sobre cuberta e cando se decoran xa biscoitadas con plantillas e aerografos, e baixo cuberta cando se lle da un baño por inmersión e a continuación pasan por outros fornos que a cocen a uns 1430 grados Cº para conseguir porcelana blanca e translúcida. O último paso e o embalaxe para o seu transporte e comercialización. O rematar a visita a Fábrica fumos a un lugar fermoso chamado Paseo dos Namorados. O camiño discurre pola beira do rio. Ó comenzo é ancho, vaise estreitando e finaliza nunha preciosa fervenza. Vímolo nun dia chuvioso e resultó impresionante, imaxinamos que na primavera ou verán é para pasarse alí o día contemplando esa maravilla, unha das moitas que temos en Galicia e que descoñecemos. A continuación visitamos la Fábrica da Cerámica de Sargadelos, nela poidemos ver as distintas fases de fabricación. O primeiro paso é a da mistura de caolin, cuarzo, feldespato e auga, para facer a masa. O segundo paso e a elaboración das pezas a partir de moldes de escaiola, unha vez secos pasase a fase de encolado con pasta liquida; a continuación pasan por un forno que 20

22 B vivencias Interpretando o Camiño de Santiago Sector Cultural Lugo O pasado mes de Xaneiro foi inaugurado na rúa Miño de Lugo o Centro de Interpretación do Camiño de Santiago, ubicado nunha das casas rehabilitadas recentemente. Alí tivemos ocasión de coñecer un pouco da historia dun dos camiños ou peregrinacions mais importantes do cristianismo ( despòis de Jerusalén e Roma) e o efecto que o paso do mesmo ten e tivo na cidade de Lugo. O edificio está dividido en seccións atendendo cada unha a un aspecto diferente relacionado co Camiño Xacobeo e a Cidade lucense. Asi, fálasenos da Cidade de Lugo durante a época medieval, e dos séculos de maior fervor de peregrinos(séculos XI ó XIII. Tamén vimos como foi Alfonso II quen descubriu a tumba do Santo e impulsou as peregrinacions a este lugar que pronto chegaria a ser santo, afectando a todos los lugares polos que pasaba Na exposición fálasenos do Camiño de Santiago na cidade de Lugo desde tres aspectos ben diferenciados, por un lado fixase na arquitectura e a forma da cidade, por outro fálasenos desde un punto de vista religioso, é tamén observando a vida secular ou laica. Hai no edificio un resto atopado por casualidade dunha casa-torre do século XII, aproveitado para falarnos de cómo vivian na época as xentes que nel habitaban, xeralmente nobres e persoas ricas. Hai mostras das suas vestimentas e algún escudo que data das antigas grandes familias que vivian alí. Os Camiños de Santiago teñen diversas rutas co mesmo fin. Son tres as que pasan por Lugo: O Camiño Primitivo, o Camiño Francés e o Camiño do Norte. Achégase o Centro, sobre todo, o Camiño Primitivo, que vaí desde Oviedo a Santiago, pasando por medio da cidade de Lugo. Estos tres camiños conflúen en Melide Adicanlle un pequeño espazo a ver o paso do Camiño pola cidade.: As portas da muralla polas que pasa, os edificios, as prazas e os conventos. Tamén observamos a evolución da cidade lucense na época barroca. Hai un patio no mesmo edificio adicado a recordarnos a función dos antigos hospitales, verdadeiros albergues para peregrinos, para xente enferma ou pobre, nos que abundaban as plantas medicinais que se empleaban para curar a estas persoas. Vimos incluso algunha mostra destas plantas nun horto mediciñal. Hai por último unha pequena visión da cidade actual, desde a época decimonónica 21

23 B especial: os centros de Proxecto Home Galicia (II) Guizamonde, esper por: Antonio, Diego, Doro, Fernando, Manuel, Rubén e Santiago coordenación: Antonio González Fernández

24 B especial: os centros de Proxecto Home Galicia (II) anza na terra da chispa

25 B especial: os centros de Proxecto Home Galicia (II) Un día en Guizamonde O noso día comeza ás 7:30 cando o espertador rompe o silencio da noite. Erguémonos, facemos a cama e aseámonos ata as 8, hora na que almorzamos; ao acabar temos un pequeno descanso duns minutos. De seguido, cada un acomete as súas responsabilidades: limpeza de habitacións, baños, comedor, cociña, etc. Ás 9:30 comeza o encontro, onde nos xuntamos todos nós e cada un transmítelle aos demais as súas preocupacións, sentimentos, medos, ou calquera outro tema do que desexe falar. Despois dun pequeno descanso, empezan as reunións de grupo, onde afondamos nos temas que se falaron no encontro e en calquera outra das nosas preocupacións, xa en grupos máis reducidos. Existen dous grupos, o de Motivacións e o de Coñecemento. No primeiro, que se divide en dous (Motivación A e B), fálase do presente e do día a día na casa. En Coñecemento afóndase no noso pasado e nos feitos que nos levaron a estar aquí. Arredor das 12 dan comezo os sectores de traballo, dos que se fala noutro artigo, ata a hora de comer. O xantar remata sobre as 3 da tarde, e ven seguido polo necesario fregado de pratos e demais utensilios utilizados na comida, así como da limpeza cociña e o comedor. Media hora despois retomamos o traballo nos sectores, que se prolonga ata as 7 da tarde; aquí inclúense moitas das actividades que tamén contamos noutra parte. A partir desa hora temos tempo libre para o noso aseo persoal, e para charlar uns cos outros ata a hora de cear, ás 9. Despois da cea, cada un ten unha responsabilidade, que cambia cada semana, e facémola ata as 11 da noite, hora na que nos retiramos á cama. Un cuarto de hora despois apáganse as luces e o silencio da noite volve. A durmir ben e ata mañá. 24

26 B especial: os centros de Proxecto Home Galicia (II) Breve historia do Pazo A CTU de Ourense está situada no barrio da Ponte. Ubícase nunha antiga e singular edificación, o Pazo de Guizamonde. Esta construcción consta de dous edificios: un é máis pequeno, denominado a Casa do Garda; o outro, máis amplo, é o propio edificio do Pazo. Dende a súa construcción, esta edificación tivo diferentes usos, ademais de dedicarse a vivenda, ata que en 1947 trasládase a el o Sanatorio del Perpetuo Socorro, un centro psiquiátrico dirixido polos doutores D. Nicandro Pérez e D. Manuel Cabaleiro. Alí permanece dende ese ano ata primeiros dos anos 80, sendo un centro médico de referencia a nivel nacional e internacional. Logo estará varios anos infrautilizado, deteriorándose seriamente a súa cuberta e as paredes. A historia do Pazo de Guizamonde experimentará un xiro radical en 1996: o Concello de Ourense cédelle o edificio menor, a Casa do Garda, a Proxecto Home Galicia. O ano seguinte, o 5 de abril de 1997, inaugúrase a CTU de Ourense. E alí seguiu durante dez anos nunhas instalacións que pronto se quedaron pequenas, ollando a miúdo con intenso desexo cara o gran edificio principal do Pazo, abandonado. Xuño do 2000 vai ser outro fito sinalado na recente historia do Pazo. É nesa data cando o Concello de Ourense lle cede este inmoble en estado ruinoso a Proxecto Home. Nese mesmo momento comeza a busca de recursos para a súa rehabilitación. Nesta recuperación colaborarán activamente diversas institucións públicas e privadas de Ourense e do resto de Galicia. Gracias ás numerosas axudas de todas elas e tamén de moitos particulares, o 15 de setembro de 2007 prodúcese a esperada e desexada inauguración do edificio principal do Pazo de Guizamonde. Dende estes edificios coordínase toda a actividade de Proxecto Home en Ourense e tamén os seus diferentes programas e recursos. Á dereita, fotografía do acto inaugural do Pazo. 25

27 B especial: os centros de Proxecto Home Galicia (II) Actividades Piscina. Tódolos martes pola mañá estamos unha hora na piscina do Pavillón Municipal dos Remedios. Os que xa son máis expertos nadadores van á de 50 m., e os demais están na de 25 m, que ademais ten menor profundidade. En ámbalas dúas hai monitores que nos indican o que temos que facer e que nos corrixen cando non o facemos ben. Informática. Na segunda planta do edificio do Pazo, temos unha sala de informática, cun bo número de ordenadores e coas impresoras correspondentes. Nesta aula recibimos clases de ofimática a nivel de usuario. Impártense varios cursos, algúns deles subvencionados e homologados pola Xunta de Galicia. Cantería. O centro dispón dun obradoiro que conta coas ferramentas adecuadas para traballar a pedra, e tamén co material de seguridade necesario. Neste obradoiro, baixo a dirección e a supervisión dun mestre canteiro, elabóranse diferentes productos a partir da pedra: esculturas, balaustradas, bordiños, mesas, bancos, fontes, baldosas, etc. Moitos destes productos, ademais de adornar o noso centro en Ourense, foron repartidos a outros centros de Proxecto Home por diversos lugares de Galicia. Canto. Nesta actividade, que realizamos unha vez por semana, temos a grande sorte de contar coa axuda da cantautora internacionalmente coñecida María do Ceo. Baixo a súa dirección, ensaiamos diversas cancións para datas sinaladas: Nadal, os magostos, aniversario do centro, etc. Estudios. Existen dúas modalidades desta actividade. Unha consiste en clases de apoio para aquelas persoas que queiran reforzar os seus coñecementos pero que non necesitan examinarse ao final; aquí refórzanse, sobre todo, as áreas de matemáticas e de lingua castelá ou galega. Outras persoas levan a cabo un proceso de estudio encamiñado á obtención dun título, sexa de ESO, de Bacharelato ou doutros niveis educativos; estas persoas teñen unha programación dos estudios máis complexa e sistemática, porque son avaliados por examinadores externos ao centro. Habilidades sociais. Despois de relaxarnos, aprendemos a relacionarnos cos demais e a prepararnos para a vida fóra da comunidade. Facemos distintas actividades que nos axudan a interactuar coa xente. Tamén se ensinan valores que aínda non tiñamos adquiridos ou que xa estaban esquecidos. Sectores Cociña. As persoas deste sector encárganse da elaboración das dúas comidas principais do día, o xantar e a cea, para toda a comunidade. Os almorzos, facémolos por quendas semanais tódolos compañeiros. Mantemento. A súa función é a de reparar os pequenos desperfectos, avarías e roturas que se producen no centro no día a día. Nunha palabra, son os manitas do grupo. Limpeza. Diariamente, este grupo fai a limpeza xeral do Pazo. Normalmente encárgaselle esta actividade aos máis novos na casa, para que a coñezan e comecen a desenvolverse polo centro. 26

28 Intendencia. Dous compañeiros ocúpanse do almacén dos alimentos, tanto frescos coma conxelados, para o consumo da comunidade. O chef pásalles o menú e os encargados da intendencia preparan os ingredientes nas medidas e proporcións requiridas. Lavandería. Dous membros da comunidade son os encargados de lavar e pranchar a roupa das camas, da cociña e a persoal de toda a comunidade. Horta e xardíns. Os deste sector son os encargados de sementar e coidar as diferentes colleitas de hortalizas que temos ao longo do ano para o noso consumo. Tamén se ocupan de coidar os xardíns e as árbores froiteiras que temos no centro. Fin de semana A diferencia dos días de diario, no fin de semana temos algunhas mías actividades de lecer que rompen a monotonía diaria da semana. Isto xa se nota na tarde do venres. Unha boa parte dos usuarios do centro vanse ás súas casas dende o venres á tarde ata o luns á primeira hora da mañá. E iso refléxase no ir e vir de maletas, mochilas e bolsas o venres á tarde. Os que quedamos aquí no fin de semana, o venres á noite podemos escoller unha película e vémola; ao rematala de ver, alá polas 12, ímonos á cama. O sábado, de acordo coa programación persoal, erguémonos máis tarde que pola semana e, despois de almorzar, facemos a limpeza a fondo do edificio da residencia: cada un ou cada grupo encárgase dunha parte do centro; esta tarefa, que dura arredor de hora e media, está amenizada con música. Así mesmo, despois de xantar e de fregar, podemos ver o Telexornal ou os entrenamentos da Fórmula I, cando os hai. Logo desprazámonos ao centro da cidade ata o complexo deportivo do Colexio Salesianos; alí, case tódolos sábados botamos un partido de fútbol-sala. Ao regreso, despois de cear, se hai partido de futbol na tele tamén o vemos, ata que nos deitamos cara a media noite. O domingo tamén solemos erguernos ás 9, salvo no verán, cando temos a actividade de piscina, que nos levantamos media hora antes. No verán imos ás piscinas municipais de Oira (ao pé do embalse de Velle) ata o mediodía, que vimos ao centro a xantar. O resto do ano que non hai piscina, pola tarde damos un paseo ata algunha dea Termas que hai en Ourense, A Chavasqueira, Outartiz, etc; alí dámonos un relaxante baño nas augas frías, mornas ou quentes, a gusto do usuario, que nos axuda a coller forzas para comezar a nova semana. Esta actividade das tardes do domingo, se o tempo non acompaña, podemos substituíla polo visionado dunha película seleccionada a gusto da maioría dos presentes nese momento. 27

29 B especial: os centros de Proxecto Home Galicia (II) Entrevista a Ofelia Directora de Proxecto Home en Ourense Pregunta. A túa grande responsabilidade e implicación nesta comunidade como afecta á túa vida persoal? Resposta. A miña responsabilidade é similar á de calquera traballador/a implicado/a nas súas tareas, coas oito horas de xornada laboral. Aínda así, ao traballar con persoas no día a día, ás veces hai que ter dispoñibilidade máis alá do horario estricto. Si é verdade que creo na labor que fago pois considero que a rehabilitación é posible, aínda que supoña un gran esforzo: non solo consiste en lograr a desintoxicación; é necesario, ademais, un traballo individualizado e creativo con cada persoa. Para elo, é indispensable que o equipo siga unha mesma liña de actuación encamiñada a esa rehabilitación. P. Que sentimentos afloran en ti cando alguén consigue rematar o programa? R. Cando unha persoa supera o seu problema e, rehabilitado persoal e socialmente, consigue ser un máis no seu entorno, sinto que o traballo e o esforzo feitos valeron a pena. P. E cando o abandona? R. Cando alguén o deixa, sinto unha tristeza grande. En boa parte dos casos, ese abandono débese a unha decisión persoal tomada nun momento de ofuscación total: abandona porque quere, pois a superación do seu problema non é imposible. Déixao porque non quixo buscar unha alternativa. Pero aínda nestes casos, conservo a esperanza de que algún día poidan deixar atrás o seu problema. P. Houbo algún cambio na túa maneira de traballar dende que empezaches en PH ata agora? R. A nivel persoal non houbo grandes cambios: sigo coa mesma ilusión que ao principio, e con idéntica implicación. É certo que modificamos o método de traballo tratando de buscar maneiras e respostas distintas para novas formas de adicción: os perfís cambiaron moito nestes anos e a nosa proposta de traballo é a de dar a mellor resposta posible aos problemas. P. Que cualidades consideras ti que debe ter un/unha bo/a educador/a? R. Primeiro de nada, debe ser persoa. Despois, debe entender o problema da adicción sen xeneralizar, individualizando o tratamento porque as persoas coas que trata son todas diferentes. Ademais, debe crer nas persoas, na súa capacidade para superarse, en que a súa rehabilitación é posible. Tamén lle serán indispensables coñecementos teóricos e prácticos sobre o que é este mundo. P. Tendo unha actividade tan absorbente na comunidade resúltache difícil desconectar dela? R. Ao principio non era capaz de desconectar e levaba os problemas para a casa; agora resúltame máis doado. Para poder traballar ao cen por cen, necesito tempo libre e desconectar. O tempo de ocio é indispensable para que todo funcione ben, no traballo e tamén na casa. P. Que mensaxe lle mandarías ás familias das persoas con problemas de adicción? R. Que a rehabilitación é posible, porque así mo di a miña experiencia; que hai unha esperanza, sempre que as familias se impliquen na tarefa. Se a persoa está sola, é máis difícil, aínda que tamén así se logra saír. Nin o usuario nin o centro teñen toda a responsabilidade; o entorno familiar e o social son fundamentais. As familias teñen que entender isto e implicarse, e a persoa aproveitar ao máximo o apoio familiar. 28

30 crónica

31 crónica 2 de xullo de 2009 Visita do Conselleiro do Medio Rural aá Comunidade Terapéutica de Proxecto Home Galicia. O Conselleiro do Medio Rural, D. Samuel Jesús Juárez Casado, acompañado pola Directora Xeral de Innovación e Industrias Forestais, Alejandra Álvarez de Mon Rego e polo Director Xeral de Montes, D. Tomás Fernández-Couto Juanes chegaron a Comunidade Terapéutica de Proxecto Home Galicia en Cernadas, Concello de Val do Dubra. A súa chegada foron recibidos polo Director de Proxecto Home Galicia, D. Ramón Gómez Crespo e polo Xerente da Fundación Monte do Gozo, D. Jesús García Vázquez quen os acompañaron a facer un percorrido polas instalacións da Comunidade Terapéutica, suscitando especial interese as actividades relacionadas co convenio de colaboración que a Fundación Monte do Gozo Proxecto Home e a Consellería do Medio Rural manteñen dende o ano 1998: Invernadoiros e cultivos o aire libre, piscifactoría e silvicultura. A continuación o conselleiro mantivo un pequeno encontro co equipo educativoterapéutico deste centro e seguidamente, presidiu o acto de entrega dos diplomas os 60 alumnos participantes nos cursos de: Horticultura, Xardinería, O Cabalo: iniciación ao adestramento e Fruticultura. Neste acto tamén estivo presente D. Ángel Espadas Escanciano, voluntario e responsable desta área. Inmediatamente despois o conselleiro entrevistouse cos usuarios do centro nun encontro distendido e finalmente os responsables da Consellería do Medio Rural compartiron a comida coas persoas residentes neste centro e co equipo educativo-terapéutico. 30

32 crónica 31

33 crónica 19 de setembro de 2009 XIX Festa da Solidariedade de Proxecto Home Galicia Un ano máis a Asociación de Familias e Amigos de Proxecto Home Galicia convocou a todos os seus socios xa as familias e usuarios de Proxecto Home Galicia para a celebración da XVIII edición da Festa de Solidariedade en Compostela. Este ano, Santiago de Compostela acolleu esta tradicional festa que congregou máis de persoas, vindas de todos os cantos de Galicia, no Multiúsos Fontes do Sar, cedido xenerosamente polo Concello de Santiago de Compostela. A xornada iniciouse cunha concentración na Praza do Obradoiro para, a continuación, asistir á Misa do Peregrino na Basílica compostelá. ÁS 15:30 h. despois dunha comida na que se compartiron exquisitas viandas, os usuarios dos distintos centros interpretaron unha serie de curtos teatrais que fixeron as delicias de nenos e maiores. Finalizou a xornada sobre as 18:00 h. e foi un gran éxito como quedaba reflectido nos rostros dos participantes que xa quedaron emprazados para o segundo sábado do mes de setembro de

34 crónica 12 de decembro de 2009 O Tenente Alcalde, Xosé Castro Raton, e a Concelleira Igualdade e Benestar Social, Ana Lorenzo Fraga, do Concello de Vilagarcia de Arousa, visitan a Comunidade Terapéutica de Proxecto Home Galicia A relación de Proxecto Home Galicia co Concello de Vilagarcía de Arousa sempre foi moi estreita xa que, desgraciadamente, centos de familias desa vila e da comarca solicitaron a axuda de Proxecto Home debido aos problemas de drogadicción dalgún dos seus membros. Dende hai anos esa relación plasmouse nun convenio de colaboración que contribúe ao sostemento dun Piso de Información, Orientación e Apoio que ven funcionando en Vilagarcía de Arousa. Por todo isto, xurde a idea que representantes deste municipio visiten as instalación da Comunidade Terapéutica e coñezan de preto o traballo que está a desenvolver Proxecto Home Galicia. Durante esta visita percorreron todas as instalacións e despois tiveron a oportunidade de manter unha reunión informal cos mozos e mozas a tratamento neste centro e co equipo educativo-terapéutico do mesmo. Finalmente, compartiron a comida cos usuarios do centro e remataron a visita comprometéndose a seguir colaborando con esta institución para que outros mozos e mozas teñan a oportunidade de refacer a súa vida. 33

35 crónica 13 de marzo de 2009 A Catedra Jaime Vera da USC premia un proxecto pioneiro que emprega a piscicultura como terapia ocupacional e de responsabilidade ambiental en Proxecto Home Prestar asesoramento científico-técnico á comunidade terapéutica do Proxecto Home na creación e mantemento dunha pequena piscifactoría de troitas situada nas instalacións que a entidade ten en Cernadas-Portomouro (Val do Dubra) é o cometido dun innovador proxecto liderado dende a Estación de Hidrobioloxía Encoro do Con e que a Cátedra Jaime Vera vén de recoñecer co primeiro premio do seu I Concurso de Accións Sostibles de Emprendemento Social (ASES). Reunido este mércores na Facultade de Matemáticas, o xurado do concurso valorou entre os 26 proxectos presentados o carácter pioneiro dunha iniciativa promovida polo profesor Fernando Cobo que presenta unhas indiscutibles vantaxes introducindo por vez primeira en terapia a utilización de peixes. Trátase de transferir coñecementos acerca da cría da especie, instalacións e rendibilidade pero tamén, asesorados polo persoal da Estación de Hidrobioloxía da USc Encoro do Con, achegar aos participantes á bioloxía da fauna e flora dos ecosistemas acuáticos continentais galegos e así sensib i l i z a l o s sobre as ameazas á súa biodiversidade e a necesidade da súa conserv a c i ó n A Cátedra Jaime Vera constituíuse na USC en xaneiro de 2008 co obxecto de fomentar a docencia, a investigación e a difusión do coñecemento no ámbito do emprendemento social referido á creación e liderado de organizacións, compañías e proxectos cun propósito que, máis aló da rendibilidade do capital, diríxese cara o desenvolvemento do seu contorno. O segundo premio recaeu no Programa INITIA que dirixe o profesor de Lugo Urbano Fra, unha acción que busca iniciar na actividade investigadora aos alumnos e alumnas de ensino secundario en situación social desfavorecida. Esta iniciativa, que comezou no curso con dez profesores da USC e nove centros de ensino secundario da cidade luguesa, desenvólvese nos laboratorios e centros de investigación onde son titorizados por profesores e investigadores universitarios. Canalizar parte do movemento de voluntariado da USC para transformalo nun factor de protección para adolescentes en risco de inadaptación social é a pretensión do Programa Padriñazgo que, promovido pola estudante de terceiro ciclo de Psicoloxía Olaia Bajo, acadou o terceiro premio do concurso. 34

36 crónica 3 de abril de 2009 XVIII Asemblea da Asociacion de Familias e Amigos de Proxecto Home Galicia. A Asociación de Familias e Amigos de Proxecto Home Galicia celebrou en Santiago de Compostela, no centro de Acollida, a súa XVIII Asemblea Ordinaria. Os socios recibiron información sobre as actividades realizadas pola Asociación nos últimos doce meses. Presentáronse as contas do exercicio 2008 que foron aprobadas por unanimidade. Tamén se informou sobre as actividades desenvolvidas no ano 2008 con especial atención á Festa da Solidariedade, celebrada en Santiago e que foi un rotundo éxito. Ramón Gómez, Director de Proxecto Home Galicia, informou sobre certos aspectos do Programa Educativo-Terapéutico e agradeceu a colaboración da Asociación na consecución dos obxectivos do Programa. Por último, elixíronse novos cargos da Xunta Directiva da Asociación resultando designada para o posto de Presidenta da mesma Rosa Barcala, que tivo emocionadas palabras de agradecemento para o presidente saínte, Miguel Ruíz Ballesteros. 35

37 crónica 28 de outubro de 2009 Presentacion do libro Boas Noites, Ourense de Teofilo Comunicacion No edificio Simeón da Deputación de Ourense presentouse o libro Boas Noites, Ourense publicado pola empresa de comunicación compostelá Teófilo Ediciones. Esta empresa, con máis de 20 anos de traxectoria no mundo da comunicación doará o 10% das vendas deste libro a Proxecto Home Galicia para o mantemento dos programas e servizos que desenvolve esta institución benéfico-asistencial. O libro edita fotografías de Ourense captadas entre as 3 e as 7 da mañá, sen xente nas rúas, para mostrar a cidade tal como é e aqueles detalles que o bulicio nos impide ver. Ao acto estivo presidido polo Presidente da Deputación de Ourense, José Luis Baltar e asistiron distintas personalidades da sociedade ourensá que coa súa presenza quixeron apoiar o nacemento desta obra. Anteriormente, o 7 de agosto, presentouse a publicación Boas Noites, Pontevedra ao que asistiron, entre outras personalidades o Conselleiro da Presidencia, Alfonso Rueda. Foi un acto moi emotivo no que tanto o Director de Proxecto Home Galicia como o Director de Teófilo Comunicación agradeceron aos participantes a súa asistencia e colaboración coa labor que está a desenvolver Proxecto Home Galicia dende hai case 20 anos. 36

38 crónica 31 de maio de 2009 II Concurso Territorial de Doma Clasica Categoria D na Comunidade Terapéutica de Cernadas. O concurso organizado por Proxecto Home Galicia (PHG), a Federación Hípica Galega (FHG) e o Club Hípico Ecuestre de Ourense (CDEO) congregou 13 usuarios en tratamento na Comunidade Terapéutica de Cernadas e que veñen realizando ao longo dos dous últimos tres meses un curso de Auxiliar de Turismo Ecuestre financiado pola Consellería de Traballo e o Fondo Social Europeo. Datos de interese sobre o concurso: Pista de competición: herba, rectángulo de 20 m. x 40 m. Pista de ensaio: herba, rectángulo de 20 m. x 40 m. Nº de participantes: 13 Regulamentos: Regulamento Xeral, Veterinario, Disciplinario e de Doma Clásica da Real Federación Hípica Española (RFHE) Regulamento Autonómico de Doma Clásica da Federación Hípica Galega (FHG) Reprise: AP2 37

39 crónica Proxecto Home Galicia iniciou no ano 2005 un novidoso programa neste centro de Cernadas (Val do Dubra) cun dobre obxectivo: realizar actividades con cabalos complementarias dá terapia que se desenvolve e, tamén, favorecer a formación profesional ocupacional dás persoas en tratamento non centro. O motivo da celebración deste concurso, non é outro que divulgar as actividades que se realizan este ámbito e motivar os usuarios deste centro para que continúen con éxito a súa rehabilitación e reinserción social. 38

40 cultura

41 B cultura A Senda Natural Mesa de redación As Cernadas O pasado agosto celebramos o cabodano dun ilustre xaponés, e contra o que poida parecer non informático, non industrial nin cineasta, mais labrego. Pois de todo se cria na illa nipona, ata quen cultiva a terra coas suas proprias mans. Foi pola Santa María pasada (iñoro a festividade local correspondente) e cunha chea de anos o seu lombo, caseque 97. Igual non sei, mais semellante a outros casos pola traza, Masanobu Fukuoka, que así é como se chama o labrego en cuestión, tivo unha especie de revelación ó modo cristián, como antes a tivera o Santo Agostiño, que de mozo procaz pasou a incorruptíbel defensor da fe. E de prometedor científico, e tras dunha serie de cuestionamentos persoais, o home marchou da vila ó campo. Daquela dou en ficar nunha vella leira que pertencera en tempos o seu pai, cultivador de laranxas, e o que era unha silveirada converteuno nun terreo fértil do que se abastecería ate o seu finamento. Canso dos prantexamentos da ciencia con respecto á Natureza, Fukuoka tentou unha aproximación á mesma que non fora invasiva, dominadora, senón que tentase colaborar cos procesos mesmos que acontecen de xeito espontáneo, sen intervención ningunha. Fukuoka mostrounos outro camiño Ó situarse nesa corrente chamoulle o wu-wei, ou non-facer. Non significa isto o apatronarse baixo unha maceira e agardar a que caia o froito, tan mal visto nestes tempos de apaixoamento pola meirande productividade, e máis se non es banqueiro. Máis ben o que intenta achegarnos é á comprensión de que colaborar coa Natureza encamíñanos cara o carreiro da simplicidade, mais o dominala, que é ó que aspira a ciencia, só se consegue a base dun cada vez máis complexo, e por eso insostible, proceder. O rachar co equilibrio acadado, pretendendo eliminar elementos en apariencia negativos (as herbas que chamanos malas, os bechos que consideramos perxudiciais) só é producto da iñorancia respecto ó papel que desempeñan dentro do conxunto do que forman, do que formamos, parte

42 Rachado ese equilibrio, novos elementos, cecais máis perxudiciais cos anteriores, virán a restablecer a entropía existente, e deberemos entón combatilos con novas armas, sumadas ás anteriores. É o conto de nunca acabar, que nos leva a ter necesidades cada vez meirandes de insecticidas, herbicidas, abonos químicos, maquinaria e demáis. Ate se chegou ó punto de ter que mercar abellas pra que estas polinicen os cultivos. O que antes nos ofrecía a Natureza de balde, agora resulta que nolo nega, tendo nós que ocupar o seu posto, cousa certamente imposíbel. Fronte a isto, Fukuoka, dotado da paciencia propria daquel que vive no ritmo natural, foi perfeccionando o seu sistema de cultivo, a partires das súas observacións acerca da autorreproducción das prantas, da relación destas co seu entorno, e do proceso polo cal o chan se fertiliza a sí mesmo, sen necesidade algunha da intervención humana. Deste xeito conseguiu durante moitos anos colleitas excelentes de arroz das que se nutriu con evidente proveito, constatado pola súa lonxevidade. Fukuoka mostrounos outro camino, a Senda do cultivo natural, como reza unha das súas obras, alonxada da que agora nos ten engaiolados, e que tantos problemas nos está a traer. Pero non é unha senda sinxela, máis ben todo o contrario, en exceso complicada para unha cultura que rexeitou hai tempo o escoitar a Natureza, o colaborar con ela, optando por impoñerlle os seus desexos circunstanciais, ó precio que sexa. Pronto habemos ver esta insigne obra publicada na nosa lingua. A asociación cultural dos veciños de San Xulián de Valdeorras, que deron en facer unha pequena editorial a prol do fomento da vida en comunidade na súa bisbarra, nos agasallan con este tesouro do mestre xaponés. Agradecemos fondamete dende Badalada este esforzo, realizado polos 130 veciños do lugar. 41

43 B cultura Vermellas Sector Cultural Lugo Os acontecementos que na exposición se tratan remóntanse ata o ano 1936 en diante, cando os exércitos de Franco, os seus seguidores e a Falange Española comenzaron a asasinar a moitas persoas soamente por ter pensamento político distinto os deles, e unhas ideas propias que non compartian, e incluso soamente por ser familia ou achegados destas persoas contrarias o Réxime. As mulleres das que trata a exposición foron asesinadas sen ser xuzgadas, encarceladas, violadas e humilladas por acontecementos que hoxe non se entenderian. Por exemplo, unha muller da Coruña chamada Juana Capdevielle que foi a muller do Gobernador Civil da Coruña foi raptada e atopada morta en Rábade (Lugo) simplemente por ser a muller do Gobernador Civil. Na zona de Castro de Rey (Lugo) foron violadas e asesinadas outras tres mulleres sen motivo aparente, soamente por desconfiar que foran contrarias a Franco, e o mestre desta vila foi torturado ata a morte polo feito de ensinar leer a toda unha parroquia. E coma estos moitos outros exemplos. Tamén habia mulleres que debido as suas ideas políticas tiveron que fuxir o monte, e convertirse en guerrilleiras, ou sen se convertir en guerrilleiras, axudaban en todo o que podian as xentes que vivian no monte, ainda que lles costara a vida ou a libertade, xa que moitas foron xuzgadas e encarceladas, no millor dos casos. Hai que destacar tamén o papel que tiveron as mulleres do partido anarquista. Por exemplo, no litoral galego habia moitas que traballaban nas labores do mar, e exercian a sua presión por medio do sindicato anarquista CNP. E coma estos unha marea de exemplos mais. Foron unhas mulleres con moito valor e coraxe, non podia ser nada fácil ser unha muller republicana ou simplemente unha muller que creia na liberdade sen necesidade de ser duns ou doutros 42

44 B cultura Música africana Kiko L. Compostela O continente africano ten grande variedade de instrumentos musicais, destacando entre eles os destinados á percusión. Principalmente o iembé, a darbuka ou o dunum. Nun principio, estes instrumentos eran empregados como meio de comunicación. Aínda hoxe a percusión segue a estar ben presente na vida dos africanos, pois continúan a se usar, en ámbitos tan diversos como os do traballo, cerimonias, festas, nacementos, enterros, enchentas, xantares, etc. É moi interesante observar a forte atración que se experimenta e a atmósfera morna que se xera ao tocar estes ritmos, pois o teu corpo vése inzado por unha sensación de ledicia e enerxía. O iembé, igual que outros moitos instrumentos de percusión, tócase coas maos núas, o que permite desenrolar todo o que levas no teu interior. Cando un grupo de persoas tocan xuntas, independentemente da súa lugar de orixe, estatus social, sexo, relixión... poden chegar a conquerir un grao de cumplicidade moi alto, e chegar a se comunicar mellor que coa verba mesma. No intre no que chegas a sentir co corazón estes ritmos, enriquecerán a túa vida, podendo incluso chegar a cambiala. 43

45 B cultura Os mártires de Carral Sector Cultural Lugo Aproveitando que un residente da Comunidade urbana de Lugo, Juan Castiñeiras, é nativo de Carral e que neste mes de abril conmemorase o 163 aniversario do fusilamento dos mártires de Carral, quixemos acercanos a unha páxina da nosa historia. Carral é unha pequena vila que se atopa a 12 Km. de A Coruña na estrada que vai cara a Santiago. Ten preto de habitantes que viven fundamentalmente do agro, da ganderia. Tén moita sona o seu pan, feito de fariña do pais, que se coce en fornos de leña. A historia dos mártires de Carral.Carlos IV era irman de Fernando VII. Este non tiña descendencia ata que casa, en cuartas nupcias, coa súa sobriña; Mª Cristina co obxetivo de facerse coa corona e deixarlla ó seu descendente a súa morte. Casan en 1829 e en 1830 teñen unha filla que é Isabel II. No 1833 coa a morte de Fernando VII dérogase a Lei Sálica (segunda a cal non podían gobernar as mulleres) co obxectivo de que Isabel II sexa a futura raiña, ó que produce en Carlos IV, o seu irman; un grande enfado porque se consideraba o lexitimo herdeiro. Así naceron as famosas guerras carlistas. Desde 1833 queda como raiña rexente Mª Cristina, ata 1840 que se caracterizaba por non ter ideas moi liberais. Foron anos de fortes disputas cos partidarios de Carlos IV que tiña ideas absolutistas (guerras carlistas). Mª Cristina tivo que buscar apoios nos liberais Nos siguintes tres anos producise no seo Liberal unha escisión entre os chamados Liberais moderados( Narvaez) e Liberais progresistas (Espartero) que se turnaban no poder. O xeneral Espartero fai un pacto que remata cos carlistas. Chegado o ano 1843, Isabel II, con 13 anos comenza o seu reinado. A siguinte lista é unha cronoloxia dos feitos mais sobranceiros da 2ª metade do século XIX: É a chamada década moderada que se caracterizaba por que os chamados Liberais moderados, liderados por Narváez tentaban manipular a Isabel II contra dos progresistas. Antes, en 1812, redactouse a 1ª Constitución española en Cádiz, vulgarmente coñecida como A Pepa. De novo na segunda mitade do século XIX creáse o Concordato da Santa Se, a primeira lei de educación de Moyano(1857) asimismo fúndase a Garda Civil(1845). Compre suliñar 44

46 B cultura tamén a Desamortización de Mendizábal, o desenvolvemento do ferrocarril, e o avance da Revolución Industrial. O 2 de Abril de 1846 producese en Lugo unha sublevación contra a Coroa. O Coronel Solís proclamou a disolución do Consejo General da Gobernación e a él uníranse os provincialistas, considerase o orixe do movemento social en defensa dos intereses de Galicia, que posteriormente recibiu o nome de rexionalismo e despois nacionalismo. O 15 de Abril dese mesmo ano xurde en Santiago a Junta Superior del Reino de Galicia que proclama certa autonomia para o noso pais pedindo un trato mais xusto para Galicia. O mesmo tempo en Santiago álzase o Batallón Literario. Neso o Xeneral Narváez envia tropas para cortar-la sublevación procedente de Castela. O 23 de Abril de 1846 producese en Cacheiras preto de Santiago a batalla entre as tropas de Solis e de Narváez, gañando as tropas de este último. Solis fuxiu e refuxase no Mosteiro de San Martiño Pinario en Santiago durante dous dias. O final entregase e nun xuizo sumarisimo foi condeado a morte. Solis que tiña simpatizantes en A Coruña e Santiago, foi levado a Carral para fusila-lo no adro da iglesia, xunto a un xeneral. Tamén foron fusilados 12 oficiais mais nunha estrada nas aforas de Carral. No bienio , os Liberais progresistas de Espartero declararon mártires a todos eles e foron condecorados, asimismo ergueuse un monumento na súa honra en 1904, o cal se pode apreciar,actualmente, no medio da vila de Carral.

47 B cultura Festa da Reconquista Comunidade Terapéutica de Vigo Nestes tempos nos que estamos tan sensibilizados ó plurismo e a multiculturalidade, soa un pouco raro o termo Reconquista. Hoxe tén o sentido de revivir un feito histórico pasado. Queremos contarvos algo para que cando pasedes por Vigo saibades quen son os persoeiros ós que se lle adicaron rúas e prazas: Vázquez Varela,, Cachamuiña, praza de Almeida etc... Repasando un pouco a historia recordamos que Napoleón Bonaparte ( ) coa escusa de invadir Portugal e( co consentimento do Rey de España Carlos IV )invade o país e coroa a Xosé Bonaparte como novo Rei de España. No 1809 entran os franceses en Galicia, a Vigo chegan o 31 de xaneiro. Francisco Xavier Vázquez Varela é nomeado Alcalde, e Juan de Villavicencio, Gobernador, pero o mando de Vigo queda en mans do Comandante francés, Chalot. A comenzos de do mes de Marzo de 1809, Vigo preparase para expulsar ós franceses. Chegan novos líderes militares, como Pablo morillo, o Portugués Almeida, Bernardo González del valle Cachamuiña, chamado así polo nome da vila ourensá na que nacera. Morillo da a Chalot un ultimátum, se non entrega Vigo, atacará a praza. Miles de vigueses asaltan as murallas, na Porta de Gamboa, morre Carolo, un mariñeiro do Berbés. Este ano adicáronlle unha placa. En realidade é unha homenaxe a todo o pobo de Vigo simboliza a os homes e mullleres anónimos que loitaron pola liberdade da cidade e polos que seguen a loitar. Chalot réndese e entrega a praza, e os franceses son evacuados en barco como prisioneiros. Vigo foi a primeira vila europea que conseguiu vencelos, o que lle valeu gañar o título de CIDADE Fiel, Leal e Valerosa, en recoñecemento á loita pola súa liberdade. Este ano conmemorouse o 200 aniversario destes feitos. Houbo concertos, Conferencias de historiadores do extranxeiro, incluso un descendente de Napoleón, xogos para os nenos, feira con máis de 200 postos de artesanía e gastronomía, e unha feira no Museo de Castrelos. Visitamos a feira, fíxonos ilusión ver alí ó noso compañeiro RUBÉN GIL, que participaba nunca exhibición do TALLER DE CANTERÍA., tallando esculturas. Aproveitamos para facerlle unhas preguntas: COMO CHEGACHES Ó TALLER DE CANTERÍA? Por medio de Internet. Eu xa tiña traballado nun taller pero nunca tivera a oportunidade de facer escultura e 46

48 B cultura sempre tiven esa inquedanza, pero nada! vin unha boa oportunidade de aprender e sobre todo de volver a conectarme coa vida. CÓMO SE DESENROLA A TÚA ACTIVIDADE NO OBRADOIRO DE CANTERÍA? É un traballo duro, pero á vez moi gratificante. Polas mañás temos clase de cantería e aínda que a xente non o crea, con exercicios milimétricos e precisos onde o tesón e a paciencia son fundamentais. As tardes altérnanse con clase de escultura e modelado nas que xa podes dar saída á túa creatividade e imax inación tanto coa pedra como co barro. CÓMO TE SENTICHES Ó FORMAR PARTE DA FEIRA DE ARTESANÍA NA FESTA DA RECONQUISTA DE VIGO? Unha experiencia moi agradable sobre todo polo contacto coa xente, na súa maioría nenos e persoas maiores, estes últimos contaban numerosas anécdotas acerca dos canteiros de antes, ós que persoalmente considero verdadeiramente auténticos artesáns da pedra. que a escultura é algo que teño na mente, pero hoxe en día é moi difícil gañar a vida con ela. Gustaríame viaxar e traballar en restauración ou en obradoiros de cantería para adquirir a experiencia suficiente e no meu tempo libre ir facendo as miñas cousiñas. QUE CHE APORTA O ESTAR EN PROXECTO HOME E EN QUÉ CHE AXUDA O PROGRAMA? Sobre todo seguridade: Axúdame a superar as dificultades que atopo día a día e a conseguir o meu obxectivo persoal: vencer os meus medos, que eu creo que toda persoa tén en mayor ou menor grao, en definitiva sentirme libre. Penso que calquera persoa, aínda que non tivera problemas coas drogas, debería pasar por esta experiencia (P.H.) simplemente co fin do autocoñecemento e crecemento persoal. GRACIÑAS Rubén, que teñas moita sorte e que os teus soños se cumplan. QUÉ OUTRAS FACETAS DA ARTE CULTIVAS? Gustame moito o dibuxo, sobre todo o carboncillo, sempre que teño un ratiño pásame o tempo voando. Tamén me encanta a música, sobre todo a percusión e en especial a batería, de cando en vez, xuntámonos 4 amigos e pasamos a tarde facendo cancións. A CAL CHE GOSTARíA ADICARTE NO FUTURO? No futuro?... nunca se sabe. Por agora seguir aprendendo. Está claro 47

49 B cultura De hoxe, para sempre Sector Cultural Lugo Visitamos unha exposición, De hoxe para Sempre, que amosa o proceso de transformación que sofre o rexionalismo ata se corverter en nacionalismo, coincidindo estes feitos coa etapa do Rexurdimento das Letras Galegas. O nacemento do regionalismo en Galicia comeza en 1846 co fusilamento dos Mártires de Carral. Considérase un fruto do galeguismo. Daquela os provincialistas (reclamaban unha Galiza integra) implicanse no pronunciamento que fixo Solis en Lugo en 1846 con fatais represalias. A cronoloxia desde este feito (considerado o nacemento do regionalismo ) ata a transformación en nacionalismo e a seguinte : X.M. Pintos publica A Gaita Gallega tocada polo gaiteiro sendo este o primer libro editado en galego : Xantar de Conxo Foi un acto de confraternidade entre estudantes e obreiros ó que acudiron Rosalia, Pondal, e Murguia, entre outros -1863, Rosalia publica Cantares Gallegos Murguia e Brañas fan por primeira vez unha defensa do autogoberno galego en El regionalismo gallego Carré e Murguia entre outros fundan Solidaridade Gallega Fúndase en A Coruña por A.V. Ponte As Irmandades da Fala con clara vocación repromover un nacionalismo cultural. Nese mesmo da lugar á fundación das Irmandades de Ferrol, Villalba e Santiago, ésta última cunha clara tendencia política. Tamén se funda A Nosa Terra, o xornal mais importante da divulgación do nacionalismo con colaboracions cegadas de Euskadi e Cataluña Xurde o nacionalismo político organizado coa publicación en Lugo da revista Galiza-nación Tamén se fala por primeira vez de que Galiza é diferente ó resto de España, por ter unha cultura e unha lingua própia 48

50 B cultura Nace a revista Nos na que colaboran xentes de Irlanda, Catalunña, Euskadi, escribindo sobre as diferentes correntes Literarias, intelectuais e políticas, destacando Risco, Pedrayo e Castelao. Publícase na década dos 20 Céltiga, Arredor de si (Pedrayo) O Porco de pe (Risco), Ollo de vidrio (Castelao) e diversos diccionarios Créase o Seminario de Estudos Galegos polo cal a investigación universitaria ponse o servicio de Galiza. Neste mesmo ano iniciase a dictadurra de Primo de Rivera que provoca a división do nacionalismo en dúas vías: o político destacando Castelao o cultural, estando a cabeza Risco Tra-la proclamación da II República, intensificase o galeguismo coa a Fundación do PGA (Partido Galeguista) que defende a autodeterminación para Galiza Logro da aprobación dos Estatutos Autonómicos de Euskadi e Cataluña. En Xuño apróbase o Estatuto de Autonomia de Galiza pero 20 días despois, tra-lo alzamento o 17 Xullo de 1936 que dará lugar á Guerra Civil española, suspéndese, xa que comenzou a dictadura do Xeral Franco 49

51 B cultura Carrapuchiña vermella Residentes da CU de Lugo Aquela moza, inserta naquel paisaxe tranquilo, era encantadora. Chamábana, pola súa indumentaria, carrapuchiña vermella. O seu encanto físico quedou, co paso do tempo, anulado pola súa perversidade moral. As persoas do pobo non se podían explicar como, nun ser tan novo, acumulárase a crueldade, o egoísmo a mentira e moitas máis cousas que antes non tiña e que chegaron a convertela nun ser case monstruoso. Os seus pais loitaban diariamente para convencer a carrapuchiña: - Levaraslle a merenda a túa avoa? - Non! E xurdían os berros e as ameazas. Todo o que xurde cando hai consumo de drogas polo medio. Carrapuchiña tiña que atravesar todos os días, trala discusión, unha fermosa fraga, que ela vía caótica, para chegar a casa onde vivía a súa avoa. Carrapuchiña entraba na casa da avoa sen apenas saudala, deixaba a cesta da merenda e marchaba precipitadamente, levándolle os poucos cartos que tiña e sen darlle ningunha mostra de cariño. Había na fraga un lobo malvado co cal carrapuchiña fixo moi boas migas e logo comezaron a facer falcatruadas. Cando ían camiñando, atopábanse con homes e mulleres, leñadores, buscadoras de cogomelos, que sempre saían ó seu encontro cun sorriso e cunhas verbas para saudalos. Pero Carrapuchiña e o seu novo amigo, tomados pola ira, recibíannos a pedradas. Os dous, cada vez máis inconscientes, metéronse un día nunha zona onde había un malvado cazador, e o lobo, no seu día de infortunio, caeu nunha das súas trampas..., e, Carrapuchiña, asustada, sen ter nada que facer, botou a correr ata acadar a zona máis tranquila da fraga. Soa, cansada, infeliz e desesperada, estaba disposta a rematar coa súa dor, e cun pensamento perturbado, ocurríuselle saltar do último dos precipicios. Xusto cando ía saltar, chegou un dos leñadores que andaba por alí e salvouna do seu derradeiro golpe. Carrapuchiña chea de rabia mirou a aquel home e díxolle: -E ti, que queres? -Botarche unha man. 50

52 B cultura Carrapuchiña, aliviada e tamén sorprendida por esa resposta, voltoulle a preguntar: - Non, pero que queres de min? -Carrapuchiña, só quero unha cousa, que volva ó teu rostro ese encanto que ti posuías fai tempo. Carrapuchiña, chea de bágoas, rendeuse ós brazos que esa boa persoa lle tendera. Entón o leñador chamou ós seus compañeiros da fraga para acompañar e coidar a moza ata unha cabana á que todos eles chamaban PROXECTO HOME. Carrapuchiña pasou unha longa tempada naquela casa recuperando a sús vida e a felicidade, sempre axudada e apoiada por todas aquelas xentes cuxo único desexo era ver aquela mirada cristalina e alegre que facía moito que se perdera. Cinco anos despois, Carrapuchiña foi levarlle a derradeira merenda a súa avoa e a darlle un cariñoso abrazo. Mentres lle preguntaba á súa neta: -Carrapuchiña, como te fixeches unha muller? - Como?,-respostou ela,-todo grazas a esas persoas voluntariosas e con bo corazón que me levaron a voltar e coller o bo camiño para chegar ata aquí. E... o que son as cousas..., esa noite, Carrapuchiña, enfermeira diplomada, collía un avión rumbo a África para participar nunha misión como voluntaria. MIL BICOS E MIL GRAZAS, QUE TODAS SON POU- CAS!!! 51

53 B cultura Breve guía de Viveiro Juan Bastiagueiro Viveiro é a capital da Mariña Occidental. Cruzado polo río Landro, que forma unha das máis fermosas rías galegas, ten un clima temperado e chuvento. É unha vila moi viva, que vive da pesca, e cunha grande monumentalidade que nos recorda as súas raíces medievais. Son de obrigada visita as seis portas da muralla que rodeaba a vila e da que se conservan tres, e tamén a Praza Maior e o concello. No convento das Concepcionistas compiten a súa impoñente arquitectura cos saborosos doces que elaboran as monxas. Tamén está a Igrexa de Santa María do Campo, románica e a Ponte da Misericordia, que cruza a ría cos seus nove arcos. Cómpre subírmonos dando un paseíño polo monte até a ermida de San Roque, onde poderemos ver toda a ría, como darnos unha baña no quilómetro e meio da praia de Covas, de area branca e fina, aínda que algo ventosa.

54 pasatempos

55 B pasatempos Michael Jackson Gostaba do arte do Jacko?...a súa opinión nos interesa! revistabadalada@proxectohome.org

56 Aprende inglés con Michael Jackson e Badalada B pasatempos O home no espello Vou estudar dár un troco por vez primeira na vida, Vaime aquelar, non me vai facer mal, vaime prestar. Namentras viro o pescozo da miña zamarra preferida, este vento zoa no meu maxín, vexo ás crianzas brincando na rúa, sen ter abondo para comer, Quen son eu, para ficar cego? Finxindo que non vexo as súas necesidades A iñorancia dun verao, O pescozo rompido dunha garrafa, e a alma dun home que se siguen un ao outro, no ar que ti sabes, porque non teñen onde ir iso é o polo que eu quero que ti saibas Eu escomezo co home no espello, Eu pídolle que cambie o seu xeito e ningunha mensaxe podía ser máis clara se queres facer do mundo un sitio mellor, mírate a ti proprio, e aquela un troco en ti Fun unha vítima dun amor egoísta É tempo de decatarse de que hai algúns sen fogar, sen un patacón que deixar, Pero podería eu ser eu finxindo que non están sóios? Un salgueiro ben escarranchado, alguén co corazón estragado, e un soño varrido. Seguiron o vieiro do vento, porque non teñen un oco no que escomezar canda min. Man In The Mirror I m Gonna Make A Change, For Once In My Life It s Gonna Feel Real Good, Gonna Make A Difference Gonna Make It Right... As I, Turn Up The Collar On My Favourite Winter Coat This Wind Is Blowin My Mind I See The Kids In The Street, With Not Enough To Eat Who Am I, To Be Blind? Pretending Not To See Their Needs A Summer s Disregard, A Broken Bottle Top And A One Man s Soul They Follow Each Other On The Wind Ya Know Cause They Got Nowhere To Go That s Why I Want You To Know I m Starting With The Man In The Mirror I m Asking Him To Change His Ways And No Message Could Have Been Any Clearer If You Wanna Make The World A Better Place I ve Been A Victim Of A Selfish Kind Of Love It s Time That I Realize That There Are Some With No Home, Not A Nickel To Loan Could It Be Really Me, Pretending That They re Not Alone? A Willow Deeply Scarred, Somebody s Broken Heart And A Washed-Out Dream (Washed-Out Dream) They Follow The Pattern Of The Wind, Ya See Cause They Got No Place To Be That s Why I m Starting With Me (Starting With Me!)

57 B pasatempos Camiñade namentras teñades a luz, para que non vos surprendan as tebras, pois quen camiña nas tebras, non sabe onde vai (Xoán, 12, 36) Adoración de Reises, conservada nas ruínas do convento de Santo Domingo de Pontevedra Toda a Comunidade de Proxecto Home Galicia e o equipo da revista Badalada desexámosvos un feliz Nadal e que 2010 sexa o mellor dos anos da vosa familia. 56

58