Reve, Kwè, Reyisi! Yon Manyèl Planifikasyon Kolèj pou Elèv k ap Aprann Lang Anglè English Language Learners (ELL) ak fanmi yo

Transcription

1 Reve, Kwè, Reyisi! Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè Eglish Laguage Learers (ELL) ak fami yo

2 Remak

3 Etwodiksyo Etwodiksyo 4 Oryate w a sistèm lekòl Vil Nouyòk la eta yo ELL 5 Edikasyo lekòl segodè a yo kledèy 7 Kisa ki pase aprè gradyasyo 10 Preparasyo pou Kolèj/Karyè 12 Kaladriye jeeral pou plaifikasyo kolèj 16 Kolèj/Iivèsite a Etazii 18 Peye pou kolèj 22 Aktivite ak pwogram pou preparasyo Kolèj/Karyè 26 Glosè ak tèm pou koe 29 Remèsima Tiliv sa a se rezilta yo kolaborasyo apil mou a Depatma Edikasyo Departmet of Educatio (DOE). Yo remèsima espesyal pou: Pat Lo, yo asye espesyalis presipal pwogram a Biwo ELL, dèske li fè pwojè a demare; Agelica Ifate, Admiistratè achèf Biwo ELL, pou agajma li pra pou l ogmate resous pou ELL ak para yo; tout estaf Biwo ELL yo, pou ekspètiz yo ak opiyo yo; estaf Office of Postsecodary Readiess, dèske yo kreye dokima resous ki itil; ak estaf Academic Policy, dèske yo asire ke se pi bo efòmasyo a, efòmasyo ki egzak la ke yo ofri atravè tiliv sa a. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 2

4 Chè elèv ak fami: Koplima! Si w ap gade tiliv sa a, se paske w ap plaifye pwoche etap a karyè edikasyo w. Ala yo peryòd eteresa se peryòd ou pral atre lada a. Noumem a OELL ou kwè avèk tout seserite a kapasite w pou reyisi objektif ou ak pou reyalize siksè w ap chèche a. Pou ede w oryate w atravè dèye ae lekòl segodè yo, ou mote ti mayèl sa a, ki ge apil resous valab lada, takou kaladriye pou suiv ak sitwèb pou vizite. Soje ke pale plizyè lag se yo bagay pou rejwi: kolèj ak patwo ap chèche mou ki ka komiike ak travay bye a yo aviwòma global. Nou akouraje w pou pra deva osijè avi w, ak pou prepare ak pase pi lwe pase yo diplòm lekòl segodè rive kolèj ak etid siperyè. Nou vle pou ge siksè epi se pou sa ou kreye tiliv sa a. Avi ou depa sou reyisit ou. Soje ou ka toujou retoue gade a tiliv sa a epi pa jam ezite pou kotakte mou a lekòl ou yo takou koseye pedagojik la, piske Depatma Edikasyo vle wè ou ate objektif ou avèk tout fòs li. Bò chas a pousuit ou pou kolèj ak karyè! Agelica Ifate Admiistratè ekzekitif achèf, Biwo ELL NYCDOE 3 REVE, KWÈ, REYISI!

5 Etwodiksyo Nou kreye tiliv sa a pou ELL kouye 1 a, pou asye 2 ELL ak pou fami yo. Sistèm lekòl Etazii a difera avèk sistèm lekòl a apil lòt peyi, epi ou vle ede w kopra kisa pou fè pou rive gradye lekòl segodè ak apre gradyasyo. Lekòl segodè se yo peryòd epòta apil, i pou elèv ki bezwe ale a kolèj i pou sa k ap chèche prepare yo pou travay alavi. Tiliv sa a ge lada efòmasyo osijè faso pou oryate w a sistèm lekòl Vil Nouyòk la eta yo ELL, sou kodisyo pou gradye a lekòl segodè, yo kaladriye pou plaifikasyo kolèj, kosèy sou faso pou chwazi yo kolèj oswa yo iivèsite, ak plis akò. Nou espere tiliv sa a ede elèv reyalize rèv yo pou yo ge yo diplòm kolèj ak yo karyè ki ge siksè. Pou jwe plis efòmasyo osijè preparasyo pou kolèj, ou akouraje w pou ale sou paj web DOE yo: ak gov/offices/opsr/default.htm, ki ge lòt kolèj aplis ak resous pou karyè. Aplis, si w ta rakotre yo tèm ou pa koe, tapri al gade a glosè ki a fe tiliv sa a. Yo òt espesyal pou elèv k ap li tiliv sa a avèk para yo: Preparasyo pou kolèj ak karyè apre lekòl segodè made yo agajma pèsoèl k ap ede ogmate potasyèl ou omaksimòm. Ou dwe pra apratisaj ou ame epi mete w arèg avèk obligasyo lekòl segodè ak kolèj, ak delè yo. Nou akouraje w pou chèche èd sou wout ou, pa sèlma bò kote para, me tou bò kote pwofesè w, ak koseye pedagojik/kolèj ou. 1 Yo ELL se yo elèv ki bezwe sipò aplis pou l devlope lag aglè. Kodisyo sa a se rezilta egzame New York State LAB-R ak NYSESLAT ki detèmie l. 2 Yo asye ELL se yo elèv ki te a yo pwogram ELL, me ki pase egzame pou soti a pwogram la epi k ap pra kou avèk mou ki pale aglè atifatal. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 4

6 Oryate w a Nouyòk Si yo idatifye pitit ou kòm yo ELL, ou ge dwa pou chwazi you a twa pwogram ELL yo (gade pi ba a pou efòmasyo sou chak pwogram). Dapre lalwa, yo dwe bay tout ELL sèvis aglè kòm dezyèm lag Eglish as a Secod Laguage (ESL) a yo miimòm. Si w chwazi pou mete pitit ou a a yo pwogram bileg, ou ta sipoze pale avèk reprezata sat eskripsyo a oswa avèk yo koseye pedagojik ak lòt estaf pou pra rasèyma sou lekòl ki ofri pwogram sa yo. Kelkeswa pwogram ou chwazi a, pitit ou a ap resevwa mem kourikoulòm ke elèv ki pale aglè bye resevwa epi l ap resposab pou apra mem efòmasyo lòt elèv parèy li ki pa ELL ap apra. Me deskripsyo twa chwa pwogram ELL yo: Edikasyo Bileg pou Trazisyo Trasitioal Biligual Educatio (TBE) Edikasyo Pwogram TBE ge lada tout matyè debaz a lag atifatal elèv la ak a agle, epitou asèyma etasif agle kòm dezyèm lag Eglish as a Secod Laguage (ESL). Pada elèv la ap devlope metriz li a lag aglè avèk fòs koesas ak aptitid akademik li deja geye a lag atifatal li, estriksyo a lag aglè a ap vi plis epi estriksyo a lag atifatal la ap vi mwes. Edikasyo a de lag Dual Laguage (DL) Pwogram DL yo foui yo katite ta estriksyo a aglè ak yo katite ta estriksyo a lag atifatal la (egzap, payòl, chiwa, kreyòl ayisye) dapre modèl pwogram la. Yo aseye elèv lag atifatal la asam avèk elèv ki pale aglè yo faso pou tout elèv vi koe toude kilti yo epi metrize toude lag trèbye. ESL otoòm Pwogram ESL otoòm yo ofri tout asyèma lag ak matyè debaz yo a aglè atravè itilizasyo estrateji asèyma espesifik avèk sipò a lag atifatal la. Visit pou plis efòmasyo sou pwogram chwa yo. Yo òt espesyal pou para k ap li tiliv sa a avèk pitit yo: Itilize lag atifatal ou, chak jou pou made pitit ou pou di w yo bagay li apra a lekòl la, epi made yo pou yo espesifik. Epi pataje yo bagay ou apra jodia. Li epòta pou sipòte edikasyo pitit ou lè w demotre ke ou pa sispa apra dèke ou kite salklas la. 5 REVE, KWÈ, REYISI!

7 N ap prezate w Hele Samuels Yo elèv ki vii Etazii a klas 9yèm ae epi ki gradye a Brookly Iteratioal High School kòm loreya pwomosyo a Hele Samuels soje lè frè l la te depoze l deva lekòl la premye jou lekòl ete, paske yo pa t koe si fami te ge dwa atre ada bildig la. Hele di apre li fi abitye avèk wouti lekòl la epi li kòmase apra aglè, li te sati ke aptitid li pou tade te pi solid pase aptitid li pou pale. Me avèk ta, gras avèk bo atitid li ak sipò pwofesè l, li kòmase sati li vi pi kofida. Li eksplike, [Pwofesè m yo] pa t bam repos yo, me yo te ede m jwe repos yo. Dok se kosa mwe vi ja mwe ye a.... Apre Hele fi gradye a tèt pwomosyo li a a Brookly Iteratioal High School a otò 2012, li te ale a Triity College. Fè ki eterasa osijè ELL a Vil Nouyòk 41% a elèv ki a lekòl leta Vil Nouyòk soti a yo kay kote yo pale yo lòt lag ki pa aglè. Pada ae lekòl la, 14.4% elèv lekòl leta (yo total 150,053) te ELL. Elèv ELL ki vi kopeta a lag aglè (sa vle di asye ELL) gradye a yo to ki pi wo pase elèv ki a popilasyo elèv jeeral. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 6

8 Edikasyo lekòl segodè a yo kledèy Lekòl segodè a Etazii ge kat ae etid, li kòmase a klas 9yèm ae jiska lè w fii klas 12yèm ae. Pou pase mote ale a klas ki pi wo a, yo elèv dwe resevwa "kredi" lè li pase kou ki a kèk sijè domè (aglè, syas, matematik, etc.). Elèv dwe pase tou egzame Regets a sijè domè espesifik pada y ap avase a kou yo. Ou ka suiv pwogrè pitit ou pou wè a ki ivo li ye avèk obligasyo sa yo lè w gade relveòt lekòl segodè li, ke ou ka jwe 24 sou 24 atravè Sistèm Iovasyo pou Rapòte Pwogrè Elèv Depatma Edikasyo ( Kodisyo pou gradye a lekòl segodè: Kredi 3 Elèv dwe fii 44 kredi kou a sijè domè espesifik epi pase egzame Regets eta Nouyòk pou yo gradye lekòl segodè. Egzame Regets se egzame estada ke tout elèv lekòl leta eta Nouyòk dwe pra ava yo gradye lekòl segodè. Chak egzame kosatre sou yo sijè domè a patikilye (aglè, syas, matematik, etc.). Elèv kapab pra yo Diplòm Regets, oswa yo Diplòm Regets Avase dapre kou ak egzame yo pra. Elèv ki ge adikap kapab pra tou yo diplòm lokal. Ale sou sit wèb DOE pou plis efòmasyo sou kodisyo pou gradye: Matyè Diplòm Regets Diplòm Regets Avase Agle 8 kredi 8 kredi Syas sosyal Matematik Syas 8 kredi ki divize kosa: 4 a istwa jeeral 2 a istwa 1 a gouvèma 1 a ekoomi 6 kredi 6 kredi ki divize kosa: Omwe 2 kredi a syas byoloji Omwe 2 kredi a syas fizik Lòt lag ki pa aglè Laguages 2 kredi 6 kredi Other Tha Eglish (LOTE) Art vizyèl, Mizik, Das, ak/oswa Teyat 2 kredi 2 kredi Edikasyo fizik 4 kredi 4 kredi Sate 1 kredi 1 kredi Kou ochwa 3 kredi 3 kredi 3 Doe sa a motre òm DOE a moma piblikasyo tiliv sa a a Preta kredi ki divize kosa: 4 a istwa jeeral 2 a istwa 1 a gouvèma 1 a ekoomi 6 kredi ki divize kosa: Omwe 2 kredi a syas byoloji Omwe 2 kredi a syas fizik 7 REVE, KWÈ, REYISI!

9 Kredi pou kou ou te pra adeyò Etazii Para, si pitit ou t ale lekòl a peyi a a 9yèm, 10yèm, 11yèm ae oswa 12yèm ae, ou sipoze motre yo koseye pedagojik lekòl segodè kaè li. Yo ka trasfere kèk kou pou kredi a sistèm lekòl Vil Nouyòk la; sa ap pèmèt yo mete pitit ou a a ivo klas ki apwppriye a. Kodisyo pou gradye a lekòl segodè: Egzame Aplis kredi elèv ge pou pra, tout elèv dwe pase sek egzame Regets avèk yo òt 65 pou pi piti pou yo ka resevwa diplòm lekòl segodè yo. Yo bay apil egzame Regets a lag chiwa, kreyòl ayisye, koreye, ris, ak payòl. Elèv ki pase egzame aplis a matematik, syas, ak a yo lag ki pa aglè (LOTE) kapab resevwa yo Diplòm Regets Avase. Pou plis efòmasyo sou kodisyo egzame pou elèv ki ge adikap, ale sou sit wèb DOE a: Gade kat pi ba a pou plis efòmasyo sou egzame Regets espesifik ki obligatwa pou elèv lekòl segodè. Matyè Diplòm Regets Diplòm Regets Avase Agle Egzame kopozisyo aglè Regets Egzame kopozisyo aglè Regets Syas sosyal Egzame Regets Istwa Jeeral AK Egzame Regets Istwa ak Gouvèma Etazii Egzame Regets Istwa Jeeral AK Egzame Regets Istwa ak Gouvèma Etazii Matematik Syas Lòt lag ki pa aglè Laguages Other Tha Eglish (LOTE) You a sijè sa yo: Egzame Regets: Aljèb etegre Itegrated Algebra Jewometri Aljèb 2 / Trigoometri You a sijè sa yo: Egzame Syas Regets Livig Eviromet Jewoloji Chimi Fizik Ou pa ge pou pra egzame You a sijè sa yo: Egzame Regets: Aljèb etegre Itegrated Algebra Jewometri Aljèb 2 / Trigoometri Egzame Regets Livig Eviromet (Byoloji): AK You a sijè sa yo Jewoloji Chimi Fizik Egzame LOTE Vil Nouyòk Ou ka jwe lòt resous osijè egzame Regets ak lòt egzame lè w ale a ak Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 8

10 Li ka pa twò ta pou gradye Si w se yo elèv ki ge laj at 15 a 21 ae ki ge mwes kredi ou ta sipoze geye, li pa twò ta pou gradye. Vil Nouyòk ge apil lekòl ak pwogram pou ede w repra cheme pou gradyasyo ak prepare w pou lavi apre lekòl segodè, kit w ale a kolèj, kit w ale travay, oswa w ale a yo pwogram fòmasyo. Lekòl Trasfè - Elèv ki ge laj at 15 a 21 ae, ki deja fii yo ae lekòl segodè, elijib pou yo atre a yo lekòl trasfè. Laj miimòm ak katite kredi yo made pou admisyo varye dapre lekòl la. Elèv yo ale lekòl pada lajoue pou yo pra yo diplòm lekòl segodè. Yo kosèy pou para: Koesas bileg pitit ou ap ba li avataj a mache travay la alvi. Li epòta pou ede ak akouraje pitit ou kebe kopetas li a lag atifatal li. Sat Borough pou Jè Adilt Elèv ki ge laj at 17.5 ak 21 ae, ki a 5yèm ae lekòl segodè yo epi ki ge omwe 17 kredi, elijib pou yo atre a yo Sat Borough pou Jè Adilt Youg Adult Borough Ceter (YABC). Elèv ale lekòlta a apremidi oswa aswè pou yo pra yo diplòm lekòl segodè. Pwogram Devlòpma Edikasyo Jeeral Geeral Educatioal Developmet GED Elèv ki ge laj at 18 a 21 ae kapab atre a yo pwogram GED Pus. Elèv ka jwe yo pwogram ki ofri kou tout joue oswa a apremidi, epi yo ka ale lekòl ataple oswa atapasyèl pou yo kapab pra yo diplòm GED. N ap rezate w Berie St. Pierre Aprè yo gwo trablematè fi ravaje vil atal li li rekòmase a zewo a Vil Nouyòk Lè yo trablematè ki ge fòs 7.0 frape Ayiti peyi atal Berie St. Pierre a 2010, lavi li te vire tèt aba. De semè apre, a laj 14 ae, sa oke eksperyas a pale aglè, ak kèk a bagay li te geye sèlma, Berie te oblije kite lakay li epi vii asam avèk gra sè li a Etazii. Li rete avèk matat li a Quees, kote limem avèk sè li a ale lekòl a Humaities ad the Arts High School (HAHS). Pada Berie a HAHS, li etidye di pou metrize lag aglè a. Li di Mwe te kapab apra lag aglè vit kosa, gras avèk èd pwofesè mwe yo,. Yo te akadre mwe epi yo te pasya avèk mwe. Se avèk sipò yo ke mwe te kapab pase egzame Regets aglè a premye fwa mwe pra l la mem. A reyalite, Berie te pase tout Regets obligatwa li yo a de ae sèlma. Berie soje fami li apil papa li a Ayiti me yo te sèvi kòm pi gwo sous motivasyo l. Berie di Mwe pa t vle fè para mwe desi yo te kote sou mwe. Mwe te koe mwe sipoze sèvi kòm egzap pou ti frè mwe yo. Mwe te oblije brav epi motre yo ke tout bagay posib. Pèseveras Berie ak faso li travay di te ede l pra yo diplòm. Kouye a li a Nassau Commuity College kote l ap etidye Syas Kopitè. Pou w ka jwe yo lis koplè opsyo pou elèv ki te rete dèyè, ale a 9 REVE, KWÈ, REYISI!

11 Kisa ki pase aprè gradyasyo? Apil fami vii Etazii dèyè yo pi bo edikasyo pou pitit yo. Li epòta pou soje ke edikasyo yo timou pa fii a lekòl sefodè li kotiye a edikasyo apresegodè. Edikasyo apresegodè se apratisaj ki fèt a estitisyo kote elèv kapab pra yo diplòm akademik oswa pwofesyoèl, kit se a kolèj, iivèsite oswa lekòl pwofesyoè 5. Na tiliv sa a, ap kosatre sou efòmasyo elèv bezwe pou ede yo atre a kolèj oswa iivèsite. Poukisa yo edikasyo kolèj epòta? Yo edikasyo kolèj foui elèv kopetas esasyèl yo bezwe pou yo a a mezi pou fè kokiras a yo ekoomi global. Ge apil bo rezo pou ale a kolèj. Me rezo ki pi koura yo: (1) Ou ge sekirite fiasye alavi (2) Ou ge libète ak fleksiblite a karyè (3) OU jwe avati ak ka leve defi Ou rakotre mou èf ak fè koeksyo Edikasyo Peye Chif biwo resasma U.S Cesus Bureau sa yo pou 2009 kopare kòb yo mou atre a mwayè pa ae avèk katite ae li pase lekòl: Pa t fii lekòl segodè = $18,432 Gradye lekòl segodè = $26,776 A le a kolèj pada yo bout ta oswa pra yo diplòm kolèj deza = $31,906 Posede yo diplòm lekòl katra = $47,510 Posede yo diplòm ivo avase = $62,313 Avèk ta, yo mou ki gradye a kolèj kapab reyalize de fwa kòb yo mou ki pa t fii lekòl segodè. 5 Na tiliv sa a, w ap wè ke ou itilize tèm "kolèj" ak "iivèsite" sa diferas, a jeeral, tèm sa yo vle di mem bagay Etazii. Yo lekòl pwofesyoèl difera, se yo estitisyo ki aseye koesas ki ge rapò a yo djòb oswa karyè espesifik (takou tekoloji jesyo etablisma oswa etid paralegal). Ou ka jwe aksè doe resasma Etazii a // Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 10

12 Sa pitit ou bezwe fè pada lekòl segodè pou prepare pou kolèj Lè w ap aplike pou kolèj, lekòl ap gade mwayè jeeral grade poit average (GPA) pitit ou a pada premye twa ae lekòl segodè yo. Li epòta pou pitit ou a rete kosatre epi fii tout travay yo bali pou l demotre abilite l pou l travay bye a tout sijè. Akouraje pitit ou a pou l pra kou ki djam, takou kou oè ak kou avase ivo kolèj Advaced Placemet AP: Kou difisil sa yo kapab motre aja admisyo a ke pitit ou a prepare travay difisil kolèj. Made pitit ou a pou patispe a aktivite aplis ki pa a kourikoulòm debaz la, takou patisipe a yo club lekòl la oswa fè volotè a yo ògaizasyo komiotè. Aktivite sa yo ap ede pitit ou apra osijè komiikasyo ak resposablite sivik, epitou yo ka pèmèt yo kolèj kopra pi bye vizyo pitit ou a ak abilite l. Sa epòta a patikilye pou elèv ki fèk atre a peyi a, piske y ap apra pi plis osijè lag aglè ak kilti amerike a lè yo etegre yo pami lòt. Koesas de lag vle di aptitid pou karyè ak pou travay akademik Eske w koe ke lè de mou ge mem kalifikasyo, mou ki pale de lag oswa plis la ge plis chas pou jwe yo djòb pase mou ki pale yo sèl lag la? Domè pwofesyoèl ki komiike avèk ekoomi global la, takou medsi ak sekirite asyoal, bezwe mam pèspèl ki koe yo lòt lag aplis. 6 Yo GPA se yo imewo ki motre ivo pitit ou a ap travay a tout kou li yo: GPA ki pi ba yo elèv kapab geye se 0.0, me GPA pi wo (sa klas oè ak kou AP) se REVE, KWÈ, REYISI!

13 Preparasyo pou Kolèj/Karyè Timou fami imigra kapab se premye a fami yo ki ge opòtiite pou ale a kolèj. Se yo bagay ki eteresa, me se pou soje ke gradyasyo a lekòl segodè pa garati siksè a kolèj. Elèv bezwe prepare pou kou difisil a kolèj yo. Kisa sa vle di pou demotre kopòtma akademik? Elèv dwe geye yo etik travay solid pou yo prè pou kolèj. Elèv ki travay bye a kolèj, se elèv ki kebe yo atitid pozitif osijè defi lekòl ka poze, devlope abitid etid ki reflekte travay kou a made, epi itilize resous a campus la takou pwofesè ak koseye lè yo bezwe èd. Preparasyo pou bagay sa a kòmase plizyè ae ava yo aksepte yo mou a kolèj. Para jwe yo wòl epòta pou fòme atitid, kwayas ak atat pitit yo osijè valè ak epòtas edikasyo. Gesyo ta ak aptitid pou etidye se zouti ògaizasyo ki sipoze ede elèv devlope siksè akademik pada tout ae lekòl segodè yo ak apre: Gesyo ta Aptitid pou etidye Fè lis bagay ou ge pou fè. Itilize yo ajada pou ekri devwa ak lè pou remèt yo. Plaifye pou pra ti pòz lè w ap etidye. Dòmi bye ak maje bye. Kòmase devwa pi vit posib. Fikse objektif akademik ak objektif pèsoèl. Pra òt epi fè rezime pwe esasyèl yo mem jou leso yo. Kreye ak ògaize yo yo aviwòma apè pou etidye. Pa pè poze kesyo. Itilize gwoup etid. Teste tèt ou sou sa ou apra la. Fè tout devwa epi prepare pou egzame bye ava. Espesifik pou para: Ale a reyiyo para ak a reyiyo PTA. Espesifik pou para: Itilize sit wèb DOE, asam avèk sous/lik w ap jwe a fe tiliv sa a, pou apra plis sou kòma ou ka ede pitit ou Aviwòma kay la sipoze ede pratik etid sa yo. Para sipoze akouraje pitit yo pou devlope bo kopòtma akademik epi ede yo toue kopòtma sa yo kòm abitid. Fami sipoze pale regilyèma sou epòtas pou mou ale a kolèj, epi fè pla pou rive la. Pou plis efòmasyo oswa kosèy sou faso ou ka ede pitit ou, li gid New York Urba League la ke yo pibliye a: Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 12

14 Kisa kolèj ap chèche? Byeke apil para ta reeme pitit yo ale a kolèj, yo ka pa koe kisa pou yo fè pou yo rive la. Seksyo pi a foui efòmasyo sou sa ou bezwe geye pou aplike a kolèj, asam avèk tip kolèj elèv ka ale. Chak lekòl ka made aplika efòmasyo aplis (siplema); kèk siplema obligatwa, ge kèk ki ochwa. Preparasyo akademik Relveòt: Yo relveòt se yo dokima ki geye tout kou elèv la pra, kilè li pra yo, kiyès ki te pwofesè l, ak òt elèv la fè. Kolèj eterese a kou elèv la pra, asam avèk òt li fè. Soje ke yo relveòt ki motre pwogrè akademik ki kosista se yo plis! Nòt a 12yèm ae: Byeke kolèj aksepte elèv dapre relveòt 9yèm ae rive 11yèm ae, kolèj gade pèfòmas elèv pada klas 12yèm ae trè pre. Kolèj kapab chaje lide yo apre yo fi aksepte yo elèv si òt elèv la desa apil a 12yèm ae. Egzame leta: SAT se yo egzame leta pi fò kolèj aksepte. Yo ofri SAT a sèt fwa pa ae; se College Board, yo ògaizasyo Etazii ki pa la pou fè pwofi ki mèt egzame a, ki pibliye l ak ki devlope l. Lekòl leta Vil Nouyòk ofri elèv 11yèm ae pratik gratis pou egzame a, takou Pratik SAT ( PSAT ). Pale avèk yo koseye pedagojik lekòl la pou koe kilè y ap bay PSAT a a zò ou a. Yo lòt egzame leta se egzame ACT. Mem ja avèk SAT a, yo ofri ACT a a tout peyi a, epi kolèj itilize l kòm yo zouti pou evalye aplikasyo elèv. Souva yo made elèv pou pra SAT I Reasoig Test oswa ACT plus Writig. Kèk kolèj kapab made elèv pou pra egzame a a kèk sijè SAT II Subject Tests pou demotre fòs yo a domè sijè a. Egzame sa yo pa epòta sèlma pou admèt ou a kolèj, me yo epòta tou pou resevwa bous merit. Lè yo elèv pra egzame sa yo, sa ka ede l demotre kopetas li a lag aglè. Pa egzap, pou Iivèsite Vil Nouyòk City Uiversity of New York (CUNY), yo òt 480 oswa plis pou SAT I verbal, yo òt 480 oswa plis pou critical readig, oswa yo òt 20 oswa plis pou ACT Eglish ase pou yo elèv demotre kopetas li a lag aglè. Demotre kopetas a lag aglè Elèv Pa bliye pou poze koseye lekòl segodè a oswa aja admisyo lekòl w ap aplike lada yo kesyo sou kisa chak aplikasyo made espesifikma. Kolèj vle asire ke elèv yo pare pou travay ivo kolèj, epi kopetas a lag aglè se you a bagay epòta yo gade a kalifikasyo yo aplika. Me kèk bagay ou kapab itilize pou motre kopetas ou a lag aglè: Travay kou yo: Pou ELL gradye a lekòl segodè, yo dwe ge 8 kredi aglè, sa ka ge lada kou ESL. Egzame New York State Eglish as a Secod Laguage Achievemet Test (NYSESLAT): Pada preta chak ae lekòl,ell a klas matèèl rive 12yèm ae pra egzame reyalizasyo aglè kòm dezyèm lag New York State Eglish as a Secod Laguage Achievemet Test (NYSESLAT) ki fèt pou mezire devlòpma 13 REVE, KWÈ, REYISI!

15 lagaj. Pase egzame sa a se yo faso pou demotre kopetas ou a lag aglè. Egzame kopozisyo aglè Regets NYS: Pou yo elèv pase egzame sa a, li dwe pra yo òt 65 oswa plis. Me kèk kolèj, pami yo CUNY, made pou elèv fè òt 75 oswa plis pou demotre kopetas yo a lag aglè. SAT 1: Yo òt 480 oswa plis pou SAT Critical Readig kapab demotre kopetas a lag aglè. TOEFL: Kolèj ka made imigra ki fèk atre a peyi a pou yo pra egzame Aglè kòm lag etraje Test of Eglish as a Foreig Laguage (TOEFL). Yo bay egzame sa a a tout peyi a; li evalye abilite elèv pou kopra ak itilize lag aglè a a yo aviwòma akademik. Egzame lekòl edividyèl: Aplis egzame Regets ak TOEFL, lekòl ka bay ELL egzame admisyo edividyèl oswa yo ka mete yo a kou ratrapaj. Pa egzap, aplika a Iivèsite Eta Nouyòk State Uiversity of New York (SUNY) ki pa rapli kodisyo kopetas a lag aglè a atravè egzame, kapab jwe "akseptas sou kodisyo" a kèk campus SUNY; elèv sa yo dwe pase yo kou kopetas-aglè pada premye ae kolèj yo pou yo kapab rete a kolèj la. Aplika ki kalifye acuny ki pa demotre miimòm kopetas a tout domè sijè yo kapab eskri a pwogram Uiversity Skills Immersio Program (USIP), Witer Immersio Program, oswa pwogram Prelude to Success, pou yo kapab vi pare pou kolèj sou pwe akademik. Kodisyo legal Sitwaye amerike oswa rezida legal: Y ap made elèv pou foui prèv sitwayète (avèk paspò) ak/oswa pwouv rezidas (avèk kat rezidas oswa gree card) lè y ap aplike pou kolèj. Elèv sa papye: Elèv ki pa ge papye kapab aplike pou kolèj. Règlema lekòl sou dokima ki obligatwa varye; kèk kolèj pa made aplika pou ge imewo sosyal, pada ge kèk lòt ki pèmèt aplika kite repos sou "kodisyo imigra"a vid. Aplis, takou ou pral pale sou sa a seksyo èd fiasye tiliv sa a, elèv sa papye a Nouyòk kapab elijib pou frè eskolè a pri mou ki abite a eta a a kolèj eta ap jere, sa ki ka dimiye fado pri lekòl i pou aplika a i pou fami li. Pa egzap, Hispaic Outlook Scholarship Fud ofri elèv sa papye bous. Karakteristik ak kalite pèsoèl pozitif Disètasyo: Pifò aplikasyo kolèj made pou elèv remèt yo disètasyoki baze sou eksperyas oswa mou ki efluyase yo, oswa sou pwòp tala yo ak sa ki eterese yo. Disètasyo sa a se yo opòtiite pou elèv la pou demotre abilite l ak pasyo. Elèv ka ekri osijè vwayaj, patisipasyo yo a club, oswa eksperyas iik yo te geye kòm yo ELL. Apil lekòl made elèv tou pou ekri lòt disètasyo - petèt pou eksplike pou kisa yo ta reme ale a kolèj sa a, oswa pou yo repo kesyo espesifik yo made yo sou tèt yo. Pou chak disètasyo, aplika yo dwe ekri pwòp mo yo epi repo tout kesyo yo poze a disètasyo a. Aktivite aplis ki pa a kourikoulòm debaz la: Kolèj ki ge plis prestijeterese a plis pase akademik epi yo bezwe elèv ki ge pou ofri yo bagay a komiote yo a. Vil Nouyòk ofri yo pakèt opòtiite pou dekouvri ouvo bagay ki eterese w ak karyè posib. Ale a paj wèb New York City Departmet of Youth ad Commuity Service pou efòmasyo sou ka kopitè, pwogram syas ak art pèfòmas, oswa epòt lòt bagay ki ka eterese w: Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 14

16 Yo eterè a kolèj Kolèj reme wè ke aplika eterese a campus yo, elèv yo ak pwofesè yo. Ou ka motre ou eterese a yo kolèj a divès faso: al vizite kolèj sa a rakotre reprezata kolèj epi bay rakot la suivi ale a ope house kolèj la mete w sou lis pou yo voye lèt pou ou; zami kolèj la sou Facebook, oswa suiv lekòl la a Twitter pra etèvyou yo aja admisyo oswa asye elèv lekòl la Para : Akouraje pitit ou pou itilize ta vakas ete l ak ta li ge lib pada ae lekòl la bye pou patisipe a opòtiite pou fè volotè, espò, club a lekòl, djòb, estaj, etc. Elèv: Kòm aplika li epòta pou motre ou ge fòs apa fòs akademik. Para : Ge liv ak resous sou etèèt pou ede yo ekri disètasyo yo. Li epòta pou yo jwe akourajma pada pwosesis ekri disètasyo yo! 15 REVE, KWÈ, REYISI!

17 Kaladriye jeeral pou plaifikasyo kolèj Jwe admisyo a yo kolèj Etazii fèt atravè yo pwosedi aplikasyo. Aja admisyo kolèj gade chak aplikasyo epi evalye relveòt yo elèv, òt li pra a egzame leta yo, disètasyo yo, ak materyèl siplematè yo. Preparasyo pou kolèj kapab fatiga apil pou para ak elèv. Soje ke koseye pedagojik se pi gwo resous edividyèl lè w ap pale osijè preparasyo. Para ak elèv sipoze pra deva pou made koseye a efòmasyo; pa ezite pou pra radevou avèk yo ava ou poste aplikasyo yo. Me kèk kesyo epòta li ta bo pou poze lè w rakotre avèk yo koseye: (1) Kiyès ki resposab pou voye aplikasyo yo a kolèj yo, elèv yo oswa lekòl la? (2) Ki difera delè ki geye pou aplikasyo kolèj? (3) Kobye kòb chak aplikasyo koute? N ap prezate w Elizabeth Caela Asye ELL ki rive pra yo Metriz a Duke Uiversity Lè Elizabeth Caela diplome avèk yo metriz a Duke Uiversity a 2012, dlo soti a je mama l. Elizabeth fèt a Brookly kote li te rete a yo kay ki pale payòl. Li kòmase lekòl kòm yo ELL. Apre li kite pwogram ESL PS 94 la a klas 1ye ae, li atre a klas òmal me li te sati l poukot li epi li t ap debat. Pou ede Elizabeth reyisi sou pla akademik, mama l akouraje mee zami ki pale aglè lakay la pou etidye avèk li. Elizabeth soje mama l toujou esiste sou epòtas edikasyo (mama Elizabeth te ko motre l zapoud li ge a me li lè li ratre lakay li apre yo joue travay a yo faktori). Elizabeth te detèmie pou ale a yo kolèj ki ge prestij epi li kòmase fè yo pakèt rechèch ak travay preparasyo. Li pra kou avase pou kolèj (A.P.) epi etidye pada plizyè èdta chak jou pou egzame SAT a. Avèk èd pwofesè ak zami, li reekri deklarasyo pèsoèl pou aplikasyo kolèj li plis pase 30 fwa. Kòm rezilta detèmiasyo ak travay di Elizabeth, yo te aksepte li a Duke Uiversity kote li te resevwa yo bousetid (baze sou bezwe)koplè. Na kolèj, Elizabeth apra ke li potko fi travay di. Na Duke, li kotiye devwe ta li ak eèji li pou etid li, li pra avataj sat teks iivèsite a epi li made pwofesè pou èd aplis. Li rive a Dea List la epi li pra yo metriz a Duke. Elizabeth se yo New York City Coro Fellow kouye a. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 16

18 Elèv, me kèk sijesyo sou kòma pou abòde ak plaifye pwosesis aplikasyo a: 9yèm ae (Freshma) 10yèm ae (SOPHMORE) 11yèm ae (JUNIOR) 12yèm ae (SENIOR) Kaladriye jeeral pou plaifikasyo kolèj Prezate w bay koseye pedagojik la epi di eterè w pou ale a kolèj. Pra egzame pratik SAT a (PSAT) a Oktòb (li gratis pou elèv Vil Nouyòk). Pale avèk yo koseye pedagojik sou ki etap ou dwe pra pou ge yo so Biliteracy Seal sou diplòm ou. Septam/Oktòb: Rakotre avèk koseye pedagojik la pou pale sou pwosesis kolèj. Javye, me, oswa je Pra SAT a oswa ACT a. Me: Made de pwofesè (difera sijè domè) ke ou ge bo relasyo avèk yo pou ekri yo lèt rekòmadasyo kolèj pou ou. Made yo koseye pedagojik pou ekri yo lèt rekòmadasyo koseye a pou ou. Me: Pra egzame Advaced Placemet (AP), si yo bay kou AP. Preta: Pra egzame SAT a si sa esesè. Tout ta: Vizite kolèj pada ae lekòl la oswa pada ete a si l posib, para dwe ale tou. Otò: Pra SAT oswa ACT yo dezyèm fwa. Kolèj ap pra pi gwo òt ou fè yo a chak seksyo atravè toude egzame yo. Septam: Rakotre avèk koseye pedagojik ou a. Septam: Tcheke kisa kolèj ou eterese lada yo a made. Chak aplikasyo kapab koute $20-$100. Made efòmasyo sou egzapsyo frè (elimiasyo tout oswa kèk a frè yo). Tout ta: Fè rechèch epi aplike pou bousdetid epi poze kesyo sou prè laja ak ti eterè (pa jam pase ke yo lekòl twò chè pou ale lada). Novam: Soumèt aplikasyo pou early actio/decisio. Tout ta: Tcheke pou wè si kolèj resevwa tout dokima ou voye; pou sa ou ka rele biwo admisyo lekòl la a telefò (soje pou pwofesyoèl), Desam: Resevwa repos lekòl early actio/decisio school yo. Javye: Rapli fòm FAFSA (yo dokima fiasye ou pral ekplike a seksyo èd fiasye a) avèk fòm taks resposab ou ak elèv la. Mas/ Avril: Resevwa desizyo admisyo. Me: Elèv dwe aksepte yo kolèj sèlma epi para dwe depoze yo avalwa (elèv ka kotribye avèk kòb yo fè a travay aprelekòl oswa pada ete). Pou plis efòmasyo osijè etap espesifik elèv ka pra pou prepare yo pou kolèj, ale a tèks DOE Expect Success: Tout pada ae lekòl segodè w devlope bo abitid pou etidye fè bo òt pra kou ki solid Patisipe a espò, club, ak/oswa aktivite sèvis komiotè fè eksepyas sa ki eterese w pra ta reflechi sou sa w vle apra Pra efòmasyo sou kolèj ak iivèsite sere kòb pou aplikasyo kolèj ak egzame, ak pou lòt depas ki mache avèk yo 17 REVE, KWÈ, REYISI!

19 Kolèj/Iivèsite a Etazii Ge dèmilye kolèj ak iivèsite a Etazii; jwe sa ki bo pou ou a pra ta ak efò, epi sa ka fatiga apil, espesyalma lè sistèm edikasyo siperyè a difera avèk sa ou te koe a peyi w. Seksyo sa a bay efòmasyo sou difera tip kolèj ak iivèsite a Etazii pou ede w rive pra you dezisyo reflechi sou edikasyo kolèj ou. Kolèj ak iivèsite piblik ak pirive: Ki diferas ki geye? Premye diferas at kolèj piblik ak prive se kòma yo jwe fiasma. Laja taks eta a ede sipòte kolèj piblik, do frè eskolè a pi ba pou elèv ki rete a eta kote kolèj la ye a. Pou rezo sa a, li pi bo mache pou mou Nouyòk ale a lekòl piblik takou Brookly College oswa SUNY Bighamto, ki a Nouyòk. Yo mou Nouyòk ki ale a lekòl piblik ki pa a eta Nouyòk (kit li a New Jersey, takou Rutgers, oswa a North Carolia, takou Uiversity of North Carolia) ap peye pi gwo frè eskolè pase elèv ki a eta sa a. Kolèj prive, takou Vassar College ak New York Uiversity, jwe fiasma yo a frè eskolè elèv ak kotribisyo asye elèv, sa ki fè frè yo jeralma pi chè pase frè kolèj piblik. Sepada, kèk kolèj prive ge opòtiite gwo sibvasyo ak bous pou ede elèv dimiye pri lekòl la. Pwogram deza ak pwogram katra: Ki diferas ki geye? Elèv ki atre a pwogram kolèj udergraduate kapab ge de tip diplòm. yo diplòm asosye associate degree ak yo diplòm bakaloreya bachelor s degree. Lè ou gradye a kolèj deza (souva yo rele yo kolèj komiotè), elèv resevwa associate degrees. Ja o a di li a, pou gradye a kolèj deza made omwe deza etid apleta; kèk elèv ap bezwe plis ta si yo oblije pra kou ratrapaj oswa si se atapasyèl sèlma yo ka ale lekòl. Lè yo fi gradye, apil elèv deside trasfere a yo kolèj katra. Frè eskolè jeeralma pi ba a yo kolèj komiotè ke a yo kolèk katra. Lè elèv gradye a yo kolèj katra, yo resevwa yo bachelor s degrees. Pou fii katite kou yo made a yo kolèj katra oswa iivèsite jeeralma pra kat ae. Mem ja avèk kolèj deza, lekòl sa yo ka gwo, yo ka piti. Cooper Uio a Mahatta apeprè sèlma 900 elèv aloske Quees College a Flushig, Quees, ge plis pase 18,000 elèv. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 18

20 Efòmasyo epòta pou elèv ki gradye a lekòl leta Vil Nouyòk Ge yo pakèt kolèj ak iivèsite piblik a Nouyòk. Elèv ki rete a eta a elijib pou frè eskolè pi ba a tout kolèj ki a sistèm SUNY ak CUNY yo: The State Uiversity of New York (SUNY): SUNY se pi gwo sistèm edikasyo siperyè eta koplè a peyi a. Li ge 64 kolèj atravè eta Nouyòk, pami yo i kolèj deza, i kolèj katra. The City Uiversity of New York (CUNY): Avèk 23 kolèj atravè Vil Nouyòk, sistèm CUNY a ofri yo pakèt chwa pou elèv ki vle pousuiv etid kolèj yo tou pre lakay yo. Lè w ale a CUNY, o sèlma frè eskolè a pi ba, me elèv ge opòtiite pou ekoomize a depas pou yo viv tou. Resous k ap ede w fè rechèch pou chwazi kolèj Yo koseye pedagojik se jeeralma mou pou ale kote l a lekòl la ki pou foui w efòmasyo, ekri lèt rekòmadasyo, ak apile dokima lekòl pou voye a kolèj: Se toujou yo bo ide pou plaifye yo reyiyo avèk koseye pedagojik la pou pale sou opsyo kolèj. Ou ka jwe tou kòmatè sou kolèj ak iivèsite a liv takou Fiske Guide to Colleges, Priceto Review, ak Admissio Matters. Ou ka jwe efòmasyo ki pi resa osijè pwosedi aplikasyo kolèj, delè ak sa chak kolèj made a pwòp sitwèb kolèj la ( oswa pa egzap). Aplis, College Board, yo ògaizasyo ki agaje l pou preparasyo pou kolèj, ge yo pakèt efòmasyo ki ge rapò avèk kolèj (gade Ale a fwa kolèj ak vizite campus kolèj ap ede i elèv i para rasable efòmasyo osijè estitisyo yo. Pada vizit campus yo, pra avataj opòtiite sa a pou rakotre avèk koseye admisyo, pwofesè, ak elèv. Avèk tout opsyo sa yo, kòma pou deside kibò pou voye aplikasyo? Chwazi yo kolèj ki mache avèk bezwe fami w made pou evalye yo pakèt faktè. Fami sipoze geye yo kovèsasyo oèt sou tout faktè ki ka afekte desizyo pou aplike pou kolèj. Pami faktè sa yo geye: sa ki eterese elèv la sou pwe akademik ak fòs li aviwòma sosyal ak kiltirèl k ap pi bo pou pitit ou a epi k ap ede l apra pi bye kòma fami w kapab jere frè kolèj ak lòt depas sou pla fias PARAN Dèke pitit ou a kòmase plaifye pou aplike pou kolèj, ou sipoze travay asam asam avèk li. Li tiliv sa a se yo pa a bo direksyo a! 19 REVE, KWÈ, REYISI!

21 Pwosesis seleksyo: kolèj rèv ou, kolèj ou vize, kolèj ou mete a rezèv Lis kolèj yo elèv sipoze geye kolèj rèv li, kolèj li vize, kolèj li pa ta ge pwoblèm pou ale. Kolèj rèv Yo kolèj rèv dream oswa reach se you kote yo elèv vle ale toutbo, me kote ge yo chas tou piti pou yo aksepte l lada. Lekòl ki pi difisil pou atre lada yo ap toujou kolèj "rèv" kèlkeswa fòs akademik yo elèv. Kolèj vize Yo kolèj vize target se you yo elèv ge plis chas pou yo aksepte l lada epi kote li p ap ge pwoblèm sou pla akademik, sosyal, ak sou lòt pla. Kolèj a Yo kolèj sou rezèv safety se lekòl kote yo ta sipoze admèt yo elèv depi li aplike. Yo kolèj safety se you tou fami elèv la kapab rive peye. rezèv N ap prezate w Nevres Buljubasic Premye mou a fami li ki ale a kolèj Pada gè a Bosi a, papa Nevres Buljubasic te blese, sa ki fè fami a oblije kite peyi atal yo lè li te ge laj 15 ae. Nevres di Nou vii isit sa sekòb, sa zami, me ou soti a sitiyasyo a paske para ou te vle toutbo ke ou reyisi ak jwe yo pi bo edikasyo. Na yo premye ta, Nevres te ge difikilte pou l apra aglè ak adapte avèk ouvo peyi li a. Pada aglè l ap vi pi bo, li apra tout fami li lag la. Kòm yo elèv a Port Richmod High School a State Islad, Nevres te admiistratè egzekitif achè pwogram Virtual Eterprise Program epi li te mam ekip gaso lacrosse, football, ak soccer. Pada Nevres te a klas 12yèm ae, limem ak fami li vii sitwaye amerike. Nevres di Mwe sati ke you a pi gwo bagay mwe reyalize se apra mama m ak papa m aglè. Mwe kota pou m leve pwoche defi a vi mwe paske mwe se premye mou a fami m ki prale a kolèj. Byeke Nevres okipe apil, li kebe yo mwayè B+. Nevres a Berkeley College a Mahatta, kote li plaifye pou li pra yo diplòm a bizis etèasyoal epi li espere pou l vi yo Admiistratè jeeral achèf. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 20

22 Aksyo boè Early Actio vs Desizyo boè Early Decisio: Ki diferas ki geye? Ge kolèj ki bay elèv opòtiite pou yo aplike ava delè jeeral pou aplikasyo a, pou pèmèt yo koe bye boè si yo aksepte yo. Ge gwo diferas at de pwogram yo: Early actio: Elèv ki aplike a yo lekòl a delè early actio la (1ye ovam oswa 15 ovam) kapab jwe repos kolèj yo ava vakas ivè a a desam. Elèv yo aksepte kapab deside pa aplike a yo pakèt lòt kolèj; y ap geye jiska me pou deklare desizyo yo. Soje : Asire ke ou kofòtab avèk pake èd fiasye yo ofri w la ava ou aksepte òf yo kolèj. Early decisio: Early decisio mem ja avèk early actio avèk yo diferas epòta: Si yo aksepte yo elèv, li dwe aksepte pou ailie tout lòt aplikasyo yo epi ale a lekòl sa a. Avataj ou kapab jwe se, piske aplika koe pi boè si yo aksepte yo, elèv ki aplike pou kolèj atravè early desizyo kapab geye pou aplike a yo sèl kolèj. Tapri se pou rekoèt ke geye apil risk a early desizyo: OU p ap koe ki pake èd fiasye yo bay ava ou aksepte pou ale a lekòl la, epi ou kapab deside pita ke ou reme yo lòt kolèj plis. Byeke elèv ka aile akò early decisio a pou lòt rezo ki pa ge pou wè avèk èd fiasye, yo riske pou ge lòt kolèj aile òf admisyo yo te ka fè yo alavi. N ap prezate Kelwi Diaz Li kraze baryè lag pou li Resevwa yo diplòm Regets avase Kelwi Diaz kòmase edikasyo K-12 a yo lekòl pou timou ki ge bezwe espesyal, kote yo te mete li a yo klas aviwòma edepada epi kòm yo ELL. Rive a lekòl presegodè, li te kite ELL pou li vii a klas edikasyo jeeral. Kelwi resevwa yo diplòm Reget avase a Brox High School for Writig ad Commuicatios epi kouye a li a College of Brockport, ki fè pati SUNY. Kelvi di Na yo premye ta li te difisil apil pou m te ajiste m a ouvo aviwòma a paske elèv te difera apil. Mwe te sati m difera tout lòt mou. Me apre yo ta, mwe te kòmase ajiste m epi abitye Na kòmasma lekòl segodè, Kelvi te oblije pra kou aplis epi pase ta aplis avèk pwofesè pou l te ka ratwape a domè matyè debaz yo. Me li pa ratrape li sèlma a kou edikasyo jeeral yo, l ale pi lwe toujou, li pra tout kou AP lekòl li a ofri epi li pra òt 90 oswa pi plis a kat a difera egzame Regets yo, lada 98 a egzame istwa Etazii. Chimi se kou Kelvi te pi reme a lekòl segodè epi sa espire chwa li pou etidye syas a kolèj. Kelvi di ge yo règ aò pou siksè akademik ke tout elèv lekòl segodè ka suiv: Pa peye lage. Pa dekouraje, epi kotiye pouse pou pi deva. Na moma ou kòmase peye lage se moma sa ap frape w pi di. Ou jis dwe kotiye travay pou pwogrese chak jou. 21 REVE, KWÈ, REYISI!

23 Peye pou kolèj Frè eskolè ak èd fiasye Lè elèv kòmase fè rechèch pou kolèj, yo pa dwe mete oke lekòl sou kote poutèt pri l. Apil kolèj ofri elèv edividyèl yo pakèt katite èd fiasye. Me, epòt lis fial pou chwa kolèj sipoze geye lekòl "rezèv" safety pou fias i pou akademik: lekòl kote yo ta sipoze admèt yo elèv depi li aplike. Èd fiasye se èd kòb pou ede peye edikasyo kolèj. Souva, èd fiasye yo kolèj ofri baze sou "bezwe fiasye" yo fami. Yo defii èd fiasye kòm diferas at sa li koute pou ale a yo kolèj patikilye frè eskolè, cham (housig), maje (diig) ak sa oumem ak fami w ata pou peye pou yo edikasyo kolèj. Pou yo kalkile sa fami w ge pou peye Expected Family Cotributio (EFC), ou dwe rapli fòm Free Applicatio for Federal Studet Aid (FAFSA), ki dispoib a Lè y ap detèmie EFC a, aja èd fiasye kosidere yo katite faktè pami yo ratre laja, bye, katite mou ki a fami a, ak si fami a ge kay, valè kay la. Pou yo elèv kalifye pou èd fiasye, li dwe toudabò prepare ak soumèt yo fòm FAFSA sou etèèt. Ou kapab soumèt tou yo fòm College Scholarship Service Profile, ki dispoib a Kèk lekòl made tou pou prepare ak soumèt fòm SERE KÒB POU KOLÈJ èd fiasye espesifik pou lekòl. Elèv sipoze voye dokima èd fiasye a lekòl kote yo aksepte yo ak kote yo ta reme ale tout bo. Eta Nouyòk ofri opsyo epay ke yo rele 529 Pla dirèk Direct Pla, ki ka ede fami sere laja pou kolèj. Se yo kot evestisma kote ou mete laja akote pou peye depas edikasyo siperyè takou, pri kèk cham ak maje, liv ak frè. Pla 529 Eta a ofri beefis ki pa geye a lòt tip kot epay yo. Pou plis efòmasyo, ale sou sit wèb New York 529 a: com/cotet/home.html. Difera tip èd fiasye Yo ka bay elèv kèk tip èd fiasye sou fòm sibvasyo oswa bousdetid (kòb elèv/fami a pa bezwe remèt). Lòt tip èd fiasye vii sou fòm laja prete ke ou sipoze remèt. Ge lòt èd tou yo ofri sou fòm work study ki pèmèt elèv ge kòb lè yo travay a yo djob sou campus la. Si w kalifye pou èd fiasye, y ap voye yo lèt pou aose sibvasyo a lakay ou. Lèt la ap fè koe tip ak katite èd fiasye ou pral resevwa. Difera kolèj ka ofri difera katite èd fiasye. Si w sati ke sibvasyo w la pa ase, kotakte biwo èd fiasye kolèj la. Mem ja a tou, si ratre laja fami w dimiye dèyema, ou sipoze kotakte tout biwo kote ou te voye dokima FAFSA yo pou fè yo koe chajma sa a; kèkfwa, kolèj dspoze pou travay avèk yo fami pou ajiste sibvasyo èd fiasye yo. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 22

24 Egzap lèt sibvasyo 7 : Yo kosèy pou para: Li epòta pou pale avèk pitit ou sou chwa ak pwosesis admisyo kolèj. Respekte souwè pitit ou, me se pou oèt sou kodisyo fiasye fami w. Asam, ou pral bezwe pou peze tout faktè pou ou rive pra yo desizyo asam REVE, KWÈ, REYISI!

25 Frè eskolè pou elèv ge papye ak elèv ki pa ge papye, ki rete a eta Nouyòk Kèlkeswa kodisyo legal yo, elèv ki rete a Eta Nouyòk kapab elijib pou frè eskolè pri espesyal a lekòl SUNY ak CUNY yo. Pri lekòl si w rete ada Nouyòk kapab pi ba ke si w ale adeyò Nouyòk, kòm ou ka wè li a egzap pou Bighamto SUNY pou ae akademik la: Bidjè ayèl NYS mou ki pa rete a eta a ( ) Rezida Rezida Frè eskolè $5,570 $14,718 Frè $2,043 $2,043 Cham ak maje $12,336 * $12,336 Pri pou ale a lekòl la $19,949 $29,097 ** * Katite sa yo reprezate yo pla pou viv sou campus a yo cham ki ge de mou ak yo pla maje mwaye ** Total pri pou elèv etèasyoal $33,200 (apati out 2012, pri sa a ka chaje) (gade www2.bighamto.edu/admissios/studets/ iteratioal-studets.html pou plis efòmasyo) KALIFYE POU-frè pou mou ki abite a eta a a suy Pou kalifye pou frè pou mou ki abite a eta a a yo lekòl SUNY, yo elèv bezwe prezate yo Kat rezidas pou motre kodisyo yo kòm imigra. Jeeralma, dapre lwa Federal Illegal Immigratio Reform ad Immigrat Resposibility Act, elèv ki pa kapab motre yo dokima valab sou kodisyo yo kòm imigra pa ka kalifye pou frè eskolè kòm mou ki abite a eta a. Sepada,mou ki pa rete a eta a lada mou ki pa ge ase papye legal ki te a yo lekòl segodè eta Nouyòk pou omwe deza epi ki gradye a lekòl sa a, kapab elijib pou frè eskolè kòm mou ki abite a eta a a lekòl SUNY yo. KALIFYE POU-frè pou mou ki abite a eta a a cuy Pou kalifye pou frè pou mou ki abite a eta a a yo lekòl CUNY, yo elèv dwe te: (1) gradye a yo lekòl segodè eta Nouyòk a espas sek ae l ap aplike a CUNY, (2) a yo lekòl segodè eta Nouyòk pada deza pou pi piti, oswa (3) jwe yo diplòm GED a yo pwogram eta Nouyòk apwouve. 8 www2.bighamto.edu/admissios/attedace-costs.html Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 24

26 Yo kosèy kosèa bousdetid CUNY Elèv ki gradye a yo lekòl segodè Vil Nouyòk avèk yo mwayè B pou pi piti kapab kalifye pou yo bous City Coucil Valloe Academic Scholarship. Pou elijib, ou dwe a yo kolèj CUNY a espas yo ae apre w fi gradye lekòl segodè, epi fòk ou kebe mwayè B pou pi piti a kolèj. Ale sou cuy.edu/ idex.html pou plis efòmasyo. CUNY Hoors College ofri elèv ki pa ge papye epi ki eksepsyoèl lekòl sibvasyo pou tout frè kolèj la, kòb pòch (oswa stiped) ak apil lòt avataj. VAle sou macaulay.cuy.edu/ pou plis efòmasyo. Bousdetid pou elèv ki pa ge papye Kolèj aksepte elèv ki pa ge papye epi ge kèk ki ba yo bousdetid. Apil bizis ak ògaizasyo k ap fè zèv bay elèv ki pa ge papye bousdetid tou. Ge yo lis kote ki bay bousdetid pi ba a.. Kotakte kote ki bay bous yo pou aplikasyo ak detay sou sa yo made ak delè yo. 1. Get Ready for College: 2. The Illiois Latio Coucil of Higher Educatio (ILACHE): 3. A Immigrat Youth Fiacial Resource Guide: 4. Latio College Dollars: Bousdetid pou elèv latio 5. LINC Telacu: 6. The Mexica America Legal ad Educatioal Fud (MALDEF): 7. Migrat Scholarships: 8. The Salvadora America Leadership ad Educatioal Fud (SALEF): 9. U.S. Cogresswoma Lucille Roybal-Allard Scholarship Guide: The Uited States Hispaic Leadership Istitute (USHLI): ship%20applicatio.pdf Aksè a Etèèt Si w pa ge kopitè oswa aksè etèèt lakay ou, biblyotèk piblik yo ofri sa gratis. Apil lekòl kapab ofri aksè etèèt tou pou aktivite ki ge rapò avèk lekòl. 25 REVE, KWÈ, REYISI!

27 Aktivite ak pwogram pou preparasyo Kolèj/Karyè Pwogram College Boud: Pwogram Office of Eglish Laguage Learers College Boud Program se yo pwogram preparasyo kolèj pou tout vil la ki vize imigra ak elèv ESL ki ale a lekòl segodè Vil Nouyòk. Pwogram la ge kou a sèt campus kolèj a tout sek borough yo pou prepare elèv pou vi kolèj ak karyè yo alavi. Mou ki aseye yo se estaf ki ge sètifikasyo ESL, pwofesè kopozisyo aglè ak tekoloji, asam avèk koseye pedagojik. Elèv ge opòtiite pou vizite divès campus kolèj, kote yo ka pale avèk estaf yo epi jwe plis efòmasyo sou vi a kolèj la ak sou pwogram akademik. Fwa kolèj: Ge lekòl segodè ki ka ògaia pwòp fwa kolèj yo, kote para ak elèv kapab pale avèk reprezata admisyo ki soti a divès kolèj. Ale avèk yo lis kesyo pou poze sou vi sou campus la, sou èd fiasye, ak sou kodisyo admisyo. Kèk egzap pou kesyo: (1) Ki to elèv ki soti a gwoup miorite ak/oswa lekòl leta ki diplome? (2) Ki mekais sipò ki egziste pou devlope abilite pou ekri? (3) Ki katite kosèy elèv premye ae resevwa lè y ap plaifye opòtiite kou ak estaj? (4) Eske ge sipò akademik oswa sosyal espesifik pou elèv ki se premye jeerasyo ki ale a kolèj a fami yo? Ni para i elèv pa sipoze ezite poze reprezata yo kesyo. Kesyo yo ge dwa sou reprezata lekòl la, oswa sou eksperyas kolèj a jeeral. Si w pa fi koe ki kote i ki lè k ap ge yo fwa kolèj, tcheke yo koseye pedagojik oswa yo koseye pou kolèj. Yo fwa ou dwe koe se Big Apple College Fair, yo fè a chak borough a yo dat a mwa oktòb. Pou jwe plis efòmasyo pou eskri, ale sou, visit bigapplecollegefairs.com. Pou jwe orè fwa kolèj eta Nouyòk, ale sou hesc.y.gov/cotet.sf. hesc.y.gov/cotet.sf. Pou lokal ak lè NYC Natioal College Fair, ale sou viacacet.org. Ope House a kolèj: Para ak elèv sipoze kotakte kolèj ki eterese yo pou poze kesyo sou dat ak lè ope house. Ni SUNY i CUNY akouraje elèv ak fami ak koseye lekòl pou yo ale. Apa pwogram Ope house, apil campus ofri vizit campus, etèvyou admisyo, vizit pou rete dòmi, ak opòtiite pou rakotre avèk pwofesè, estaf ak atreè. Pou plis efòmasyo, ale sou: Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 26

28 Lòt sitwèb ki itil Resous pou karyè 1. Career Mag, pou chèche djòb ki dispoib: 2. Career Forward, pou ede w plaifye pou karyè w alavi (sitwèb sa a se pou elèv lekòl presegodè pou pi piti): 3. U.S. Departmet of Labor statistics, pou jwe efòmasyo sou salè difera pwofesyo: 4. Mappig Your Future, pou ede w plaifye pou karyè w alavi (sitwèb sa a se pou elèv lekòl presegodè pou pi piti): Resous pou Bousdetid 1. Yo sitwèb DOE pou pwofesè, ki geye resous yo bay pwofesè kosèa faso pou ede elèv plaifye pwoche etap yo apre lekòl segodè: 2. Yo sit pou chèche bous: 3. The Posse Foudatio, yo pwogram bous yo ofri elèv ki ge potasyèl akademik ak lidèchip eksepsyoèl yo pwosesis seleksyo kolèj tradisyoèl ge dwa pa wè : 4. HEOP/EOP, pou jwe efòmasyo sou The Higher Educatio Opportuity Program ki ede elèv ki pa ge avataj sou pla ekoomik ak edikasyo jwe edikasyo yo merite a : 5. America Educatio Services, pou apra plis sou efòmasyo fias osijè prè laja ak plaifikasyo pou peye kolèj: 27 REVE, KWÈ, REYISI!

29 6. Yo zouti pou kopare lèt sibvasyo fiasye: Resous pou Kolèj 1. NYC College Lie, yo sitwèb global ki foui efòmasyo sou pwogram gratis oswa a pri ba, sou pwogram ak resous pou ede elèv Vil Nouyòk prepare pou ale ak fii kolèj: 2. The New York Urba League s Parets Guide to College, yo gid global yo ekri pou para: 3. Tiliv NYCDOE biwo Postsecodary Readiess College Plaig: CollegePlaigHadbook_2011.pdf 4. Gid Uited Way of New York City s College Readiess Guide, yo gid yo ekri pou elèv NYC ak fami yo: Way_NYC_CollegeReadiessGuide.pdf 5. College Board, yo sit satral ki ge eskripsyo pou ACT/SAT,rechèch pou kolèj edividyal, efòmasyo sou èd fiasye, rechèch pou bous: 6. Aplikasyo kome a Commo Applicatio, se yo sit kote ou ka dowload aplikasyo epi soumèt li yo fòm aplikasyo kolèj ke plizyè satè kolèj a tout peyi a aksepte: 7. ACT,efòmasyo sou ACT (yo egzame kolèj made kèkfwa pou admisyo): 8. FAFSA, sitwèb ofisyèl pou aplikasyo gratis pou èd federal elèv Free Applicatio for Federal Studet Aid: 9. FiAid!, yo sit ki eksplike w kòma pou chèche difera tip èd fiasye: My College Guide, efòmasyo sou kisa pou yo elèv fè dèke li a kolèj: Evisage Iteratioal Corporatio s Iteratioal Studet Guide, efòmasyo sou ale a kolèj a lòt peyi: Peterso s Real Guide to Colleges ad Uiversities, plaifikasyo sou kolèj ak sou elkòl pou metriz: U.S. New ad World Report s college rakigs, efòmasyo sou plas yo bay kolèj, lada yo koparezo kolèj atravè peyi a: The State Uiversity of New York (SUNY): The City Uiversity of New York (CUNY): Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 28

30 Glosè ak tèm pou koe ACT: Yo egzame yo bay a tout peyi a ke kolèj itilize kòm yo zouti pou evalye aplikasyo elèv. Na Nouyòk, yo ofri ACT a mwes pase SAT a, me jeeralma, kolèj aksepte toude. Se pa tout kolèj ki made ACT oswa SAT a. Pa egzap, lekòl SUNY made swa ACT oswa SAT, me lekòl CUNY made yo sèlma pou pwogram katra ki trè difisil pou atre lada yo. Frè Aplikasyo: Frè kolèj chaje pou gade aplikasyo elèv pou admisyo. Jeeralma frè yo at $20 a $100. Toudepa laja ki atre a kay ak katite mou ki a fami a, elèv kapab elijib pou Fee Waiver, sa vle di ke yo pa bezwe peye frè yo (al gade Fee Waiver). Pri pou ale a lekòl la Cost of attedace (COA): Pri total pou ale a kolèj pou yo ae, lada frè eskolè, cham ak maje, liv ak depas pèsoèl. Chak kolèj dwe kalkile yo COA pou chak elèv. Yo pèmèt elèv resevwa yo melaj sous èd fiasye rive jiska katite COA yo. The College Scholarship Service Profile (CSS Profile): Yo tip aplikasyo pou èd fiasye kèk lekòl egzije. Avalwa: Pema ou dwe soumèt kolèj pou kebe plas ou kòm yo elèv ak /oswa pou cham depi yo fi aksepte w. Jeeralma, yo pa rabouse avalwa yo, me y ap retire l a kòb total la lè ou ale a kolèj la. Expected Family Cotributio (EFC)/Sa yo ata pou fami kotribye: Katite kòb yo ata pou fami kotribye pou edikasyo kolèj elèv. Aplikasyo gratis pou èd federal pou elèv Free Applicatio for Federal Studet Aid (FAFSA): Elèv dwe rapli fòm sa a(li dispoib a ava chak ae kolèj pou yo ka kosidere yo pou preske epòt tip èd fiasye. Ailasyo frè: Se yo eksepsyo pou pa peye frè aplikasyo yo bay elèv sou baz kòb kay la ratre ak katite mou ki a kay la. Difera eksepsyo dispoib pou divès frè ki ge pou wè avèk aplikasyo kolèj, takou frè aplikasyo pou kolèj la limem, eskripsyo pou SAT, eskripsyo pou ACT, ak pou CSS Profile la. Ou ka oblije pou motre prèv kòb kay la ratre pou ka kalifye pou yo eksepsyo. Relveòt ofisyèl: Lekòl Segodè a voye Relveòt la, ki geye tout òt elèv la ak òt egzame Regets elèv la, 29 REVE, KWÈ, REYISI!

31 dirèktema a kolèj kote yo alèv aplike. Pou yo motre ke yo pa chaje òt a relveòt, pafwa, pwofesè oswa estaf mete so oswa siyati yo sou do avlòp la kote pou yo ouvri l la. Jeeralma, kolèj made pou elèv soumèt yo releveòt ofisyèl, pa yo kopi elèv pou asire ke dokima a pa fo. Proprietary College: Yo kolèj prive k ap fè pwofi ke yo edividyèl oswa yo kopayi ap jere. Pifò proprietary colleges kosatre sou fòmasyo djòb espesifik a oswa yo diplòm deza oswa yo diplòm katra. Na kèk a proprietary colleges yo, si geye, ou ka jwe kay pou elèv. Lojma ak maje: Room fè referas a dòmitwa (dorm) kay campus la; board fè referas a pla maje ki peye alavas pou maje a kafeterya lekòl la. SAT reasoig test (SAT): Se yo egzame asyoal, College Board ofri, epi kolèj itilize l pou evalye aplikasyo elèv. Kolèj komitè gedwa pa made SAT. SAT II subject tests: Egzame admisyo kolèj ki fè pati pwogram College Board SAT (gade pi wo a). Chak egzame dire ièdta avèk kesyo ochwa a yo sijè domè akademik; pa egzap Byoloji, Payòl, oswa Istwa Etazii. Jis yo ti katite kolèj made elèv pou pra egzame sijè SAT II pou aplikasyo kolèj yo. Ale sou collegeboard.org pou plis efòmasyo. Materyèl siplematè: Dokima oswa lòt materyèl elèv mete a aplikasyo kolèj yo ke yo kolèj espesifik made oswa sigjere. Kèk egzap: lèt atreè, patwo, oswa metor bay; disètasyo, oswa yo disètasyo pwojè fial lekòl segodè. Egzame aglè kòm lag etrajetest of Eglish as a Foreig Laguage (TOEFL): Egzame sa a mezire abilite yo elèv pou komiike a aglè. Si lag atifatal yo aplika pa aglè epi elèv vii Etazii a kat ae ki sot pase yo, li kapab bezwe pou pra egzame sa a pou demotre preparasyo li pou apra a aglè. Yo Mayèl Plaifikasyo Kolèj pou Elèv k ap Apra Lag Aglè 30

32 Pou jwe aksè pou vèsyo tiliv sa a sou etèèt, ak pou jwe plis efòmasyo sou Biwo ELL Depatma edikasyo vil Nouyòk, ale a: T&I (Haitia Creole)