~o o. ~~ I.E.S. "PERDOURO"

Transcription

1

2 ~o o ~~@ [M)~u@ ~~ I.E.S. "PERDOURO"

3 SUMARIO. * PRESENTACIÓN (Alfredo Llano García) * CALIDADE DE VIDA (Eduardo Peláez) 7 * LETRAS GALEGAS (Jesús Arnau, Cristian Expósito, Águeda García, Marcos Galán, Antía Parga, Laura Torre) 8,9, 10, 11 * ELADIO RODRÍGUEZ GONZÁLEZ - LETRAS GALEGAS 2001 (Sandra Rguez. Reigosa) 13, 14, 15 * A SÚA LEMBRANZA (Carla Díaz Femández) 16 * A NOITE DO ANTROIDO (Adriana Pardo Basanta) 17 * POESÍAS (Laura Torre Río) 18 r COORDINA: SEMiNARio de RELixióN SEMINARIOS COLABORADORES: EducAcióN física lingua GALEGA lingua FRANCESA lingua INGLESA física E OUíMicA CiENciAS Sociais ELECTRÓNicA PlÁsTicA DEpARTAMENTOdE ORiENTAcióN NORMALiZAcióN lingüística OUTROS COLABORADORES/AS: SANdRA RodRíGUEZ REiGoSA CARtA Díi\z fernández AdRiANA PARdo BASANTA UURA TORRE Río JESÚSARNAU CRisTiAN ExpósiTo ÁGuEdA GARdA MARCOS GALÁN ANTíA PARGA MANuEl ÜTERO RodRíGUEZ HERMiNiA PERNASOROZA Lucía FERNÁNdEZ PATRik BobERG * ALGUNHAS NOTAS SOBRE A EMIGRACIÓN A AMÉRICA NUNHA PARROQUIA MARIÑANA. BURELA (Herrninia Pemas Oroza)... 19,20 * CABO VERDE. TAN LONXE TAN PRETO (Luzia Fernández) 21, 22, 23, 24 * INTERCAMBIOS ESCOLARES FRANCESES... 25, 26 * COMPARTIR EXPERIENCIAS. UN PROYECTO COMENIUS I 28, 29 * A VISIT TO SWINDON A PERSONAL JOURNAL (Manuel Otero Rodríguez) 31,32,33,34,35 * UN "POUQUIÑO" SOBRE SUECIA Y LOS SUECOS 36,37,38 * SALZGITTER 39 * INSTITUTO TECNICO COMMERCIALE "MATEO DELLA CORTE" (Cava dei Tirreni) 40 * A VOZ DOS NENOS, NENAS E ADOLESCENTES (Macroenquisa de Unicef para coñecer as inquedanzas dos menores) ,42

4 ,,"\.AC - ~p". O c" t;m!ib ~ LIBRERIA ~ A. TROBO, S.L. ~!!~ rr:. * PAPELERIA * JUGUETES FONTANERIA. CALEFACCION. GAS Telf el. José María González Río BURELA Rúa do Ril, N.º 2 Teléfono: * Instalador Autorizado de Gas * Mantenimiento de Instalaciones * Instalador de Productos: BURELA ORO ÑEZ a a a MATERIAL DE OFICINA SERVICIO TECNICO SERVICIO TÉCNICO Tlf * REFRIGERACION INDUSTRIAL y AISLAMIENTOS. * CLlMATIZACION. * ALlMENTACION. * HOSTELERIA. * PANADERIA Y PASTELERIA. Juan Navia Castrillón, 18 Teléfono: VIVEIRO Marqués de Sargadelos Teléfono: BURELA DELEGACION EN LUGO Teléfono: Arcadio Pardiñas, 192 Teléfonos: /09 BURELA (Lugo) DELEGACION EN LA CORUÑA Teléfono:

5 Maruxía núm. 7' PRESENTACiÓN "Os rapaces estaban moi atentos cando eu lles conta-. ba cousas do meu país, sobre todo, cando falaba dos aspectos sociais, de convivencia, da diversión, dos costumes, das relacións...dende logo que tiñan máis curiosidade por saber cousas de min e do meu país que do tema, máis formal, que eu pretendía explicar como profesor de idiomas" Así mo comentou Patrik, un mozo de Suecia con intención de facerse profesor de Español, ó referirse á súa experiencia nas aulas con alumnos do LE.S. PERDOU- RO ó longo do primeiro trimestre do presente curso. Patrik estaba becado e ganaba experiencia como profesor fóra do seu país gracias ás axudas económicas aportadas pala Unión Europea, axudas integradas en programas específicos. A intención dos Programas Europeos aplicados ó Ensino é favorecer, para compartir, o coñecemento dos aspectos Culturais, Económicos e Sociais dos paises '- que constitúen a Unión. Aproveitar estes Programas como un medio eficaz de mellorar o nivel cultural e social dos alumnos/as do I.E.S PERDOURO é a intención de boa parte do profesorado do Instituto que está implicado, xunto con colegas de outros países (lembrade a visita de profes de Alemania, Italia e Inglaterra) no desenvolvemento do programa denominado COMENIUS-l. Neste número da revista MARUXÍA coméntanse experiencias de viaxes e intercambios. Para o próximo agardamos a túa historia. Unha aperta. (,/ y.",; Alfredo Llano García SUBVENCIONA: UNTA DE GALlCIA ({'D1 O CONSELLERIA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA Dirección Xeral de Política Lingüística Edificio Administrativo San Caetano - SANTIAGO FOTOCOMPOSICIÓN E IMPRESIÓN: GRÁFICAS ARFE - BURELA - TELF. E FAX: D.L.: LU EDITA: A. C. OS MATOS - l. E. S. PERDOURO ASOCIACION DE PAIS DE ALUMNOS I.E.S. PERDOURO DE BURELA - A.P.A. Porque nos importa a educación dos nasa s fillos, somos socios da A.P.A. Ti tamén debes asociarte. Para inscribirte cubre o boletín e entrégao na Secretaría do Centro. (Cortar pala tiña de puntos) Nome do Pai/Nai ou titor: Pai/Nai ou Titor do Alumno:, Curso. Autorizo Ó Banco/Caixa: Oficina de:. A cargar na rniña canta n.": o importe do recibo anual da Asociación de Pais de Alumnos do I.E.S. Perdouro de Burela. Titular da canta: D.N.!.:. Firma, Data: de de 200.

6 ELECTROSON GALICIA, S.A. COMPONENTES ELECTRONICOS INDUSTRIALES IN F O R M AT I C A Concepción Arenal, 48 Teléfono: , Fax: LUGO

7 ..Maruxía núm.- - ' ~-~- ~ CALIDADE DE VIDA Amotricidade representa un fundamento e unha condición importante non só para o desenvolvemento físico, senón tamén para o desenvolvemento intelectual e socioafectivo. Xa non podemos analizala únicamente dende o punto de vista biolóxico, senón que debemos asumir a repercusión que a mesma posúe sobre todas as dimensións do ser humano. É por isto que a motricidade formativo-educativa debe suplir o déficit motriz do noso estilo de vida e de traballo. O camiñar, correr, brincar, empurrar, lanzar, recibir e moitas outras formas motoras básicas chegaron á motricidade deportiva xurdindo da motricidade laboral ou por mediación dela.. A finalidade da educación non é exclusivamente a adquisición de determinados coñecementos ou habilidades, senón o desenvolvemento dun ser humano máis plenamente humano, libre, creador e recreador da súa propia cultura, co fin último de mellorar a súa calidade de vida. A Educación Física é a área que educa ó home a través do movemento, dende (e no) psicomotor, cara ó cognitivo-socioafectivo e en función dun deseño do home. '~ obesidade, o estrés, o sedentarismo e o consumo esaxerado de alcohol, tabaco, drogas, xunto coa motorización, constitúen os piares sobre os que se apoia o sistema de vida dos cidadáns modernos, que, á vez que /les permite disfrutar dalgúns Pfaceres, prodúce/les unha forma típica de enfermidade e morte." (J.F.Marcos Becerro) "O estilo de vida moderno e a sociedade de consumo caracterízanse por unha desmedida carreira competitiva, o que provoca unha enorme tensión (estrés). Para poder competitivo duro campo do consumismo, moitos individuos (como os malos deportistas) necesitan de estimulantes (dopaxe) que eliminen as tensións xeradas; tabaco, alcohol e drogas cumpren o seu cometido." (J.F.Marcos Becerro) Fronte a isto, a sociedade conferiulle hoxe ó exercicio e ó deporte, nas súas manifestacións recreativas, educativas ou competitivas, unha función transcendente para a preservación e desenvolvemento da saúde do ser humano; por esta razón o movemento debe manifestarse como unha forma de cultura, de educación e de promoción de saúde. Eduardo Peláez (Profesor de Educación Física)

8 LETRAS GALEGAS o día 17 de maio de 1863, Rosalía de Castro asinou a dedicatoria a Fernán Caballero do seu libro "Cantares Gallegos", e foi o académico Fernández del Riego, na súa pescuda por atopar unha data con fonda clasificación no mundo literario galego, quen propuxo a celebración do "Día das Letras Galegas" nese día. Desde 1963, cada ano lémbrase ós autores máis ilustres da literatura galega. Velaquí unha lista de tódolos que se lies adicou este día, cun breve comentario Rosalía de Castro ( ). A poeta galega máis relevante. ("Cantares gallegos", "Follas Novas") A. Rodríguez Castelao ( ). Estivo exiliado en Arxentina. iiicantas cousas fixo este home!!! Foi: debuxante, pintor, escritor (ensaísta, novelista, dramaturgo...). "Os vellos non deben de namorarse", " Sempre en Galiza", " Os dous de sempre"..., son algunhas das súas obras máis importantes E. Gonzábez Pondal ( ). O "Bardo'" do Rexurdimento. " Que din os rumorosos", letra do himno galego Francisco Añón ( ). Precursor dos novos tempos Manuel Curros Enríquez ( ). Nado en Celanova, publicou " Aires da miña terra" Florentino López Cuevillas ( ). Considerado o prehistoriador do Grupo Nós Antonio Noriega Varela ( ). Con "Montañesas" e "Do ermo ", foi quen de buscar a beleza das cousas máis pequenas da natureza M. Valladares Núñez ( ). É o autor da primeira novela escrita en lingua galega.

9 ,--;: G. López Abente ( ). Cultivou a novela curta de ambiente mariñeiro Lamas Carvajal ( ). Autor do "Catecismo do labrego" M. Lago González ( ). Arcebispo en Santiago, foi membro do Seminario de Estudios Galegos Xohan Vicente Viqueira ( ). Ten unha chea de traballos en galego relacionados co ensino X. M. Pintos Villar ( ). Precursor do Rexurdimento Ramón Cabanillas ( ). Poeta civil, integrante das Irmandades da Fala Antón Vilar Ponte ( ). Viveirense. Destaca polos seus traballos xornalísticos. Dirixiu, no seu tempo, o semanario "A Nosa Terra " A López Ferreiro ( ). Foi, sen dúbida, un dos grandes escritores e pensadores galegos de fin de século. j Manoel Antonio ( ). Principal poeta das vangardas galegas; o tema da súa obra é mariñeiro "De catro a catro" Alfonso X "O Sabio" ( ). Escribiu as "Cantigas de Santa María" Vicente Risco ( ) Un dos fundadores da "Revista Nós". Destaca na súa laboura de investigación etnográfica Luis Amado Carballo ( ) Reflictiu a paisaxe da súa terra na súa poesía. Colaborou en diversas revistas e xornais da súa época. '9

10 Maruxía núm M. Leiras Pulpeiro ( ) Mindoniense. Realizou traballos de recolleita do galego da súa bisbarra A. Cotarelo Valledor ( ) É o primeiro dos autores teatrais de Galicia A. Losada Diéguez ( ) Filósofo, político... Colaborou ''fj, A. Iglesias Alvariño ( ) en distintas publicacións. Nado en Abadín. Traduciu textos latinos ó galego F. Herrera Garrido ( ) Foi a primeira muller elixida membro numerario da Real Academia Galega Ramón Otero Pedrayo ( ). É considerado o patriarca das Letras Galegas. Xunto con outros integrantes das Irmandades da Fala e da Xeración Nós, tentou "europeizar" a cultura galega Celso Emilio Ferreiro ( ) Celanova. Poeta social, continuador de Curros e Cabanillas. É de destacar a súa obra "Longa noite de pedra" Luis V. F. Pimentel ( ). Poeta que seguiu a tradición rosaliana. Autor de "Sombra do aire na herba" Álvaro Cunqueiro ( ). Mondoñedo. Ademais de ser un magnífico "Mil primaveiras máis ". escritor de obras modernas foi un bo xornalista Fermín Bouza Brey ( ) Poeta que creou unha poesía moi persoal e moderna, ó tempo que popular e tradicional Eduardo Blanco Amor ( ). É unha das figuras rnáis sobrancei'ras da narrativa qaleqa contemporánea Luis Seoane ( ). As súas actividades abranguen a pintura, o gravado, a poesía, o teatro e o xornalismo. 10

11 'Maruxía núm Rafael Dieste ( ). Sempre estivo comprometido coa loita pola liberdade e a verdade Xesús Ferro Couselo ( ). Se non fixo pouco Castelao, mirade este: foi filósofo, arqueólogo, arquiveiro, etnógrafo, museólogo Ánxel Fole ( ). Lugo. Escribiu no xornal "El Progreso "de forma habitual. Destacan os seu s relatos curtos Mendinho- Xoán de Cangas - Martín Códax Na Idade Media, xunto con outros trobadores, escribiron fermosas cantigas, que deron pé á literatura galega Roberto Blanco Torres ( ). Xornalista galego. Autor de "Orballo de media noite". Escribíu en diversas publicacións xornalísticas Manuel Murguía ( ). Primeiro presidente da Real Academia Galega. Escribiu algunhas novelas, colaborou con algúns xornais, o primeiro tomo da Historia de Galicia, e sempre foi un bo defensor da súa dona, Rosalía de Castro Eladio Rodríguez González ( ). Autor do diccionario Enciclopédico gallego-castellano.. I I Jesús Arnau - Cristian Expósito - Águeda García Marcos Galán - Antía Parga - Laura Torre (2.º E.S.O.) 11

12 REPA RACIONES E INSTALACIONES ELÉCTRICAS, NAVALES, INDUSTRIALES, DOMESTICAS Y C/. Rafael Lobeto, 70 Teléfonos: (2 líneas) - Fax: Móviles: BURELA (Lugo)!ferretería Puente CERRAJERíA - TORNILLERíA - PINTURAS HERRAMIENTAS - FERRETERíA EN GENERAL Teléfono: Fax: C/. Rosalía de Castro, n.º BURELA (Lugo) ALMACÉN: DAYÁN, sin. - Teléfono: CERVO (Lugo)

13 Maruxía núm. 7 ElAdio RodRíqUEZ GONZÁIEZ (LETRAS GAlEGAS 2001) As nosas rutas Raza enxebre dos célticos héroes, nobre terra de Brigo e Breogán, bota fóra as tristeiras morriñas que cuáseque entangariñándote están. Espreguízate e non te adormezas, si é que arelas o teu rexurdir, que non poden ser grandes nin fortes os pobos dormentos, sin fe no porvir. (Raza e Terra) Eladio Rodríguez González, incansable dinamizador cultural e xornalista e poeta destacado polo seu compromiso cívico, nace en Ponte de San Clodio (Leiro - Ourense) o 27 de xullo de 1864 e morrerá na Coruña o 14 de abril de Xa dende moi novo destaca no seu labor xornalístico non só redactando as noticias senón tamén escribindo artigos sobre diferentes aspectos culturais ou de crítica teatral e literaria. Colabora en "O Tío Marcos da Portela", '~Monteira" e "Geiicis", así como en xornais locais. Foi socio fundador da Real Academia Galega en 1906 (e presidente da mesma dende 1926 ata 1934). No seo desta institución nace a necesidade dun bo diccionario galego e a cubrir esta necesidade vaise dedicar durante toda a súa vida. o 18 de maio de 1916 participa na constitución na Coruña da 1.ª Irmandade de Amigos da Fala, froito da iniciativa dos irmáns Vilar Ponte. A finais deste rnesrno ano participa na creación do grupo "Cantigas da Terra" que tiña como obxectivo do seu interese a música e a danza galega, recoliendo por diversos puntos do nosó territorio abundante material nestes dous terreos. A constitución da coral no seo deste grupo supuxo un decisivo impulso para a recuperación e dignificación de instrumentos tradicionais como a gaita e a zanfona. Como director do suplemento cultural "Nos" (do xornal coruñés "El Noroeste'), íntegramente redactado en galego, pretende divulgar a literatura galega coa intención de difundir e prestixiar o idioma do país. Publicaranse aquí obras de Rosalía, Curros, Pondal, Cabanillas, Risco, Manuel Antonio... Tamén se inclúe unha sección en verso da autoría de Eladio Rodríguez, chamada "Pintores de almas", onde se realiza un retrato poético de artistas como Castelao. Polo que se refire ó seu labor poético, a súa poesía caracterízase polo ruralismo, por unha actitude cívica identificada coas loitas agrarias de principios do s. XX e pola inclusión de elementos míticos de raíz celta na reivindicación patriótica. o seu primeiro libro de poemas (cos que sempre gañou moitos premios) titúlase "Foterpes" (poesías galegas) (1894). Nel descríbese a vida do campo, das romaxes, as festas, os costumes, e denúncianse a pobreza, a falta de perspectivas que obriga ós campesiños a emigrar por causa dos caciques e dos foros. 13

14 ~Maruxía núm. 7 o segundo libro, "Orecions campesiñas" (versos galegos) (1927), inclúe un grupo de poemas que antes saíran á luz en forma de folleto co título de "Raza e Terra". Algúns temas que aparecen nesta obra son: a evocación das verdes paisaxes galegas, a saudade pola terra e a morriña dos emigrantes, o labor positivo dos Centros Galegos de América, e o compromiso cos campesiños galegos... Prevalece o espírito queixoso sobre o reivindicativo. A paisaxe e a vida rural evocadas en case tódolos poemas son as do Ribeiro, a súa comarca natal. Outros labores desenvolvidos por Eladio Rodríguez son a elaboración dunha guía turística de Galicia (1917) e dun compendio de agricultura (1935). Pero, a súa grande obra e pola cal vai ser recoñecido no futuro é o Diccionario Enciclopédico Gallego-Castellano. Recolle nel una grande cantidade de información histórica, xeográfica, etnográfica e literaria, o que constitúe un completísimo compendio sobre a Galicia do seu tempo. Son moitas as entradas deste diccionario que se estenden en consideracións sobre os modos de vida do mundo rural ou sobre as diferentes manifestacións da cultura popular. Atención especial merece a fraseoloxía: reproduce unha enorme cantidade de frases feitas e expresións da fala popular, así como unha adecuada traducción e explicación das mesmas. ' i o primeiro tomo do diccionario apareceu publicado en 1958 pola Editorial Galaxia (moito antes, en 1928, xa apareceran anuncios en varios números de '~ Nasa Terrra" falando da súa inminente publicación en fascículos). O segundo tomo sairá á luz en 1986 e o terceiro ó ano seguinte. 14

15 ..- Maruxía núm..7: FELIPE Esta historia comeza coma moitas outras, pero... só comeza. En tempos pasados, nun lugar afastado, vivía un rapaz que padecía unha extraña enfermidade: Unha capa transparente cobría externamente a silueta do seu corpo, algo noxento e perigoso para o rapaz. Nunca saíra da súa casa, deseñada e construída especialmente para el. Tiña case todo o que un rapaz de 15 anos podía desexar, só lie faltaban persoas da súa idade coas que relacionarse, algo do que seus pais nunca se decataran, nin o tiveran en conta. Eles pasaban os días somentes adicados a buscar algunha solución para volverlle a saúde ó seu fillo. Querían por riba de todo que Felipe puidese desenvolver a súa vida coma os outros rapaces da súa idade. o seu interese foi tanto, o seu traballo e esforzo por consegui-ios seus obxectivos tan intensos que, ó fin, logo de moito tempo de consultas atoparon unha posible solución: unha intervención cirúrxiea que en principio, lies garantía a curación de seu fillo. Decidíronse, Felipe foi operado e o resultado o esperado. [Todo saíu ben! Logo dunha lenta, pero óptima recuperación, rapaz. puido comezar a desenvolver a vida propia dun Puido saír á rúa, ir ó colexio; na escola había que estudiar, os compañeiros impoñían as súas normas, el non podía facer todo o que quería...." Si, a vida fóra da casa resultáballe difícil. Ademáis sentábase só, os compañeiros que tiña coñecíanse de sempre, el era o novo, o estraño... Pasou longas tardes daquel inverno moi triste, chorando, non tiña a quen contarlle os seus problemas. o tempo ía pasando lenta, moi lentamente para Felipe: primavera, verán... Comezou o novo curso. No colexio había un rapaz que chegaba doutro lugar. Tamén se atopaba só e triste os primeiros tempos. Comezou a relacionarse con Felipe, foron establecendo unha fonda amizade, pasaban xuntos momentos, tardes, días enteiros. A vida deixou de semellar dura para aquel raparigo enfermo. Comezou a mirar os feitos, as persoas, as cousas con outra ollada, cunha ollada máis aberta. Deixou de estar pechado en si mesmo, e, deuse conta de que a amizade é un dos bens máis fermosos que pode posuír o ser humano. SANDRA RODRíGUEZ RE/GOSA (2'º E.S.O) 15

16 A SÚA LEMBRANZA Houbo unha vez unha casa, situada nun fermoso val con frondosas árbores e abondosa vexetación, rodeado por elevadas montañas co cume cuberto de neve. Na parte baixa da ladeira os castiñeiros, faias, carballos... lucían maxestuosamente. Era un lugar tranquilo, repousado... no que nunca nada estraño sucedía, no que sempre houbera paz. AIí vivían dous irmáns. Aquel día estiveran traballando moito, agora que xa comezaba a escurecer seguían recollendo froitas. O vento batíalles con forza na cara, cada vez con máis forza. De súpeto, o ladrido do seu can avisounos de que algo raro acontecía, i i iunha árbore abalanzábase sobor deles!!!. Marta empurrou a Xulián, os dous arrolaron polo chan. Xulián feriuse ó caerlle unha pequena rocha no seu pé. Marta intentaba, con todas as súas forzas, quitarlle a pedra derriba a seu irmán, non o conseguía, era moi pesada e ela non era quen de facelo soa. Mirou ó seu redor, xa era noite. Non se vía a ninguén. Escoitábase o murmurio do río, que pasaba preto da súa casa. A auga corría sen cesar. Escoitábase claramente o bater da auga contra as pedras, o aletear dos peixes. Xulián mirou cara atrás, viu un home vestido con roupa invernal: pantalóns neqros e unha gabardina que lie cubría todo o corpo. Marta, que tamén o vira, sospeitou que escondía algo nas mans, porque non as ensinaba. Un ha careta branca tapáballe a cara. Daquela xa conseguiran quitar a pedra que tiña preso a Xulián. Os dous deron en correr, ó ver o machado que aquel home sostiña nas manso Marta esvarou, o home i alcanzouna!, Xulián non deixaba de escoitar os berros atemorizados de súa irmá. Aquel asasino estaba a cravarlle o machado no peito. Marta pedía axuda, pensando quizais que alguén acudiría a rescatala. Os golpes ían rompendo as súas costelas, cada cruxido mancaba duramente os ouvidos de seu irmán, que non se vía capaz de evitar o que estaba a suceder. Xulián seguía atónito, inmóbil. O asasino achegábase. Os ollos do rapaz mostraban que non podía crer o que aquel individuo acababa de facer i [matar a súa irmá!! A que tanto lie ensinara. A persoa que el máis quería no mundo. A muller que lie ensinara a non xulgar ÓS máis polo seu aspecto físico E había un pouco, desaparecera,jalecera, deixara de existir. Morrera berrando. Pedindo axuda. E ninguén a axudara, nin tan sequera el, o seu propio irmán. Tempo despois Xulián regresou ó lugar dos feitos. Todo estaba igual, non cambiara nada. O ceo seguía escuro. Os nubeiros tapaban a lúa. O son da auga seguía escoitándose. Todo permanecía, todo agás Marta, que xa non se encontraba alí, xa non estaba con el. MARCHARA PARA SEMPRE. CARLA OíAZ FERNÁNOEZ (2.º e.s.o 16

17 A NOITE DO ENTROIDO percorrer Eran vísperas do entroido e só faltaban unhas horas para que o reflexo tocara as badaladas da medianoite. A primeira noite do entroido era espectacular, toda a xente ía disfrazada polas rúas e había moitas festas que ata o mencer. Unha das fe stas máis esperadas era a da casa de Marta, porque esta vivía nunha grande mansión nos arredores da cidade, que fora dos seus bisavós. As lendas din que é unha casa ernbruxada. E que mellor que iso para pasar unha noite inolvidable? Ó tocar as badaladas o reloxo da igrexa, nas casas do pobo xa case non quedaba ninguén. E a casa de Marta íase enchendo pouco a pouco de xente. As persoas que alí ían cheqando, levaban moitas variedades de disfraces. Algúns eran arrepiantes, outros graciosos, etc... Ó chegar alí había moitas lamboadas de entroido (orellas, rosquillas... ), Tamén había.moitas bebidas con nomes raros e asquerosos: á fanta de laranxa chamábaselle vómito de porco, ó zume de tomate, sangue humano... Tamén había música, bailes... Toda a xente que alí había estábao a pasar moi ben. Algúns bailaban, outros cantaban, e out ros simplemente se adicaban.a pasear dun lado cara outro falando coa xente. Marta aíndanon se acabara de arranxar, polo tanto seguía no seu dormitorio. De súpeto as luces "chispearon". Ela botou unhas gargalladas ó escoitar ós convidados berrar, pois iso pasaba moitas veces cando había un pouco de vento. De alí a un ponco decatouse de que estaba a acontecer algo raro. Ouixo saír da habitación, pero non podía, estaba pechada, notou que se Ile facía un nó no estómago. Ela era. moi nerviosa, e estaba histérica. Dándolle patadas á porta, conseguiu rornpela e puido saír. Saíu do dormitorio co disfraz feito anacos, non lembraba nada do que acontecera. No salón non ocorrera " nada. Non había explicación ningunha do que lie pasara a ela, o único que o xustificaba eran os rabuñazos e golpes que tiña no se4 corpo. J Cando os convidados a viron, ninguén lie preguntou que lie pasara-porque pensaban que todo era maquillaxe, e que formaba parte do disfraz. Ela quería avisalosdo que ía acontecer, poi s tiña un presentimento que non era nada: bo. Cando abríu a boca para falar non tiña voz, i estaba muda totalmente!, non sabía o que facer para evitar que lies pasara algo ós seus convidados. Mirou O re laxo e viu que eran as tres da madrugada, aínda quedaban dúas horas para que a xente se marchara. As luces apagáronse e as portas abríronse de par en par; a xente estaba preocupada, nerviosa e inqueda. Empezaron a: oírse uns ruídos arrepiantes, e non fixo falla ningún tipo de explicación para que a xente se fora de alí. Marta non podía dar creta ó que vía, levaba cinco anos vivindo alí e.jnunca pasara unha cousa semellante! Ó día seguinte acudíu á clase, e disculpouse diante de todos os rapaces e rapazas do colexio e tamén de toda a xente do pobo. Un grupo de rapazas e rapaces foron a xunto dela cando rematou a clase e dixéronlle: - Marta, non tes por que disculparte. - Si que teño, quero que aceptedes as miñas disculpas. E os rapaces de novo contestaron: -Quen se ten que disculpar somos nós, por facer conxuros e espiritismos na túa casa para atraer os espfritos de teus bisavós, nesta noite. Marta mirou para eles, baixou a mirada e foise. De alí a uns meses Marta e máis seus pais trasladáronse de pobo e nunca máis se soubo deles. ",' ".. Adriana Pardo Basanta (1.º E.S.O.)

18 Poesías 'Estando mirando cara ó mar 'Unna serea vin cfiegar 'Esta nos viña avisar Qye un barco acababa de naufragar. Cotrin a buscar axuda, 2{flpiáamente viñeron, (jaráas, periosdistas e turistas, ata 6engafas trouxeronl Colleroti unha barca,.9t[{ nos metimos todos,.9tta cfiegar ó sitio, 'Do barco misterioso. Cando cfiegamos a[{, 'Un gorriño vin, 'Era dun. trasniño, QJte oiaxaba no barquiño. Osgaráas vestíronse de buzos, Comezaroti a bucear, 'E ó c/íegar ó [ondo, 'llnna persoíña viron cfiegar. 'Era diminuta, Case nin se vía, Co seu. traxe daro, Pasa6a desapercibida. Collétono para a barca, Secárono cunha toaiiiña, :Mentre ües contaba, 'Un anaco da súa oida. '1Iia?(a6ano barco náufrago, Para buscar o seú destino,.9tca6a6a de ser despedido, 'Do circo "Xermandiño ". O trasniño [oise só, :A(pnse soubo nada máis del,.9t xente comezouse a ir 'E a /íistoria rematou así. QJtero adicarlle á miña nai a miña máis jermosa poesía ea {fa quixera adicar pola súa gran valentía. 'Efa é unha nudler agarimosa, tenra, doce, amable Síntome eú risoña e [ermosa. áéói1 ó sea lado, qui?(eraser coma ela, poder enfrontarme á oida igua{ que se enfronta ela. 'Escóitame nai miña, neste fermoso momento e se fi?@n argo iñaj con gran pesar me artepinto..9trrepíntome ó pensar que che estou. quitando a oida, cando ti con ilusion. déchesme a mín a miña. 'Escóitame por favor escoita a miña oración, quéreme máis que nunca quero ter o tea penion. Xa remato nai miña non teño máis que [alar espero que chegusten estas letras que a túa ji{fa che quilcoaáicar. Adriana Pardo Basanta 1. 9 E.S.O.-C Laura Torre Río 2.9 E.S.O.-C

19 - Maruxía núm. 7~ Algunhas notas sobre a emigración a América nunha parroquia mariñana: Burela, Por Herminia Pernas Oroza. A emigración americana na parroquia rural e costeira de Burela caracterízase por ir dirixida fundamentalmente á Arxentina e ser de compoñente definitivo. Os seus protagonistas son mozos (con idades comprendidas entre os 15 e os 30 anos), solteiros, pertencentes a familias numerosas, labregas ou mariñeiras. Pero a partir do ano 1928 comeza a facerse notar o número de mulleres, feito que significa a reunificación do grupo familiar na outra beira do Atlántico. Aqueles que retornan (os menos) acostuman facelo de xeito temporal, a través de visitas periódicas; e, no caso en que a súa volta se convirta en definitiva, todos, salvo algunhas excepcións, logran mellorar un pouco o seu nivel de vida: mercan terras (na medida das súas posibilidades), poñen unha tenda ou conseguen facerse dono (normalmente á parte) dun barco. Os retornados burelenses caracterizáronse, en primeiro lugar, pola adquisición de barcos de vapor (os irmáns Lestao Manzano, Benito García Labrada ou Mariano Basanta Abad) e, en segundo lugar, por montar unha tenda. Sinalamos, entre outras, as tendas (colmados) de Nicolás Domínguez Díaz (emigrante a Bos Aires) e de José Antonio Cao (emigrante a Cuba), destacando tamén unha muller, Benita Pardo Mon, que emigrara xunto co seu marido a Bos Aires e ó seu regreso montou unha tenda mentres que o marido se convirtiu en armador e patrón. Déronse igualmente casos puntuais como o que regresou convertido en oficinista (José Villarejo Río), o que mercou leiras para despois arrendalas (Bepito Rodríguez Legazpi) e, finalmente, o mozo que estando en Bos Aires lie tocou a lotería e retornou de contado co diñeiro suficiente para construír unha casa (Ricardo Pena Mon). Unha proba de que o tempo decurrido na emigración non pasou en balde para a formación dos emigrantes burelenses témola no feíto daqueles mariñeiros, que unha vez reinstalados, achegaron a súa experiencia foránea a unha determinada institución, como sucedeu coa Confraría de Pescadores, constituida no ano No primeiro cabildo figuraban alomenos dous emigrantes, un como contador (Federico Ruiz Mon, emigrante a Bos Aires) e outro como vocal (Ricardo Pena Mon, xa mencionado). Os nomes de retornados vence liados con esta entidade foron numerosos: José Antonio Lestao Manzano (emigrante a Norteamérica), quen foi presidente da mesma en dúas ocasións ( e ) ademais de se-lo impulsor, nos anos 50, da "Escuela de Orientación Marítima", na que se formaban patróns e mecánicos de primeira e segunda. José García Abad (tamén emigrante a Norteamérica) foi comisionado pola Confraría "para ejercer cargos de responsabilidad", Paulino García Abad (igualmente a Norteamérica), que foi o primeiro representante da Mutua (máis tarde, Instituto Social da 19

20 Maruxía núm. 7 Mariña), Benito Labrada (emigrante a Bos Aires), home clave na boa marcha da Confraría e quen redactou bastantes actas, etc. Pertencen todos eles ó tipo daqueles "americanos" que sen lograr unha grande fortuna chegaron a formar parte da pequena burguesía local ó converterse en propietarios de tendas, tabernas, armadores e patróns de barcos; e reforzaron o seu prestixio simbólico mediante o seu ingreso en diversas institucións, como a que acabamos de citar. Non se deu nesta parroquia o estereotipo de americano ou indiano con fortuna no que se integran catro personaxes oriúndos do concello de Cervo; pero si se deixou sentir o peso do deber de fomenta-la cultura porque na emigración decatáronse da súa falta de formación e quixeron suplila coa creación de sociedades de instrucción. Alén mar os nosos emigrantes aprenderon, adquiriron cultura e quixeron transmitir este feito ás súas propias comunidades de orixe por medio das sociedades de instrucción. A encargada de facelo para esta zona foi a sociedade denominada "Centro del Partido de Vivero de Cultura y Beneficencia" ou chamada tamén "Hijos del Partido de Vivero. Cultural, benéfica e instructiva". Foi creada en Bos Aires no ano 1909 por Manuel Rodríguez López e era presidente honorario o cervense José Álvarez. Tamén entre os seus socios contaba con numerosos burelenses: Jesús Pardo, Elíseo Basanta, Manuel Abad, Secundino Barcia, etc. etc. Gracias ó seu patrocinio erguéronse no termo municipal de Cervo dous grupos escolares (os de Burela e Cervo), recurrindo tamén ó seu amparo cando sobreviña algunha desgracia como a sufrida polos tripulantes do pesqueiro burelense "Ramon Ben", que se foi a pique por mor da explosión da súa caldeira. Xa dixemos máis enriba que a emigración nesta zona caracterizouse polo seu compoñente definitivo, aínda que houbo algún emigrante retornado; pero as cifras aparecidas son moi pequenas. Segundo as fontes censais, en 1930 só figuran na parroquia sete retornados. Por fonte oral sabemos que non aparecen tódolos que retornaron, pero con todo, a cifra segue sendo moi pequena. Pode riamos falar tamén das causas que levaron ós nosos antergos a emprender o camiño da emigración pero consideramos que son de sobra coñecidas e por iso non fican expostas. A fin de contas, quen non ten un parente emigrado, sexa de primeira ou de segunda xeración? 20

21 Maruxía núm. 7 r TAN loxe... TAN preto o arquipiélago de Cabo Verde está situado fronte á costa occidental africana, a 450 km. do Senegal. Está formado por dous grupos de illas, de orixe volcánica: as de Sotavento, situadas mais ao sul (Santiago, Maio, Pogo e Brava), e ao Norte, as de Barlovento, mais numerosas (Santo Antao, Sao Vicente, Santa Luzia, Sal e Boa Vista). A extensión que ocupan é de km. aproximadamente, que actualmente están habitados por unhas persoas. Existen numerosas diferéncias entre as illas en canto á sua orografia: mentras que Sal, Boavista e Maio son practicamente planas e rodeadas de praias de area branca, as restantes son montañosas e abruptas, coma resultado dos pregamentos volcánicos. Dende forman a República de Cabo Verde. A sua capital é a Cidade da Praia, na IIha de Santiago, a maior e mais poboada (actualmente concentra ao 50% da poboación do arquipiélago). Mais da metade da populación é mestiza, como resultado da fusión, das razas branca e negra. A sua lingua é o creolo, que resulta da fusión da lingua portuguesa con diferentes linguas africanas, compartindo co-oficialidade co portugués, se ben este último só se emprega a nivel formal (escola, politica, médios de comunicoción...). A relixión maioritária é a católica, que segue e practica un 98% da poboación, ainda que actualmente esta-se a dar unha penetración de outras, coma o adventismo, ou as testemuñas de Jeová. Para coñecer a realidade actual deste pais é necesário remontar-nos á história e á conformación da sociedade, a partir da chegada a Santiago dos navegantes portugueses a meiados do século XV (1460), que atoparon estas illas deshabitadas, nun momento de expansión dos impérios europeus cara outros continentes. o Reino de Portugal, consciente do alto valor estratéxico destas illas, comezou deseguido a sua 21

22 - Maruxía riürn. 7 colonización, que se realizo u de maneira distinta á das outras illas atiánticas de Acotes e Madeira, xa que o clima extremo disuadiu a chegada de xentes europeas. A solución atopada foi a de dar o monopólio do comércio coa costa occidental aos poucos europeos que se afincaran en Cabo Verde, para colonizar as illas xunto con continxentes de poboación escrava traidos á forza desde a costa occidental do veciño continente. A importáncia deste pequeno território, pobre en recursos naturais, foi clave no desenvolvemento do comercio triangular establecido entre Europa, África e América a partir do século XVI, debido á sua situcción xeográfica. Neste sistema de comércio, realizado polas poténcias europeas (Portugal, Inglaterra, España, Holanda...), África aportaba man de obra escrava que se utilizou na colonización e explotación do continente americano, a cambio de fusís e outras manufacturas vidas de Europa. Dentro deste sistema as illas xogaron un papel de entreposto comercial. As persoas africanas, que proviñan de diferentes áreas xeográficas e culturais, eran trasladadas forzosamente a América, onde eran vendidas a cámbio de algodón, tabaco, azúcar e outras matérias primas, para traballar nas plantacións coloniais en réxime de escravitude. Os beneficios deste comércio en Europa permitiron a acumulación de grandes capitais, e a construcción de fábricas, sendo un dos factores que posibilitarian mais tarde a revolución industrial europea e o inicio do sistema capitalista. Dentro deste sistema, Cabo Verde constituiu un dos pontos estratéxicos mais importantes en África, servindo como ponte entre os outros dous continentes. Dende as suas costas, miles de homes e mullere embarcaron rumo á escravitude nas plantacións americanas. Este comercio humano acadou nas illas o seu apoxeo durante o século XVI, iniciándose o seu declive imparável dende o s. XVII, no que perdeu o monopólio do comercio escravista. A partir deste momento, e dada a escasa importancia de materias primas para explotar, os portugueses practicamente abandoaron ás illas á sua sorte, dada a sua escasa importancia como proveedora de materias primas, mais manténdoas como colónia. Dende un primeiro momento, foi-se construíndo unha sociedade polarizada, baseada no sistema escravista, con dous grupos sociais ben diferenciados, no que o dos señores, formado por europeus de distinta nacionalidades, mas maioritariamente portugueses, ostentaba o poder e todas as suas facetas. Este grupo dominante, insignificante numéricamente, estaba composto case exclusivamente por elementos masculinos. Fronte a este grupo estaba unha maioria de escravos e escravas de raza pret (negra), que constituian a forza de traba- 110, privad@s de calquera direito como persoas. O colectivo de escravos foi disminuindo debido á sua libertación, á sua fuga ou á mistura racial, que constitue un dos elementos mais caracteristicos da sociedade cabo-verdiana dende a sua formación. Este proceso ten moito que ver coa auséncia de mulleres no colectivo dos señores. As unións entre homes brancos e mulleres pretas constituiron norma durante os primeiros séculos de colonización das illas, e era aceitados incluso pola igrexa católica. Os fillos e fillas ilexitimas viron case sempre recoñecidos os seus direitos, primeiro a través do direit consuetudinário, e mais tarde nas leises dictadas pola autoridade colonial. Como dato curioso e representativo póde-se reseñar o caso documentado Padre Nicolau, que deixou recoñecidos; no século XVII, 54 fillos e fiiias.na IIha de Santiago, que con certeza non eran dunha mesma muller. Durante este proceso foi aparecendo un grupo económico intermédio entre os dous anteriormente citados, que veu a ser o embrión da burguesia mestiza que xurdiu no século XIX., e que ata o dia de hoxe non supera un 5% da poboación. A pobreza natural das illas, agravada pola persistente irregularidade das choivas, e polos longos periodos de secas, dá lugar a que as condicións de vida no arquipiélago sexan extremadamente duras. As secas, que se teñen repetido ao longo destes cincocentos anos, teñen causado enormes crises alimentárias, asi como innumeráveis mortes. Como exemplo póde-se citar que nunha das últimas crises de subsisténcia deste século, que tiveron lugar na década de 1.940, morreron perto de 50.00!persoas: 22

23 Maruxía núm. 7 ) ) A pesar de que a agricultura e a gandeiria son actividades económicas predominantes, a pobreza do solo e a falta de auga provocan que o pais necesite importar o 90% dos alimentos que consume. Dende non ten chovido suficientemente para asegurar a subsisténcia agricola. Dentro da história da sociedade cabo-verdiana, estas calamidades teñen marcado profundamente aos seus habitantes, e teñen provocado graves efeitos, non só dende o ponto de vista psico- I ó x i e o, s e n ó n tamén na desarticulación das estruturas socio-económicas. Ante estas catástrofes, o poder político, exercido dende a metrópole portuguesa, nunca amosou vontade para enfrontar tales situacións, a pesares da sua repetición ciclica no tempo. Ao igual que sucedeu coa mestura de razas branca e negra, a cultura caboverdiana foi-se modelando con elementos africanos e europeos que ao longo destes 500 anos crearon unha resposta homoxénea dentro deste medio fisico tan hostil. Ante esta dificil situación, a única solución para moitos do habitantes das illas foi a emigración, que constitue un dos factores fundamentais da conformación actual da sociedade cabo-verdiana. Dentro deste fenómeno migratório podemos distinguir entre emigración forzosa e emigración espontánea. Dentro do prirneiro tipo débese reseñar que durante o século XIX e parte do XX, perto de noventa mil persoas foron forzadas a traballar nas plantacións ou minas de outros paises africanos colonizados por Portugal. O caso mais significativo é o da Ilhas de Sao Tomé e Principe, no sudoeste de Africa, onde ainda hoxe habitan persoas de orixe cabo-verdiana, constituindo a metade da poboación destas illas. Dentro da emigración espontánea, que se debe á falta de condicións para a vida, ésta comezou no século XIX e continúa hoxe, e que obedece a falta de condicións para a vida, o destino principal foron os Estados Unidos onde viven actualm e n t e persoas de orixe cabo-verdiana na zona de Bastan. Outros destinos durante os anos 40 e 50 deste século foron Brasil, Arxentina, Uruguai, Senegal ou Portugal. Mas foi a partir de que se deu o maior éxodo da história das illas,esta vez con destino a diversos paises europeus, nos que serviron como mao de obra barata na construcción civil, nas minas, nos servizos de limpeza ou en outros sectores. Actualmente existen comunidades cabo-verdianas en paises como Portugal, Franza ( persoas), Suiza (3.500 persoas) Luxemburgo (5.000), España (13.000), Holanda, Itália, etc. Dentro do Estado Español as comunidades mais importantes aséntan-se en Zaragoza, na zona mineira de León (Ponferrada, Villablino, Bembibre); en Madrid e na Mariña Luguesa, especialmente na vila de Burela. 23

24 "Maruxía núm. 7 Actualmente, fronte a unha populación de persoas nas illas, a poboación espallada polo mundo supera o dobre desta cifra. As remesas dos emigrantes supoñen hoxe o 12% do P.I.B. do pais, constituindo unha axuda importantisima para o sustento das familias que fican na terra sen emigrar. Despois de cincocentos anos de dominación colonial por parte de Portugal, Cabo Verde conqueriu a sua independéncia nacional o 5 de Xullo de As duras condicións durante a dictadura portuguesa non impediron o nascemento e desenvolvimento dun movemento de liberación nacional. Dende 1956 o PAIGC (Partido para a Independéncia de Guiné e Cabo Verde) traballaba na clandestinidade xunto aos movementos xurdidos noutras colónias portuguesas. Coa chegada da independéncia, na que o PAIGC foi o interlocutor ante Portugal, implantou-se un sistema de partido único mais cunha torte tendéncia democrática. En este partido separase da sua compoñente guineana pasando a ser o PAICV, que a partir de 1990 realiza unha transición pacífica cara a democrácia multipartidista. Das primeiras eleccións, saiuo goberno dos anos 90, o Movimento pola democracia (Mpl), de orientación neoliberal, que acaba de ser derrotado nas urnas. polo PAICV, que goberna de novo o arquipiélago. Nestes últimos 25 anos, dende a proclamación da independéncia, tense realizado un grande esforzo para mellorar a calidade de vida en canto a alimentación, sanidade e educación, principalmente. A pesares de ser un pais socialista e próximo ao bloque soviético, a diplomacia caboverdiana ten conseguido axudas ao desenvolvemento de paises situados nos bloques capitalista e socialista. Estas axudas teñen sido, e seguen a ser na actualidade, de gran importancia na construcción do pais, que na altura da independéncia non tiña nada. Dende os anos 90, o sector turistico esta-se a desenvolver como o clave do pais, especialmente nas illas de Sal e Boavista, ante a falla de recursos naturais. A producción agro-pecuária segue a constituir unha das actividades económicas mais importantes, e ténta-se potenciar o sector pesqueiro, ate agora escasamente desenvolvido. O comercio informal, a pequena escala, é practicado por miles de persoas que atopan nel unha fonte de recursos ante a escasez de postos de traballo nas illas. Luzia Fernández 24

25 Maruxía núm. 7 INTERCAMbio CON ESCOlARES FRANCESES No curso pasado, entre os días 5 e 14 de Maio de 2000, 30 alumnos/as e 3 profesores do I.E.S. Perdouro participaron nun intercambio con franceses, concretamente do College "Jean Monnet" de Janzé (Departamento IlIe-Et-Viluine, Bretaña). Esta actividade estivo organizada polo Departamento de Francés e durante o curso escolar leváronse adiante unha serie de reunións e distintas actividades preparatorias. Os alumnos tamén mantiveron correspondencia cos rapaces/as franceses para coñecerse un pouco e crear un ambiente que, ó final, deu o seu froito coa visita efectuada polos franceses a Burela durante unha semana do mes de abril. Os nosos "convidados" tiveron a oportunidade de coñecer o noso centro e o pobo de Burela, así como outros lugares da bisbarra, chegando incluso ata Santiago de Compostela. A segünda parte do intercambio consistiu na viaxe dos nosos alumnos á Bretaña Francesa na primeira quincena de maio. O ven res, día 5, comezou a viaxe de ida, e logo de 18 horas de autobús, chegaron a Janzé ás 10,30 horas, sendo recibidos no centro pola dirección do College e polos corresponsais e as súas familias. Unha vez alonxados nos diferentes fogares franceses, puideron disfratar da súa acollida durante a fin de semana, e alí tiveron oportunidade, entre outras cousas, de coñecer o pobo e os seus arredores. O martes, día 9, foi a data prevista para Escolares franceses no I.E.S. "Perdouro" achegarse ó Mont Saint Michel, lugar de visita obrigada nesta bisbarra, xa que a súa famosa abadía é lugar moi frecuentado polo turista debido a súa importancia histórica e cultural. 25

26 'Maruxía núm. 7 o mesmo día tamén estiveron na cidade de Saint Malo, rodeada de murallas defensivas, efectuándose unha visita o seu "Grand Aquarinm". o mércores continuaron a súa estadía en terras galas cunha visita á cidade de Rennes. Fermoso lugar onde descubriron os nosos alumnos as "maisons a colombuges y les maisons á pains de buis". Tamén tiveron a oportunidade de observar a típica arquitectura de pedra e madeira dos séculos XV e XVII. Pola tarde efectuouse unha visita ó "Ecomasée de la Bintinais", unha granxamuseo con animais autóctonos e unha representación da vida agrícola da rexión. Ó dia seguinte, xoves, o lugar de visita era "Carnac y Monteneuf" onde puideron coñecer as maiores alineacións de megalitos existentes no mundo, que datan dunha antigüidade de 4000 a 3500 anos antes de Cristo. o venres organizouse unha mañán de clases no "College" e, a mediodía, o concello preparou unha recepción para os nosos alumnos e profesores, mostrando interese nun futuro "hermanamiento "entre os dous pobos, facendo entrega da medalla da vila ós nosos representantes. No xantar deste día os participantes intercambiaron diversos agasallos en recordo desta experiencia. Ó longo da tarde, os alumnos participaron en diversas competicións deportivas contra os rapace/as franceses. E á noite houbo unha festa de despedida deste primeiro intercambio galaico-francés. Odia 13 de maio -sábado- foi a despedida. As familias e os alumnos franceses acompañaron ós nosos alumnos ata o autobús para a viaxe de regreso. De camiño, fixeron un alto en "Futuroscope", onde puideron disfrutar dos atractivos deste lugar, cita prevista na viaxe antes da súa volta a Burela. De regreso ós fogares de acollida, visitaron a cidade de Vannes, que tamén destaca polas súas casas de "pans a bois". Visita cultural en Francia 26

27 JZLcademiạ.-.~,b q'odo o ano HERRAMIENTAS FERPA S.L. DISTRIBUIDOR PARA LA PROVINCIA DE LUGO DE: Brocas LATZ - Machos y Cojinetes FERG - Sierras SANDVIK Cuchillas y Plaquitas KRUPP WIDIA - Discos CABALLITO Electrodos y Material Soldadura SEO Herramientas Neumáticas INGERSOLL RAND Avda. Benito Galcerán, 30 - Bajo Teléfono: Fax: VIVEIRO (Lugo)

28 'Maruxía núm. 7 Del 25 de Noviembre al 2 de Diciembre de 2000 se celebró en el I.E.S. "Perdouro" una reunión de trabajo en la que participaron profesores de cuatro colegios distintos, el ITC Matteo della Corte, el Swindon College, la Ludwig Erhard- Schuie y, naturalmente, el I.E.S "Perdouro" como colegio anfitrión. Esos cuatros institutos, más un quinto, elltc Luigi Luzzatti, que no pudo mandar representantes a la reunión, establecimos contacto hace un año y llevamos todo ese tiempo trabajando en la preparación de un proyecto enmarcado en el programa Comenius (perteneciente al programa Sócrates) de la Unión Europa. Durante la reunión celebrada en noviembre perfilamos todas las ideas intercambiadas a lo largo de esos meses y las pusimos por escrito para presentárselas al organismo competente (la Agencia Nacional para el programa Sócrates). Si todo va bien esperamos recibir a finales de curso la confirmación de que nuestro proyecto ha sido aceptado. Si nos lo conceden, durante el curso lo pondremos en marcha, junto con nuestros cuatro socios colaboradores. El nombre del proyecto es "Compartir Experiencias" y pretende reflejar el primer objetivo de nuestro proyecto común, es decir, compartir experiencias con los alumnos y profesores de colegios muy distintos al nuestro. En ese trabajo nuestros socios colaboradores serán: * El Instituto Técnico Commerciale Liceo Tecnico PerLe Ativita Gestionali "Matteo Della Corte", en Cava dei Tirreni, Salerno, Italia. * El Instituto Tecnico Commerciale Statale Luigi Luzzatti, en Treviso, Italia. * La Ludwig - Erhard- Schuie BerutsbildendeSchuien Salzgitter, de Salzqitter, Alemania. * Swindon College, en Swindon, Inglaterra. Dentro deii.e.s. "Perdouro" están directamente implicados en el Comenius los seminarios de Ciencias Sociales, Ciencias Naturales, Física y Química, Religión, Lengua Castellana, Lengua Gallega, Lengua Inglesa, Educación Física, Tecnología y Filosofía. Naturalmente esta no es una lista cerrada y esperamos contar con la colaboración de otros seminarios y departamentos a lo largo del proyecto. Entre los cinco colegios nos hemos marcado como objetivo la elaboración de una página web, a través de la cual podamos intercambiar información y llegar a conocsrnos'mejor. Nos parece que la producción de esa página web conjunta nos puede servir para: - Conocer mejor otros países europeos. - Entrar en contacto con otras culturas. - Potenciar la realización de actividades multidisciplinares. - Aprender de una manera distinta - Fomentar la utilización de nuevas tecnologías, 'como internet, correo electrónico, etc. 28

29 Maruxía núm. 7 En todo el proyecto, que pretendemos se alargue durante tres años, los grandes protagonistas son los alumnos. Ellos son los que, con la ayuda de los profesores implicados, tendrán que elaborar la página web. La idea inicial es empezar por elaborar distintas secciones con temas comunes a todos los colegios participantes, que nos sirvan para presentar a nuestros colegios y nuestro entorno. Pensamos en secciones dedicadas a temas como, por ejemplo, la localización geográfica de cada colegio, la presentación de la historia de cada área, descripción del patrimonio cultural, etc. Además, la página web contará con secciones de libre elección, en las que cada colegio podrá tratar aquellos temas que le resulten de especial interés y que ayuden a los demás colegios a entender las peculiaridades y características de los demás participantes en el proyecto. Las distintas secciones se comunicarán entre si mediante zonas o páginas en las que los alumnos comparen las distintas informaciones presentadas. Naturalmente, los alumnos de los cinco colegios colaboradores participarán en todas las fases de la elaboración de la página web: Primero, en la planificación de la estructura de la página. Más adelante, a través del trabajo de aula de las dístintas áreas implicadas, en la elaboración de los materiales que se insertarán en la página web y, por último, está previsto que participen en la elaboración del soporte técnico, en colaboración con los profesores de tecnología e informática. Porque al final de lo que se trata es de conseguir que los alumnos de los distintos colegios trabajen juntos y aprendan unos de otros. Reunión de traballo 29

30 AUTOCARES - MICROBUSES R. Galvo Sotelo, 13 Teléfonos: (Móvil) Fax: MONDOÑEDO (Lugo) A MARQUESA CINE MON G/. Castelao, n.º 5 Teléfono: BURELA (Lugo) CI. Eijo Garay Teléfono: BURELA (Lugo)

31 Maruxía núm. 7 A visir lo SWiNdoN A PERSONAl JOURNAl October 27 th The trip We arrived in Santiago at two o'ciock, and there we had to wait for 5 hours, because our plane had broken down. When we arrived in London the weather was very cold. There was a lot of fog but when the plane took off and landed there was a very beautiful view. When we flew over London, we could see a lot of lights, and, as we approached the landing strip, we saw cars, stadiums, The Thames... Heathrow is bigger than Santiago airport, there are more runways and more planes, so it ls better than Santiago airport, In Heathrow we took a big red bus that was very nice and we stayed there about twenty minutes more or less. My first impressions about London: London is a very big city, there are a lot of traffic jams, and we can't saymore because we arrived late. Only I can say that there were very good cars like Rover, Mercedes, BMW. Also there was too mueh noise beca use there was a lot of traffie. The youth hostel was very bad for the boys, beca use the room smelt bad so we had to sleep with other people. October 28 th Today we woke up early and we had breakfast in the hostel, we ate a bowl of eereals, one juice, a sausage, one fried egg and a eoffee. The British Museum Later we left to The British Museum, where we eould see a lot of thinqs like The Rossetta Stone, Egyptians mummies, about Greeee... The Rossetta Stone has three types of writing: hieroglyph, demotie, and Greek. For me the Egyptians mummies weren't as I expected. I though that it was going to be different beeause I imagined they were naked. Greece, The Elgin Marbles: They represent Gods and processions to offer their products. They tried to express movement. But i felt coldness when I saw the sculptures. 31

32 Maruxía núm. 7 By underground: I liked it because it is a fast transport; because there are a lot of trains and you have to wait little time to catch one. Another important thing is that it is a cheap transporto But also in the underground you can meet a lot of strange people, wanderings,. gays, skinheads... After visiting The British Museum, we went to several places like Trafalgar Square, Piccadilly Circus, Hyde Park Comer, Harrods But we could only see them from the tourist bus. Going to Swindon: We left London to Swindon at four o'ciock. Two drivers from Swindon College came for us, in two small mini-buses. One anecdote was that our bus had two leaks on the roof and it was raining a lot. First impression of my Host family: My host family was a married couple, they have two children, a boy and a girl, their daughter and their son were studying in Cambridge. We slept in the rooms of their children. He is called Richard Churm and she is called Sue Anderson (Churm) and they live in 93, Kingshill Road. Old Town. Swindon. My first impression was that they will be a good host family because they were very nice. This night Marta and me had pie and coke, for dinner I will remember forever. October 29 th On Sunday, we went around Swindon and we ate in their home. Later in the afternoon Marta and me went to Swindon College an there we went to a pub called "Erudis" and took something with Roberto and Miguel. But also this day we learnt things about Swindon because the host family explained how the city was: The population works in different things like industry (Motorola, Intel, Rover, Honda...) or in the railway, because in the past Swindon was a big rallway centre. Also in Swindon we could see a lot of foreign people. I saw Indians, Chinese, Moroccan and Polish. Swindon is situated in the county of Wiltshire. Wiltshire is a big county in the South of England, it has a lot of prehistoric remains like Avebury, Stoneghene, and other things like the first factories of England. Swindon hasn 't sea, so in the winter it is cold and rainy. We could see that in England there are rivalries among other reglons of United Kingdom, because the English people don't like Welsh. Also the people Know that we were Spanish, because we have difterent physical appearance (we are more good looking). The people in Swindon practise several sports like iceskating, football, cricket, swimming, and other sports like chess. Well, the food was typical of England, and in Swindon I think that they don't have typical dishes, I think that they eat everything, vegetables, meat, beef, piza... About my host family: They got up at eight o'clock and they usually went to bed at twelve o'clock. Sue worked about four hours a day and on Wednesday she taught French in her home to the neighbours. She was a teacher in the Swindon College. 32

33 Maruxía núm. 7 Richard worked about seven hours from eight a.m. to half past two p.m. They had breakfast at quarter past eight; lunch at half past twelve and they had dinner at half past six. Sue prepared the breakfast (cereais, coffee, croissants, toasts, pineapple juice) and lunch (one sandwich, orange juice, a piece of fruit and sometimes one tomato). Richard usually cooked dinner, he cooked vegetables, pizza, beef, pie. After dinner they always watched TV or read books/newspaper. Also they had one pet, it was a cat and it was called Charlie. October 30 th Oxford In the morning, we met in the Swindon College and later we could not go to Oxford by train, so we went by urban bus. In this trip we could not see anything because the windows of the bus were dirty. When we arrived in Oxford we went to The Natural Science Museum; there I bought a toy snake, on the way we couid see the Sheldonian Theatre where the traditional graduate ceremony of the university is held. Later we went to The Botanic Garden, where we had lunch and walked around. There also we could see one squirrel. In the afternoon we went to see The Christ Church College where we visited the diningroom, the church and the gardens. I would like to study in Oxford because I couid study a lot of degrees. About six o'ciock we came back home. We had dinner and later we went to the bowling, but this night we didnt play skittles. October 31st The Steam Museam Also today we met in Swindon College at nine o'ciock. Later we walked to the Steam Museum. There the guide explained the development of the railway in Swindon. The Steam Museum is a new visitor attraction opened in June Archive film footage, hands on displays and huge locomotives bring to life the story of the people who built the Great Western Rallway. You can hear the memories of the peopie who worked inside and those who enjoyed travel glorious days of steam. Also the guide showed a typical Worker house. In front of the Steam Museum there was The Design Outlet Village, that was a big Shopping centre where the prices were the lowest in the city. There you will find over 100 designer label sto res with discounts of between 30% to 50% off top designer labels. There you can buy a lot of things, clothes, electrical appliance, furniture.l The Mayor 01 Swindon In the afternoon we went to visit the Mayor of Swindon. There I was dressed with the ciothes of the Mayor and aiso I presided the meeting. There, the Mayor explained how they choose the Mayor in Swindon and he explained the Borough of Swindon. The Link Centre At eight o'clock we went skating in the Link Centre, this was a horrible day for us because we usually fell on the ice. Later Marta and me came back to home with Roberto's host family. November 1st 8ath We went to Bath by train. And in Bath I learnt a lot of things with the electronic guide: Bath is the only place in Britain where you can find hot springs. Most of us take a bath or a shower to get clean, but for the Romans, hot baths were much more important. During the 17 th and 18 th centuries, it became fashionable for rich and aristocratic families to go to Bath an "take the waters"- this means to bathe in spa water because it is good for your health. 33

34 Maruxía núm. 7 As a result of its new popularity, the city of Bath was rebuilt (using the same stone as the Romans had) and during the rebuilding work the Roman city was discovered. The city we see today has changed very little since the 18 th, century. Many visitors still go to the Roman Baths, not to "take the waters" bu to walk around and try to imagine what it was like there nearly two thousand years ago. Other interesting places of Baths are: Museum of Costume: one of the largest and most famous collections o fashionable dress for men, women and children. Museum of Jeans: the history of Levi's, Wranglers, Lee and man other famous brand name denims. Museum centre of Photogranhy: centre showing the history of the camera and photography. Now the Victorian buildings are home of particular persono Besides we visited the Royal Crescent, place that was bulit like Roman CircUs. Bath is different in the first place, the buildings were made of stone and secondly, bath is a city that it id living of the tourism; however Oxford or Swindon people are living of the industry and education. In the evening After that, we came back home, Marta, Roberto, Miguel and me went to the "Megabowling" to play skitti es with Roberto's host family Roberto's host family was a great family because they invited us to play skitties and they took us every night in their car to our home Furthermore, this host family invited us to fish and chips this night. November 2 nd Greendown School At quarter to eight it started a hard day for everybody. When we arrived atgreendown School, it started the "hell". We started at twenty to nine with children of the year 7. In this lesson we taught song to the pupils, in the second class we tried to teach a little Spanish and we taught another songo The author of the last song was Maná. After that we went meeting students of year 8; and there the answered our questionnaire. The class was French but the teacher also spoke Spanish very well. These students told us that they started the lessons at 8.40 A.m. an finished at 3.20 P.m. so they have five lessons a day. In addition to this they told us that they have ten subjects (maths, Science, El"Iglish, P.1.humanities, technology design, French, music, drama, civic education they thought that the most interesting was technology design, and the most useful was maths, on the other hand maths, was the most difficult. They explained us that they practised sports like football, ice-hockey, boxing, badminton... and that the school organised a lot of extra activities like a newspaper, music, drama... OTHER IMPORTANT THING that the students explained us it was that only they have homework one day a week per subject. They wouid like to have in their school a swimming pool, new teachers, eat in the class, more selection on food, not have uniform, more videos in the classrooms,... so I hope that they can achieve their aims. At twenty-five past twelve, we ate the packed lunch with students of year 11, they didn't know to speak Spanish but Rita could talk to them without problems. The day was finishing but there were still two lessons to go. The next lesson was the best, because they spoke a little Spanish and they were giris. Uffff!!!!!! The last lesson, that's incredible!!!!, it seemed that the bad was finished; but!!!!! It wasn't like this. The last lesson wasthe worst because the students were very rude with uso Indian Dinner Later when we left the Greendown School I came back home and there I changed my clothes because, at night, all group and several who helped us, went to the Indian Restaurant "The Curry Garden". There, we gave diplomas to several people who helped uso I liked the food, nevertheless, I had thought that Indian food was very spicy. Later, like always we went to the Link Centre. 34

35 Maruxía núm. 7 November 3 rd The Science Museum We met in Swindon College at quarter past nine, and after that, we left to The Science Museum, because we could not go to Motorola as they had a lot of work and, besides, we could not go to Honda because they were working in a prototype for the new car, and it was secret, so we went to the Science Museum. se we couid not go to Motorola as they had a lot of work and, besides, we couid not go to Honda beca use they were working in a prototype for the new car, and it was secret, so we went to the Science Museum. The Science Museum Wroughton sto res and conserves large objects from the national collections including air transport, land transport, agricultural machinery and firefighting. In this museum we got on one plane, because it was open and we "thought" that we couid enter it. Also in this museum the guide invited me to get on a Lotus (prototype of fast car, that only had 7 miles). Today we visited Andy's class; there, Andy asked a lot of questions about where we come from. And also he asked to his pupils about their origino In the afternoon we met the minister for Europe, in my opinion he only wanted us to take a photo, so he made abad impression on me. Also on Friday we went to the Link Centre, where my partners skated and fell a lot of times. November 4 th Stone circle. Avebury On Saturday we went to see the White Horses and Avebury by minibus. I only saw one White Horse; after that, we went to see Avebury, the Church... In Avebury we visited a Museum, where we learnt that Avebury was built in the Neolithic and how it was built. Later we went to St. James' Church. Afterwards, we saw the big stones, and I climbed one, but a rude man told me that I couid not climb it. Now we knew hat the trip of Swindon wes finishing and everybody thought in Spain a lot. Although, everybody spent the last day enjoying and buying presents for Spanish friends. The worst was to pack the baggage, because we didn't know how to do it. November 5 th The last day, Marta and me were the first to get on the mini-bus, at half past six, we were sleepy, because the night before we had packed. In the plane everybody was nervous because, they wanted to talk to their friends. In the plane there was a lot of turbuience, but we could land in Santiago. In Santiago a mini-bus was waiting to take us to Burela. And two hours later we were in Burela. Some days later Today in my view it was a good experience, only the food was bad. I would advice everybody, that if they can go to England, they shouid go there, beca use it is a new experience and you can practise your English.. I would like to go to England in the next summer again, and I may go there if I will have a grant in the next summer. In addiction to this, I want to say that I would not avoid anything about this trip because it was great. Manuel Otero Rodríguez 35

36 ..;.:;:'-:-~. 'Maruxía núm.7 Hej! (jholal) Soy Patrik Boberg y estudio para ser profesor de filología hispánica y sueca en Suecia. Espero acabar mis estudios dentro de un año y medio. Llegué a Burela el 18 de septiembre gracias a una beca de la UE y ahora se me está acercando la despedida y la vuelta a mi tierra materna. Gracias a esta estancia he mejorado mi castellano un poco, pero sobre todo he llegado a saber más sobre España y su cultura, especialmente como es la vida en esta parte de Galicia, algo que me ayudará mucho a la hora de dar clases de castellano en Suecia. Porque pienso que una gran parte de ser profesor de una lengua extranjera es despertar un interés por los países donde se habla y saber como se piensa y vive en estos países. Espero, también, que haya despertado algún interés en los estudiantes del "Perdouro" por viajar y llegar a conocer otras culturas. No me refiero sólo a los países nórdicos, sino viajar y tener ganas de encontrarse con culturas diferentes en general. Pero, por supuesto, que también los estudiantes hayan llegado a saborear un poco de mi parte del mundo. Llevo dos meses y medio contando sobre mi país y las diferentes costumbres que tenemos, y con este artículo me toca hacerla una última vez... CÓMO ES SUECIA? Es muy fría y oscura, se pueden ver osos polares andando por las calles. Es el país que tiene más suicidios en el mundo y todos son rubios y altos. Suecia también tiene el francés, alemán, italiano como lenguas oficiales. Es así? Pues, realmente no. Estos son los clásicos tópicos que un sueco puede encontrar al ir al extranjero. PAISAJE y CLIMA Suecia tiene la misma superficie que España (un poco menos), pero es un país alargado y por eso el paisaje y clima del norte son muy diferentes a los del sur. En el norte sí hace frío durante el invierno, la temperatura puede bajar hasta 40 grados bajo cero. La primera nieve puede llegar tan temprano como en agosto y el invierno puede durar hasta junio en casos extremos. El sur, en cambio, tiene inviernos más suaves y no suele tener menos de cinco grados bajo cero. Entonces, cuando el sur de Suecia está dando la bienvenida a la primavera, la gente del norte todavía está andando en nieve profunda. Como compensación de un invierno largo y Patrik con alumnos do I.E.S. "Perdouro" oscuro, el norte de Suecia es afortunado con luz del sol día y noche en pleno verano ("el sol de media noche"). El norte tiene muchas montañas, hay pocas carreteras y la gente vive muy esparcida, mientras el sur tiene un paisaje más llano. En el sur las casas también son más parecidas a las de Holanda, Bélgica o Alemania del norte. Casi el 80% de Suecia consta de grandes bosques, montañas, lagos, ríos, tierras húmedas y regiones salvajes. Por eso la naturaleza y el respeto por ella siempre han sido muy importantes para los suecos. En fiestas como la de medio verano, los suecos abandonan las ciudades para ir al campo, cerca de un lago, o al mar para celebrar el verano y el calor junto con sus amigos o familiares en la naturaleza.. SUIZA y SUICIDIO Algo que me ha ocurrido varias veces al hablar con extranjeros (especialmente estadounidenses) es que mezclan Suecia con Suiza. Mucha de esta confusión se debe a los nombres similares en inglés o en español (Sweden, Switzerland), pero también, creo yo, que puede influir que los dos países tienen una historia común de ser países neutrales. Un mito popular es que Suecia tiene la cnota de suicidios más alta en el mundo, mucho a causa de los 36

37 'Maruxía núm. 7 Estocolmo Un mito popular es que Suecia tiene la cuota de suicidios más alta en el mundo, mucho a causa de los inviernos oscuros. Es verdad que uno se pone un poco más triste durante el invierno oscuro y frío, pero no es tan fuerte para que nos suicidemos. La verdad es que Suecia fue uno de los primeros países en el mundo en empezar a hacer estadísticas de suicidios como la causa de muerte. En muchas partes del mundo, todavía hoy en día, el suicidio es tabú, y las estadísticas de esos países son poco fiables. Según Svenska Institutet (el instituto sueco) que ha mirado los recientes estudios acerca del tema, Suecia se encuentra dentro, o más bien un poco bajo, de las normas europeas de suicidios per capita. RUBIOS y RESERVADOS El estereotipo de los suecos es que son altos, rubios y que tienen un carácter más reservado y frío. A lo mejor Suecia puede contar con más gente alta por término medio que otros países europeos, pero yo creo que la diferencia es mínima: Suecia no es un país de gigantes. También que somos todos rubios no es correcto; sólo la mitad de la población es rubia. Por fin, otra cosa que se puede oír es que los suecos tienen un carácter frío. La primera vez que fuí para quedarme un tiempo más largo en España era en 1996, en León. Lo que al principio me extrañaba mucho era la costumbre de dar dos besos al saludar. Dar besos en Suecia es algo muy íntimo y una cosa que no se hace al saludar (se extiende la mano). En general, a los suecos también les gusta obtener el espacio con quien hablan. En España puede ocurrir que se sienta muy cerca de la persona con quien se habla y a menudo ocurre que se toca el uno al otro amistosamente durante la conversación. Creo que ese tipo de cosas hace que la gente de fuera de Suecia piense que tenemos un carácter frío. En algún modo puede ser que sea cierto que somos más fríos que otros europeos (hablando en general) y que somos más diplomáticos en nuestra manera de ser y que no siempre enseñamos nuestros sentimientos. También, si por ejemplo comparas un sueco con un estadounidense, a lo mejor puede resultar más difícil llegar a conocer a un sueco (hablando en general, como siempre). LAS LENGUAS NÓRDICAS Cuando se habla de los países nórdicos se refiere a Islandia, Noruega, Dinamarca, Suecia y Finlandia, mientras los países escandinavos sólo son Noruega, Dinamarca y Suecia. Se llama Escandinavia gracias a la sierra escandinava que traspasa Noruega y Suecia. Por qué se suele añadir Dinamarca a Escandinavia no lo sé, puede ser que sea porque tiene una lengua y cultura similares que las de Noruega y Suecia. Por cierto, noruego, danés y sueco son lenguas muy parecidas. Noruega tiene dos lenguas: una que está basada en dialectos antiguos (nynorsk) y una que está basada en danés escrito (hotrnal). Bokrnal es la lengua que la mayoría habla (y la cual suele referirse al hablar de noruego) yes muy parecida al sueco. Como comparación se puede decir que la diferencia es igual a la del castellano de Andalucia y de Burgos. El danés es muy similar también, pero la pronunciación es tan diferente que muchas veces nos resulta difícil entenderlo (al leer no hay problemas). Es como gallego y castellano en comparación. Como Islandia antes era una isla un poco aislada del resto de Europa, en el islandés no han transcurrido los mismos cambios lingüísticos que en los otros idiomas nórdicos. Guarda, por ejemplo, sonidos y formas antiguas. Esto es algo que pasa todavía en tiempos de la informática, mientras los otros países europeos incorporan palabras y frases del inglés. Lo hacen usando palabras ya existentes y de ellas hacen palabras compuestas nuevas. Una radio puede ser una tiraondas y un televisor un verlejos (para dar una idea como funciona). Luego el finlandés no tiene nada en común con las lenguas nórdicas, tampoco con las otras lenguas indoeuropeas (excepto palabras prestadas). Es una lengua que pertenece al grupo lingüístico ugro-finés. En Finlandia el 6% de la población tiene el sueco como su lengua materna y es una lengua oficial allí. 37

38 Maruxía núm. 7 PALABRAS FINALES Dentro de una semana estaré en la casa de mis padres comiendo la comida típica sueca de navidad, bailando alrededor del árbol navideño, haciendo esquí de fondo en las pistas del bosque y pescando encima del hielo. Pero antes de esto hay que comprar los regalos de navidad. Creo que le voy a comprar un disco de música española a mi madre, seguramente le gustaría, Hmmm, el disco más vendido es el más popular entre los españoles; en otras palabras, el mejor y más representativo de música española, no? Hmmm, cuál es el número uno ahora? Una joven cantante de nombre Tamara y la canción "no cambié". Hmmm, la mejor cantante española. Al final sólo quería dar las gracias a todos los bureleses por haber hecho que me sienta como en casa aquí; profesores, estudiantes y otros amigos; [Gracíasl. También quería darte algunos consejitos antes de tu viaje a Suecia, el paraiso nórdico: Si un sueco te invita a su casa (algo que es más común que encontrarse fuera en bares como en España), quítate los zapatos en el vestíbulo al entrar. Durante el verano, [ten cuidado con los mosquitos!, y durante el invierno, illévate calzoncillos largos!. Hej da och jag hoppas att vi ses! (j+iasta luego y espero que nos veamos!). Suecia en datos: Nombre en sueco: Sverige Forma de estado: Monarquía constitucional Población: 8,9 millones Jefe del estado: Rey Carlos XVI Gustavo Capital: Estocolmo Lengua oficial: Sueco Superficie: km 2 Montañas: 16% Lagos y ríos: 9% Tierra cultivada: 8% Distancia máxima norte-sur: 1574 km Estocolmo 38

39 Maruxía núm. 7. SAlZGITTER - Dentro do proxecto "Comenius" tamén está como membro asociado a "Luddwing-Erhard Schule Berufbildende Scholen Salzgitter", de Salzgitter (Alemaña). Esta escala ten cerca de 700 alumnos e o número de profesores é de 65. Atópase situada no centro de Alemaña, na rexión da Baixa Saxonia, a 250 km de Hamburgo e a 60 km. ó sur de Hannover. Encóntrase aproximadamente a nivel do mar, estando os lugares de maior altura a 200 m. Salzgitter é o municipio máis grande de Alemaña: consta de 22 núcleos cunha poboación de habitantes. É unha zona eminentemente industrial, na que predominan as industrias do aceiro. Foron fundadas por Goering, famoso na época de Hitler. Nesa époc Salzgitter- Lebenstedt creceu moito e foi chamada Cidade de Herman Goering. Cando finalizou a guerra chegaron moitos refuxiados do Leste e, actualmente, tamén chegan moitos inmigrantes de Turquía e do Leste de Alemaña para empezar unha nava etapa das súas vidas en Salzgitter-Lebenstedt. Tamén ten gran importancia, ademais da industria do aceiro e a industria química, a industria electrónica e a informática. Cerca de Salzgitter encóntrase a Volkswaqen, en Wolfsburg, que leva fabricado ata agora 50 millóns de au1:omóbiles, senda a institución de fomento científico máis importante do país a nivei non estatal. a gas natural da Baixa Saxonia cobre a quinta parte do consumo nacional. A Axencia Enerxética da Baixa Saxonia proxecta entre o Ems e o Elba as alternativas para o próximo milenio: corrente eléctrica a base de enerxía eólica, enerxía solar por transformación de gases de vertedoiros e excrementos naturais. Desta parte de Alemaña tamén destacan importantes descubridores como Diederik Pining, natural de Hildesheim, quen, estando ó servicio dunha expedición danesa, din que chegou a América 19 anos antes que Colón; inventores com Gottfried Wilhelm Leibniz, que desenvolveu en Hannover o sistema binario e construíu a primeira calculadora operativa do mundo, Walter Bruch, natural de Hannover que desenvolveu o sistema PAL color para a televisión. En 1963 publicouse o último volume do "Deutsches Woterbuch" (Diccionario Alemán). Esta obra xigantesca elaborouse ó longo de 123 anos xa que se iniciou en 1838 polos irmáns Grimm, na Universidade de Gotinga. Un ano antes, estes dous filólogos e outros cinco catedráticos, coñecidos como os «Sete de Gotinga» protestaron contra a derogación da constitución polo 'soberano de Hannover. En 1957 os «Dezaoito de Gotinqa», entre eles os Premios Nobel Max Born, atto Hahn Werner Heisenberg e Max van Laue, advertiron contra os riscos do rearme nuclear. 39

40 Maruxía núm. 7 INSTITUTOTECNICO COMMERCIAlE "MATTEO DElLA CORTE" (CAVA dsi TiRRENi) o Instituto "Matteo della Corte" foi creado en 1963 e imparte unha formación profesional e preparatoria para a Universidade. A súa oferta formativa como Instituto "Tecnico Commerciale" abrangue: "Administración e control", "Comunicación e marketing" e "Turismo". No presente curso escolar o número de alumnos/as é de 1.048, con idades comprendidas entre os 14 e os 19 anos. O claustro de profesores/as está formado por 114 docentes. O I.T.C. "Matteo della Corte" leva anos colaborando e traballando en diversos proxectos europeos de inuovación educativa e de intercambios escolares. A localidade en que se asenta este Centro,. Cava dei Tirreni, ocupa un val privilexiado pola súa situación (moi preto de Salerno, Nápoles e Pompeia), clima, vexetación e historia. A cidade ten habitantes, cunha actividade económica fundamentalmente agrícola, industrial (artesá) e turística. Destacan as súas actividades "tradicionais" relacionadas coa cerámica. Cava dei Tirreni ten un importante pasado histórico reflexado- no seu casco monumental e na abadía benedictina situada no seu término. É unha cidade interior pero moi cercana ó mar; dende os seus outeiros divísase a costa e é coñecida como 'te porta verde de/la costiera ama/fitana". P o d e parecer que co noso pobo ten poucas similitudes, que os alumnos/as do I.T.C. "Metteo della Corte" e os alumnos/as do I.E.S. Perdouro terían poucos temas en común, pero, despois dunha visita nosa a Cava dei Tirreni e doutra a Burela por parte de profesoras italianas, pensamos que si temos similitudes, que o futuro traba- 110 do noso alumnado pode resultar moi positivo e enriquecedor para todos/as.. 40

41 Maruxía núm.7. UNICEF levou a cabo a enquisa Voz dos nenos, nenas e adolescentes, que reúne as opinións de máis de menores de 20 países da rexión de América Latina e o Caribe, España e Portugal. ÓS nenos preguntóuselles sobre asuntos como o coñecemento básico sobre os seus dereitos, o dereito á expresión nos seus fogares e escolas e o dereito a vivir en harmonía, entre outros. Nós fixemos esta mesma enquisa entre os alumnos e alumnas do primeiro ciclo da ESO para ver se os resultados obtidos eran similares ós acadados por UNICEF nas enquisas realizadas entre os nenos e nenas españois. A continuación presentamos a comparación entre os dous resultados nas preguntas máis salientables. 1.º Sobre os dereitos do neno, eu síntome: <-Nada informado 2.º As situacións que máis me preocupan son: 3.º Can do me reprenden e non teño a culpa: -Déixanme talar eescóltanme Falo e non me escottan-" -Quédome'calado,.No~'me deixáh dicir nadá. Enfádome ÚOártle'rabii:r',.--.- ~ - ~ O carácter dos meus pais 40,8% Non cambiaría nada 3,9% 42

42 Maruxía núm Q A relación cos meus pais e irmáns: UNICEF NAI PERDOURO Excelente 59,8% Boa 32,7% Regular 6,5% Mala I Moi mala' 0,8% UNICEF. PAI PERDOURO Excelente 57,3% Boa Ci 35,2% Regular, 6,5% Mala I Moi mala 0,8% IRMÁNS PERDOURO Excelente 38,6% Boa 35,8% ' Regular 20,7% Mala I Moi mala 4,7%..., 5. Q Cando me porto mal! fago algo indebido, os meus pais: UNICEF - PERDOURÓ Regáñanme 9,7% Non me deixan saír I ver a TV. 47,9% Aconséllanme 37,3% Golpéanme 4,8% 6. Q Eu cambiaría na miña familia: UNICEF PERDOURO O carácter dos meus irmáns 29,06% Que meus pais non sexan tan severos 26,1% O carácter dos meus pais 40,8% Non cambiaría nada 3,9% 42

43 , - EXPLOTACIONES CERAMICAS ESPANOLAS, S.A. MINAS Y LAVADEROS BURELA (LUGO). Teléfono: Fax: ,«z N «m O oa: o: -- o VEN A BURELA y DISFRUTA EN PORTOPLAZA