Obxectivos: Identificar fontes de infección Evitar a transmisión secundaria Identificar e controlar abrochos

Transcription

1 PROTOCOLO VIXILANCIA DOS E coli ENTEROHEMORRÁXICOS (Data de edición: xaneiro de 2017) Obxectivos: Identificar fontes de infección Evitar a transmisión secundaria Identificar e controlar abrochos XUNTA DE GALICIA

2 INTRODUCIÓN Dende o descubrimento, en 1980, da E.coli enterohemorráxica (ECEH) como causante de diarrea sanguenta, vense observando un aumento da súa prevalencia en todo o mundo, sendo actualmente un dos principais patóxenos responsables das gastroenterites 1. Tamén baixo o nome de E.coli verotoxixénica (ECVT), estas cepas caracterízanse por ser quen de producir as chamadas toxinas Vero -nome recibido pola súa capacidade de danar as células Vero in vitro - ou toxinas Shiga, por ser similares á da Shigella 2. As bacterias fíxanse ás células do epitelio intestinal e excretan proteínas bacterianas así como toxinas, sendo estas últimas as responsables do dano vascular -producindo a colite hemorráxica- e mais dos efectos sistémicos -como a síndrome hemolítica urémica (SHU)- 3. A infección por este xerme pode ser asintomática -con variacións de prevalencia en diferentes estudos de entre un 5 e 25% 4,5,6 -ou producir incluso a morte. Dos que teñen clínica o síntoma máis característico é a colite hemorráxica (sen leucocitos), e mesmo cando os pacientes non comezan presentando diarrea hemorráxica rematan por presentala ata nun 50% dos casos 7. A diarrea adoita vir acompañada de dor e cambras abdominais, tamén poden darse náuseas e vómitos 8. Se a enfermidade non se complica pode cursar sen febre, feito que por unha banda pode dificultar nun primeiro momento a sospeita de etioloxía infecciosa, pero por outra pode servir de diagnóstico diferencial con outras gastroenterites infecciosas (shigelose, disentería causadas por cepas enteroinvasoras de E.coli ou por Campylobacter) 7. Unha das características deste xerme é a frecuencia coa que se asocia a distintas complicacións sistémicas. Entre o 6 e o 9% das infeccións por ECEH evolucionan a SHU, acadando o 15% nos menores de 10 anos 9. Esta síndrome caracterízase pola tríada fallo renal, anemia hemolítica microanxiopática e trombocitopenia non inmune, pode comezar con febre e leucocitose e cursa tamén con esquistocitose e hiperazoemia 9. Aparece entre 5 e 10 días despois de que comezase a diarrea. Ademais a ECEH constitúese como a principal causante da SHU en nenos, que a súa vez é unha causa importante de insuficiencia renal nesta poboación 9. A infección por ECEH presenta un patrón estacional, cun maior número de casos durante o verán. Ante unha sospeita ou confirmación de infección por ECEH é recomendable: Evitar antibióticos: Non hai evidencia de que melloren o curso clínico da infección, e parecen aumentar o risco de desenvolver SHU 10, incluso determinados antibióticos aumentaron a liberación de toxinas in vitro 11. Evitar fármacos antimotilidade ou opiáceos, pois téñense asociado a risco de SHU e complicacións neurolóxicas 10. 1

3 Evitar antiinflamatorios non esteroideos polos seus efectos adversos no fluxo do ril 10. En canto á súa distribución mundial, as infeccións por ECEH prodúcense fundamentalmente en EEUU, Canadá, América do Sur, e no Oeste de Europa. Nos países desenvolvidos cada vez é máis frecuente a presenza de abrochos producidos por cepas deste microorganismo. Nos países sen desenvolver ou en vías de desenvolvemento non se dispón de cifras precisas, pero as estimacións falan de que este xerme é responsable anualmente dunhas mortes e uns 630 millóns de gastroenterites 2. Debido tanto á súa frecuencia, que semella ser crecente en todo o mundo, como á gravidade que pode implicar, manter o control da incidencia da infección e vixiar as cepas que circulan polo territorio adquire especial relevancia. Algúns países como Francia, Escocia e Canadá, levan anos cun sistema de vixilancia que lles permite un mellor coñecemento da súa situación ademais de estar preparados para medidas de control máis rápidas e diminuír a súa potencial diseminación en caso de aparición de abrochos. En España a evidencia parece suxerir que, a pesar de non acadar as prevalencias doutros países, a presenza de ECEH vai en aumento 12, con 10 abrochos ata a actualidade, ningún deles en Galicia 13. A partir de 2012, Galicia incluíu a vixilancia das ECEH como de declaración urxente por atención especializada e os laboratorios de microbioloxía. De antes non hai datos da incidencia de ECEH en Galicia, mais os de SHU correspondentes ao período 2000 a 2014, obtidos a partir do CMBD-HA, amosan unha tendencia lixeiramente crecente, que non é estatisticamente significativa 14 (ver o gráfico), e permiten intuír unha incidencia relativamente baixa de infección por ECEH e descartar así mesmo a posibilidade de abrochos importantes. Gráfico:Tendencia das taxas de SHU en Galicia de 2000 a 2014 Ademais ningún dos 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, abrochos de gastroenterite acontecidos durante estes anos nos que o axente responsable non se chegou a identificar, presentou diarrea sanguinolenta nos casos. Por outra banda, os casos notificados dende a implantación da vixilancia das ECHE en Galicia é baixo, mais, de momento, este sistema ten limitacións debido a que non se pode captar automaticamente os ECEH nas bases de datos dos laboratorios. Taxa Tendencia 2

4 EPIDEMIOLOXÍA Axente etiolóxico. O xénero Escherichia abrangue cinco especies das que unicamente o Echerichia coli pode ter significación clínica. O E.coli é un xerme anaerobio facultativo gram negativo. É parte habitual da flora intestinal dos humanos e demais animais de sangue quente. Inclúe un amplo e diverso grupo de bacterias das que a maioría son inocuas para as persoas aínda que unha pequena proporción si poden resultar patóxenas. Entre estas bacterias atópase o grupo do E.coli enterohemorráxico (ECEH), produtor de toxinas Shiga 15. O E.coli pode diferenciarse mediante dous antíxenos de superficie: O somático -que depende das características dos lipopolisacáridos da membrana externa e identifica o serogrupo da cepa-, e o H flaxelar que en combinación co antíxeno O correspondente identifica o serotipo 16,17. Existen moitos serogrupos distintos dentro dos cales hai serotipos patoxénicos e serotipos non patoxénicos 17. O principal factor de virulencia destas cepas son un grupo de citotoxinas denominadas toxinas Shiga: a stx1 (ou VT1) idéntica á toxina producida pola Shigella e a stx2 (ou VT2) que difire aproximadamente nun 50% da secuencia de aminoácidos 18. Outro importante factor de virulencia é a intimina, unha proteína codificada no xen eae, que favorece a adhesión ao epitelio intestinal. O principal serotipo do E.coli produtor da toxina Shiga e que con máis frecuencia se asociou a abrochos por este xerme é o O157:H7, pero existen moitos outros. Os serotipos Non-O157 describíronse en varios países, e estímase que son os causantes de entre o 30 e o 50% das infeccións por ECEH nos EEUU 3. En Europa o serogrupo máis frecuente é o O157 que representa aproximadamente a metade dos ECEH. En 2013 en concreto, este serogrupo supuxo un 49% dos ECEH en Europa, mentres o O26 foi o segundo en frecuencia, cun aumento do 65% a respecto dos valores de Non obstante, foi o serogrupo O182 o que máis aumentou. Neste mesmo ano en alimentos e animais os serogrupos máis importantes continuaron sendo os mesmos que en anos anteriores; O157, O26, O103, O121 e O Por norma xeral os pacientes infectados por O157 presentan máis risco de ser hospitalizados e/ou desenvolver SHU que os infectados por outros serogrupos 20. As cepas de E.coli non O157 poden producir diarrea hemorráxica, hospitalización ou SHU, aínda que xeralmente con menor frecuencia 20. Mais en maio de 2011 o maior abrocho de E.coli enterohemorráxico en Europa identificou a cepa O104:H4 como causante e esta mostrou maiores incidencias de SHU (22%) que as referidas previamente noutros abrochos 21. O vehículo da transmisión non foi dos máis habituais, pois tratouse dun xerminado, concretamente unhas sementes de fenogreco que viñeran de Exipto 21. En canto á diagnose da enfermidade, o mellor momento para obter un resultado fiable nunhas feces por 3

5 ECEH é nos 6 primeiros días tras o comezo da diarrea. A identificación do serotipo causante é esencial. O serotipo 157:H7 (serogrupo O157) nin fermenta sorbitol nin produce -glucuronidasa, e crece en presenza de telurito e cefixima, polo que pode illarse no Sorbitol-MacConkey agar suplementado con telurito potásico e cefixima, isto facilita o seu illamento respecto ao doutras cepas pero tamén pode implicar unha sobrevaloración dos casos de O157 posto que non se seguen buscando outros serogrupos 22. Case todas as demais cepas fermentan sorbitol, polo que o seu diagnóstico require doutras técnicas. Para unha axeitada vixilancia da presenza dos diferentes serogrupos e para a detección de abrochos, é importante serogrupar todas as cepas, identificar xenes eae e subtipos de stx1/stx2 sempre que sexa posible. En España o laboratorio de referencia na identificación e caracterización das cepas de ECEH nas mostras é o laboratorio da Universidade de Santiago de Compostela (Campus de Lugo), que colabora activamente cos hospitais. Este laboratorio publicou estudos sobre os resultados que ven obtendo, e estes datos corroboran a tendencia crecente xa referida 12. Reservatario e fonte de infección. O reservatario máis relevante, especialmente para O157, é o tracto gastrointestinal do gando vacún novo e doutros ruminantes 17,23. Outros animais como porcos ou cabalos tamén xogan un papel como reservatarios aínda que menos relevante 24, fundamentalmente para serogrupos diferentes do O157. A capacidade de supervivencia destas cepas durante longos períodos no medio ambiente -incluso a ph baixos e temperaturas extremas- permite que proliferen en vexetais e outros alimentos e bebidas 17. Mecanismo de transmisión. O mecanismo de transmisión máis frecuente é o consumo de alimentos contaminados, fundamentalmente por carne pouco cociñada (sobre todo carnes picadas), pero tamén froitas e verduras frescas ou o leite cru poden transmitir o xerme 23. Transmítese tamén a través da auga contaminada (tanto de inxesta coma recreativa), do contacto directo con animais, e, nalgúns casos, de persoa a persoa, fundamentalmente dentro da familia, ou en centros de educación infantil ou institucións pechadas 25. A capacidade de infección destes organismos en humanos é alta, cunha dose infectiva moi baixa, sendo suficiente con 100 organismos 26. Período de incubación. O período de incubación varía entre 1 e 10 días, cunha mediana entre 3 e 4 días 23. Período de transmisibilidade. Aínda que nos primeiros momentos falouse dun período de excreción curto (de 3 a 4 días), nos abrochos máis recentes estanse a observar períodos de excreción máis prolongados 27,28. Sen datos máis concretos os CDC consideran unha situación habitual a excreción unicamente mentres dura a clínica, e chega a indicar que, aproximadamente, é durante unha semana nos adultos e tres nos nenos, non obstante lembra que é posible continuar excretando o xerme varias semanas despois de que rematen os síntomas. O que si está claro é que os nenos tenden a manter períodos de excreción máis longos que os adultos 23. 4

6 Susceptibilidade e resistencia. A enfermidade ocorre en todos os grupos de idade. Os menores de 5 anos parecen ser máis propensos a desenvolver SHU e os anciáns teñen máis risco de complicacións e peor prognóstico, desenvolvesen ou SHU ou púrpura trombótica trombocitopénica (PTT), e maior mortalidade en xeral 29,20. Formas de presentación da enfermidade. A enfermidade pódese presentar como casos illados ou como abrochos: Caso illado: todo caso de ECEH que non forma parte dun abrocho. Abrocho: Dous ou máis casos de ECEH que comparten a mesma fonte de infección, e mais os seus secundarios. 5

7 VIXILANCIA E RESPOSTA CONCEPTOS XERAIS Caso: De cara á notificación, toda persoa cun cadro clínico que o médico sospeite de ECEH. Deberase sospeitar de ECEH en toda persoa con: diarrea con sangue sen causa coñecida ou SHU postdiarrea ou PTT postdiarrea Confirmación microbiolóxica: Illamento de E.coli O157 (asúmese que é produtor da toxina Shiga) ou de E.coli con xenes de toxina Shiga ou produtor de toxina Shiga. Nun caso de SHU, resposta de anticorpos específicos de serogrupos de E.coli. Caracterización adicional da cepa: Sempre que sexa posible compre realizar a caracterización adicional por serogrupo, tipo de bacteriófago, xens eae e subtipos de stx1/stx2. Cualificación dos casos de cara á vixilancia: Caso Probable de ECEH: persoa cun cadro clínico compatible e con vencello epidemiolóxico nos 10 días previos ao inicio dos síntomas. Caso Confirmado de ECEH: persoa que cumpre os criterios de confirmación microbiolóxica. Cualificación do caso pola súa orixe: Caso importado: Durante os 10 días previos ao inicio dos síntomas estivo fóra de España, ou sen estar a totalidade do período fóra de España alí tivo contacto cunha fonte confirmada por laboratorio. Caso extracomunitario: Pasou os 10 días previos ao inicio dos síntomas noutra Comunidade Autónoma, ou sen estar a totalidade do período de incubación fóra de Galicia tivo noutra comunidade contacto cunha fonte confirmada por laboratorio. Caso autóctono: Persoa que non cumpre os criterios anteriores. Fonte de infección: Calquera das seguintes: Caso confirmado de ECEH. Animal infectado confirmado por laboratorio. Alimento contaminado, confirmado epidemioloxica ou microbioloxicamente. Alimento que non pasou os tratamentos axeitados de preparación para evitar a supervivencia do microorganismo e que procede dun animal infectado confirmado polo laboratorio. Auga contaminada, confirmada por laboratorio. 6

8 Ocupacións cun maior risco de infección: Son aquelas que pola súa natureza teñen unha maior probabilidade de expoñerse aos ECEH e, polo tanto, de infectarse. Estas ocupacións son, fundamentalmente, as seguintes: traballadores do ámbito rural (agricultores, gandeiros, veterinarios); traballadores de centros sanitarios e socio-sanitarios e escolas infantís; nenos que asisten a escolas infantís; traballadores que teñan contacto con contacto con augas residuais; traballadores de laboratorio. Exposición de risco: Exposición (ter contacto, comer, beber, bañarse) a algo que, de estar infectado, actuaría como fonte de infección. Alimento de especial atención: hamburguesas, salchichas crúas, leite cru, xerminados de sementes, zume de mazá. Vencello epidemiolóxico: Exposición a unha fonte de infección. Contexto asociado a un maior risco de transmisión (CART): Centros que polas súas condicións, ou as condicións das persoas que os utilizan, implican un maior risco de transmisión de enfermidade. Inclúen: (i) escolas infantís (garderías), (ii) centros socio-sanitarios ou outros centros aos que asistan persoas con dificultade na hixiene ou con patoloxías que lles fagan especialmente susceptibles de contraer infección por ECEH e de que esta derive en complicacións; e (iii) industrias de alimentación e establecementos de restauración colectiva onde se manipulen e/ou distribúan alimentos listos para o consumo. Persoa relacionada cun CART: Todo traballador, residente ou usuario dun CART Contacto estreito de caso: Persoa que puido estar exposta ás excretas do caso durante o período de transmisión da enfermidade, como son os que con el comparten domicilio ou cuarto nunha residencia, as súas parellas sexuais e os seus coidadores. Contacto estreito do CART: Persoa que tivo contacto cun caso e, de estar infectada, tería maior risco de transmisión: na industria alimentaria e establecementos da restauración colectiva, os manipuladores de alimentos listos para o consumo; nas escolas infantís ou centros socio-sanitarios, os coidadores e os nenos menores de tres anos. Alta microbiolóxica: Prodúcese tras unha serie de coprocultivos negativos, que consisten en: 2 cultivo fecais negativos cun intervalo entre eles de polo menos 24 horas. As mostras teñen que recollerse polo menos 48 horas tras o remate dos síntomas ou do tratamento antibiótico. Recomendacións de exclusión: Ten como obxectivo evitar a transmisión e implica que un caso debería deixar de acudir ao CART, ou outras instalacións comunitarias, ata que teña a alta microbiolóxica. Se o caso non pode ser excluído da institución, deberá aplicárselle as medidas de illamento para enfermidades de transmisión por contacto. A recomendación de exclusión ata a alta microbiolóxica pódese retirar cando se garantan que se seguen as 7

9 medidas hixiénicas correctas para evitar a transmisión [ligazón], mais mantense ata as 48h de remataren os síntomas. Os nenos de ata tres anos, ou maiores se son incontinentes, non deberan acudir ás piscinas ou parques acuáticos ata a alta microbiolóxica. No resto de casos ata 48h de rematados os síntomas A exclusión indícase a toda persoa sintomática relacionada cun CART, e, cando se trate dun abrocho, valorarase de xeito individual a súa indicación en contactos estreitos do CART que estean asintomáticos. Illamento: Ante persoas susceptibles de exclusión nas que esta non sexa posible por ser residentes dun centro socio-sanitario, para evitar a transmisión da infección deben indicárselles as precaucións de illamento para enfermidades de transmisión por contacto. Recomendacións de hixiene para evitar a transmisión secundaria: As recomendacións de hixiene para evitar a transmisión secundaria son aquelas que figuran na web da Dirección Xeral de Saúde Pública (DXSP) no documento "Recomendacións de hixiene e limpeza para evitar o contaxio de enfermidades gastrointestinais transmisibles". Estas recomendacións manteranse polo menos ata dúas semanas tras a alta microbiolóxica do caso illado, ou ata que se dea por pechado o abrocho, posto que é posible continuar a excreción do xerme polas feces aínda días despois da negativización dos coprocultivos. Ademais deberá garantirse a axeitada hixienización, tratamento e manipulación de auga e alimentos. 8

10 ACTUACIÓN ANTE UN CASO ILLADO Notificación: Os casos confirmados e probable de ECEH son de notificación obrigatoria urxente, tanto polos laboratorios de microbioloxía como por atención especializada, que o fará a través do Servizo de Medicina Preventiva (ou quen teñan indicado) do hospital. Enquisa do caso Illado: A todos os casos illados realizaráselle a enquisa que figura no apartado ECEH da web da DXSP. Esta enquisa ten como obxectivos: Ver se o caso ten relación cun CART. Identificar outros casos no contorno do caso e a súa relación cun CART. Identificar contactos estreitos do caso e se teñen relación cun CART. Descartar un abrocho. Identificar posibles fontes de infección. Informar das recomendacións de hixiene e indicar a exclusión ou o illamento: A sección de epidemioloxía debe asegurarse que o caso illado recibiu as recomendacións de hixiene para evitar a transmisión secundaria da infección. Se o caso é unha persoa relacionada cun CART deberase ademais informar ao responsable do CART das indicacións de exclusión e illamento e das recomendación para evitar a transmisión secundaria. Nunha escola infantil informarase á dirección do centro para que todos os nenos e coidadores que teñan diarrea, con ou sen sangue, nese momento ou nos últimos 7 días, deben acudir ao seu médico ou pediatra para que avalíe a necesidade da realización dun coprocultivo a fin de descartar unha infección por ECEH, para o que haberá que remitirlles as cartas que figuran no anexo I (para os coidadores) e no anexo II (para os responsables do neno/a). Investigar as exposicións de risco: Ante certas exposicións de risco identificadas, procederase do seguinte xeito: a) Exposición a alimentos de especial atención (agás auga de consumo): se se identifica exposición aos alimentos así definidos (sempre que sexan comerciais ou consumidos na restauración colectiva) comunicarase á xefatura de servizo da Xefatura Territorial de Sanidade, con competencias en materia de seguridade alimentaria para que o investiguen, e tomen mostras de produto do mesmo lote ou semellante, e se tomen as medidas de control necesarias, de ser preciso. O resultado final desta investigación comunicaráselle á sección de epidemioloxía. b) Exposición a auga de bebida: se se identifica exposición á auga procedente dun pozo ou unha fonte, comunicarase á xefatura de servizo da Xefatura Territorial de Sanidade, con competencias en materia de sanidade ambiental para que o investiguen, e tomen mostras e se tomen as medidas de control necesarias, 9

11 de ser preciso. O resultado final desta investigación comunicaráselle á sección de epidemioloxía. Ademais, no caso de auga procedente dunha fonte, se se demostra contaminación, o servizo con competencia en sanidade ambiental comunicárao ao concello que corresponda. c) Exposición a augas recreativas: se se identifica exposición a unha piscina pública ou parque acuático, comunicarase á xefatura de servizo da Xefatura Territorial de Sanidade, con competencias en materia de sanidade ambiental para que o investiguen e tomen mostras, e se tomen as medidas de control necesarias, de ser preciso. O resultado final desta investigación comunicaráselle á sección de epidemioloxía. d) Exposición directa a animais: se se identifica exposición directa a animais de granxa (vacas, cabras, ovellas, cabalos e porcos), ou instalacións nas que existan animais de granxa para o lecer dos nenos, comunicarase á xefatura de servizo da Xefatura Territorial que no memento teña adscritas as competencias en sanidade animal para que investiguen a posible infección dos animais. O resultado final da investigación comunicaráselle á sección de epidemioloxía que corresponda. Indicar a toma de mostras dos contactos estreitos: Unha vez se dispoña da información da enquisa, para tomar decidir a que contactos estreitos do caso se lles toman mostras, seguirase o criterio seguinte: Contactos estreitos sintomáticos, sexan do caso ou do CART: tomaráselles unha mostra a todos. Contactos estreitos asintomáticos, sexan do CART ou non: valorarase a situación individual de risco, mais en principio non está indicada a toma de mostras. 10

12 ACTUACIÓN ANTE UN ABROCHO Notificación: A sospeita dun abrocho, sexa da etioloxía que sexa, é de notificación obrigatoria urxente, tanto en atención primaria como especializada, e tamén polos laboratorios de microbioloxía. Investigación dun abrocho: O primeiro obxectivo é tentar de identificar o mecanismo de transmisión. Se o abrocho semella ser de orixe alimentaria na súa investigación seguirase o Protocolo de investigación de abrochos enfermidades de orixe alimentaria (EOA), que fica na páxina web da DXSP [ligazón]. En calquera abrocho, ademais da confirmación epidemiolóxica da fonte de infección, tentarase de confirmar esta microbioloxicamente mediante a toma de mostras. Informar das recomendacións de hixiene e indicar a exclusión ou o illamento: A sección de epidemioloxía debe informar aos casos das recomendacións de hixiene para evitar a transmisión secundaria da infección. Se o abrocho está relacionado cun CART deberase informar ao responsable do CART das indicacións de exclusión e illamento e das recomendación para evitar a transmisión secundaria. Se o abrocho non está relacionado cun CART pero hai casos que o están, deberase informar ao responsable do CART das indicacións de exclusión e illamento e das recomendación para evitar a transmisión secundaria. Toma de mostras dos contactos estreitos: Ademais da toma de mostras necesarias na investigación do abrocho, cando este ocorre nun CART, tomaranse mostras a todos os contactos estreitos, sintomáticos ou non, do CART. Cando o volume de mostras pode supoñer un problema para o laboratorio, a sección de epidemioloxía contactará con este para determinar conxuntamente o mellor xeito de facelo Comunicación do abrocho cando o mecanismo de transmisión é por contacto con augas recreativas (non inclúe piscinas e parques acuáticos): A xefatura de servizo con competencia en epidemioloxía notificará o abrocho á que teña competencias en sanidade ambiental, para que llo comuniquen ao/s organismo/ que corresponda (concello, Augas de Galicia, Confederación Hidrográfica...), co fin de que se investigue a orixe da contaminación, e se tomen as medidas precisas para o control do abrocho. Comunicación do abrocho cando o mecanismo de transmisión é por contacto con animais de granxa: A xefatura de servizo con competencia en epidemioloxía notificará o abrocho ao servizo provincial da Consellería que teña competencias en materia de sanidade animal, co fin de que se investigue a orixe da contaminación, e se tomen as medidas precisas para o control do abrocho. Envío de mostras para caracterización adicional da cepa: Ao laboratorio de referencia enviaranse illados de polo menos tres casos e da probable fonte de infección. Dar por rematado o abrocho: O abrocho darase por rematado cando teñan pasado 20 días dende a alta microbiolóxica do último caso. 11

13 ACTUACIÓNS DO SISTEMA ASISTENCIAL Servizo de medicina preventiva: Notificación urxente. Laboratorios de microbioloxía: Notificación urxente. Procesado das mostras, dos casos e dos contactos. Envío das mostras para caracterización adicional da cepa. ACTUACIÓNS DE SAÚDE PÚBLICA Caso illado: Enquisa do caso illado. Informar das recomendación de hixiene e indicar a exclusión ou o illamento. Investigar as exposicións de risco. Indicar a toma de mostras dos contactos estreitos. Abrocho: Investigar o abrocho. Informar das recomendacións de hixiene e indicar a exclusión ou o illamento. Toma de mostras dos contactos estreitos. Comunicación do abrocho cando o mecanismo de transmisión é por contacto con augas recreativas. Comunicación do abrocho cando o mecanismo de transmisión é por contacto con animais de granxa. Dar por rematado o abrocho. ACTUACIÓNS DOS ORGANISMOS CON COMPETENCIAS EN AUGAS RECREATIVAS Investigar a orixe da contaminación. Aplicar as medidas de control necesarias. ACTUACIÓNS DOS ORGANISMOS CON COMPETENCIAS EN ANIDADE ANIMAL Investigar a orixe da contaminación. Aplicar as medidas de control necesarias. 12

14 BIBLIOGRAFÍA 1 Griffin PM, Tauxe RV. The epidemiology of infections caused by Escherichia coli O157:H7, other enterohemorrhagic E. coli, and the associated hemolytic uremic syndrome. Epidemiol Rev. 1991;13: Blanco J, Blanco M, Blanco JE, Alonso MP, Escribano A. Patogénesis, epidemiología y diagnóstico microbiológico de las infecciones producidas por Excherichia coli enterohemorrágicos productores de verotoxinas. Enferm Infecc Microbiol Clin. 1993;11(6) Uptodate [Base de datos en internet]. Philadelphia: Wolters Kluwer Health; 2016 [citado 28 marzo 2016]. Microbiology, pathogenesis, epidemiology, and prevention of enterohemorrhagic Escherichia coli (EHEC). Disponible en: 4 Stephan R, Untermann F. Virulence Factors and Phenotypical Traits of Verotoxin-Producing Escherichia coli Strains Isolated from Asymptomatic Human Carriers. J Clin Microbiol. 1999;37(5): Heuvelink AE, Van de Kar NC, Van Der Velden TJ, Chart H, Monnens LA. Verocytotoxin-producing Escherichia coli infection in household member of children with hemolytic-uremic syndrome in the Netherlands. Pediatr Infect Dis J. 1999;18(8): Reida P, Wolff M, Pöhls HW, Kuhlmann W, Lehmacher A, Aleksić S, Karch H, Bockemühl J. An outbreak due to enterohaemorrhagic Escherichia coli O157:H7 in a children day care centre characterized by person-to-person transmission and environmental contamination. Zentralbl Bakteriol. 1994;281(4): Boyce TG, Swerdlow DL, Griffin PM. Escherichia coli O157:H7 and the hemolytic-uremic syndrome.n Engl J Med Aug 10;333(6): Enteric Illness. Introduction and General Considerations. Date Reviewed: June, Section: Page 1 of 14. Communicable Disease Control Manual. 9 Uptodate [Base de datos en internet]. Philadelphia: Wolters Kluwer Health; 2015 [citado 28 marzo 2016]. Clinical manifestations, diagnosis and treatment of enterohemorrhagic Escherichia coli (EHEC) infection. Disponible en: 10 Ahn CK, Holt NJ, Tarr PI. Shiga-Toxin Producing Escherichia coli and the Hemolytic Uremic Syndrome: What Have We Learned in the Past 25 Years? Hot Topics in Infection and Immunity in Children V. 634: Karch H, Strockbine NA, O Brien AD. Growth of Escherichia coli in the presence of trimethoprim-sulfamethoxazole facilitates detection of Shigalike toxin producing strains by colony blot assay. FEMS Microbiol Lett. 1986;35: Blanco JE, Blanco M, Alonso MP, Mora A, Dahbi G, Coira MA, and Blanco J. Serotypes, Virulence Genes, and Intimin Types of Shiga Toxin (Verotoxin)-Producing Escherichia coli Isolates from Human Patients: Prevalence in Lugo, Spain, from 1992 through Journal of Clinical Microbiology. 2004: Sanchez, Martínez, Alonso y Rey. Aspectosclínicos y patogénicos de las infecciones por Escherichia coli O157:H7 y otros E.coli verotoxigénicos. Enferm Infecc Microbiol Clin. 2010;28(6): A Síndrome hemolítica-urémica en Galicia de 2000 a Boletín epidemiolóxico de Galicia BEG. 2011;23(4):6-9. ISSN-e X 15 Meng J, LeJeune J, Zhao T, Doyle M Enterohemorrhagic Escherichia coli, p In Doyle M, Buchanan R (ed), Food Microbiology. ASM Press, Washington, DC. doi: / ch12 16 Yates A (2011) Shiga toxin-producing Escherichia coli (STEC). In Craig D, Healy M, editors. Food Standards Australia New Zealand - Agents of Foodborne Illness, 2nd edition: A Technical series summarizing key information on

15 microorganisms associated with foodborne illness. Canberra: Food Standards Australia New Zealand (FSANZ) Margall N, Domínguez A, Prats G, Salleras L. Escherichia Colli Enterohemorrágica. Rev Esp Salud Pública. 1997;71: Pennington H. Escherichia coli O157. Lancet. 2010;376: EFSA (European Food Safety Authority) and ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control), 2016.The European Union Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses, Zoonotic Agents and Food-borne Outbreaks in EFSA Journal 2015;13(1): Guide to Surveillance and Investigation: Escherichia coli O157:H7, Shiga Toxin-Producing (STEC), Other Pathogenic E. coli, and Hemolytic Uremic Syndrome (HUS). Florida Department of Health; EHEC/HUS O104:H4 Outbreak Germany, May/June Robert Koch Institut. 22 Paton JC, Paton AW. Pathogenesis and Diagnosis of Shiga Toxin-Producing Escherichia coli Infections. Clinical Microbiology Reviews. 1998: Centers for Disease Control and Prevention [Sede web]*. Atlanta: CDC. E.coli (Escherichia coli). Enterotoxigenic E.Coli (ETEC). Disponible en: 24 Enterohemorrhagic Escherichia coli Infections The Center for Food Security & Public Health. Institute for International Cooperation in Animal Biologics. En: 25 Gómez López A, Coperías Zazo JL, Díez Díaz R, Ladrón de Guevara C. Incidence of E.Coli O157:H7 and other enteropathogens in a spanish hospital. European Journal of Epidemiology. 2000;16: Recommendations for Diagnosis of Shiga Toxin-Producing Escherichia coli Infections by Clinical Laboratories. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2009;58: Vonberg RP, Höhle M, Aepfelbacher M, et al. Duration of fecal shedding of Shiga toxin-producing Escherichia coli O104:H4 in patients infected during the 2011 outbreak in Germany: a multicenter study. Clin Infect Dis 2013; 56: Sin MA, Takla A, Flieger A, et al. Carrier prevalence, secondary household transmission, and long-term shedding in 2 districts during the Escherichia coli O104:H4 outbreak in Germany, J Infect Dis 2013; 207: Health Protection Network. Guidance for the Public Health Management of Infection with Verotoxigenic Escherichia coli (VTEC). Health Protection Network Scottish Guidance 3 (2013 Edition). Health Protection Scotland, Glasgow, 2013.

16 CONSELLERÍA DE SANIDADE DIRECCIÓN XERAL DE SAÚDE PÚBLICA